İstanbul Avrupa Yakası Fitness Antrenörlerinin Tükenmişlik, Stresle Başa Çıkma ve Yardım Arama Tutumları

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 35, 2102 - 2124, 31.03.2021

Şeval Kayğusuz , Elif Karagün

https://doi.org/10.26466/opus.784499

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, İstanbul İli Avrupa Yakası’nda bulunan fitness antrenörlerinin tükenmişlik duygusu, stresle başa çıkma ve yardım arama tutumlarını belirlemektir. Belirlenen bu özelliklerin de; yaş, cinsiyet, günlük mesai saati, başka bir meslekle uğraşma, düzenli spor yapma ve ortalama haftalık yapılan antrenman saati gibi değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda; Avrupa Yakası’nda bulunan 129’u kadın 272’si erkek olmak üzere toplam 401 fitness antrenörüne demografik özelliklerini belirlemek amacı ile araştırmacıların oluşturduğu Kişisel Bilgi Formu, Çapri (2006) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Tükenmişlik Ölçeği, Türküm (2002) tarafınfan Türkçe’ye uyarlanan Stresle Başa Çıkma Ölçeği ilee Özbay, Palancı ve Koç (1999) tarafından geliştirilen Yardım Arama Tutumları Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 22.00 paket programında analiz edildiğinde; normal dağılıma uymadıkları için Man Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır.Analiz sonuçlarına incelendiğinde tükenmişlik duygu durum puanları yaşa göre, stresle başa çıkma puanları ise yaş ve düzenli spor yapma durumlarına göre anlamlı bulunmuştur. Yardım arama tutumları ise cinsiyet ve düzenli spor yapma durumlarına göre anlamlı farklılık göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

stres, yardım arama, tükenmişlik, antrenör, fitness

Burnout, Stress Coping and Help-seeking Attitudes of Istanbul European Side Fitness Coaches

Öz

The aim of this study is to determine the feelings of burnout, coping with stress, and seeking help from fitness trainers in the European Side of Istanbul Province. In this study, it was examined whether it differs according to variables such as age, gender, daily working hours, dealing with another profession, regular sports, and average weekly training hours. Personal Information Form, Burnout Scale, Stress Coping Scale, and Help-Seeking were used as attitude scales in the study, and A total of 401 fitness trainers, 129 women, and 272 men, from the European Side of Istanbul, participated in this study. When the data were analyzed in the SPSS 22.00 package program, Man Whitney U and Kruskal Wallis tests were used because they did not conform to normal distribution. According to the analysis results; The emotional state of burnout was found to differ significantly by age. The scores for coping with stress differed significantly according to age and regular exercise. Help-seeking attitudes differed significantly according to gender and regular sports.

Anahtar Kelimeler

stress, help-seeking attitudes, burnout, trainer, fitness

Kaynakça

• Alpaslan, A. H. (2012). Ergen ruh sağlığı ve spor. Kocatepe Tıp Dergisi, 13(3), 181-185.
• Ang, R. P., Lim, K. M., Tan, A. G. ve Yau, T. Y. (2004). Effects of gender and sex role orientation on help-seeking attitudes. Current Psychology, 23(3), 203-214. doi: 10.1007/s12144-004-1020-3
• Aylaz, R., Güllü, E., ve Güneş, G. (2011). Aerobik yürüme egzersizin depresif belirtilere etkisi. DEUHYO ED, 4(4), 172-177.
• Babaoğlan, E., Akbaba Altun, S. ve Çakan, M. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin tükenmişlik düzeyi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 355-373.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2008). Stres ve başaçıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bezliudnyi, O., Kravchenko, O., Maksymchuk, B., Mishchenko, M., ve Maksymchuk, I. (2019). Psycho-correction of burnout syndrome in sports educators. Journal of Physical Education and Sport, 19(3), 1585-1590.
• Bond, D. S., Lyle, R. M., Tappe, M. K., Seehafer, R. S., ve D'Zurilla, T. J. (2002). Moderate aerobic exercise, T'ai Chi, and social problem-solving ability in relation to psychological stress. International Journal of Stress Management, 9(4), 329-343.
• Brown, C. (2003). Low morale and burnout: is the solution to teach a values-based spiritual approach? Complementary Therapies in Nursing Et Midwifery, 9(2), 57–61. doi: 10.1016/S1353-6117(03)00012-X
• Byrne A. ve Byrne D. G. (1993). The effect of exercise on depression, anxiety and ot mood states-a review. Journal of Psychosomatic Research, 37(6), 565-574. Doi: 10.1016/0022-3999(93)90050-p
• Can, S., Arslan, E. ve Ersöz, G. (2014). Güncel bakış açısı ile fiziksel aktivite. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(1), 1-10. doi: 10.1501/Sporm_0000000248
• Canan, F. ve Ataoğlu, A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli sporun etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 11(38), 38-43.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik ölçeği-kısa formu ile eş tükenmişlik ölçeği-kısa formu’nun Türkçe uyarlaması ve psikoanalitik-varoluşçu bakış açısından mesleki ve eş tükenmişlik ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1393-1418.
• Çiçek, İ. E. (2010). İnterferon tedavisi sonucu gelişen depresyon ile oksidatif stres ve nörotrofik faktörlerin ilişkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Demir, G. T., ve İlhan, E. L. (2019). Spora katılım motivasyonu: görme engelli sporcular üzerine bir araştırma. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 157-170.
• Dolaşır, S. (2006). Antrenörlük etiği ve ilkeleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ekeland, E., Heian F., Hagen, K.B., Abbott, J. ve Nordheim, L. (2004). Exercise to improve self-esteem in children and young people. Cochrane Database of Systematic Reviews, 1.
• Enzmann, D., Schaufeli, W. B, Janssen, H. ve Rozeman, A. (1998). Dimensionality and validity of the burnout measure. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 71(4), 331-351.
• Erkal, M. (1992). Sosyolojik açıdan spor. Ankara: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Erkuklu, G. ve Saltık, A. (2001). Bilimsel araştırmalarda örneklem seçimi. Balkan Medical Journal, 18(3), 241- 248.
• Ersoy, G., Bilgiç, P. ve Akyol, A. (2008). Fiziksel aktivite, beslenme ve sağlıklı yaşam. Ankara: Klasmat Matbaacılık.
• Fox K. R. (1999). The influence of physical activity on mental wellbeing. Public Health Nutrition, 2(3a), 411- 418. doi: 10.1017/S1368980099000567
• Goleman, D. (2018). Duygusal zeka. Çev. B. Yüksel, İstanbul: Varlık Yayınevi.
• Gündüz, S. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin algılanan stres düzeyleri ile stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• İlbars, Z. (1994). Kültür ve stres. Kriz Dergisi. 2(1), 177-179. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000058
• İlhan, E. L. (2010). Hareketsiz yaşamlar kültürü ve beraberinde getirdikleri. Milli Prodüktivite Merkezi Verimlilik Dergisi, 3, 195-210.
• Johnson, M. E. (1988). Influences of gender and sex role orientation on help-seeking attitudes. The Journal of Psychology, 122, 237-241.
• Kalimo R., Pahkin K., Mutanen P. ve Toppinen-Tanner S. (2003). Staying well or burningout at work, work characteristics and personal resources aslong-termpredictors. Work and Stress, 17(2), 109-122.
• Kanai-Pak, M., Aiken, H. L., Sloane, M. D. ve Poghosyan, (2008). Poor work environments and nurse inexperience are associated with burnout, job dissatisfaction and quality deficits in Japanese hospitals. Journal of Clinical Nursing, 17(24), 3324-3329.
• Kanamori, S., Takamiya, T., ve Inoue, S. (2015). Group exercise for adults and elderly: Determinants of participation in group exercise and its associations with health outcome. The Journal of Physical Fitness and Sports Medicine, 4(4), 315-320.
• Karakaya, I., Coşkun, A. ve Ağaoğlu, B. (2006). Yüzücülerin depresyon, benlik saygısı ve kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi. Anatolian Journal of Psychiatry, 7, 162-166.
• Köse, Ö. (2019). Presenteeism (İşte var olamama) ile örgütsel özdeşleşme ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kut, S. (1994). Toplumsal değişim, kurumların yeniden yapılanması ve ruh sağlığı. Kriz Dergisi, 2(1), 180-184.
• Levant, R. F. (1990). Psychological services designed for men: a pyschoeducational approach. Psychotherapy, 27(3), 309-31.
• Lyle, J. (2002). Sports coaching concepts: a framework for caoches’ behaviour. London: Routledge.
• Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). Job burnout. Annual Reviews Psychology, 52, 397-422.
• Moran A. (2004). Sport and exercise psychology: A critical introduction. Routledge. New York.
• Mumcu, N. ve Mumcu, H. E. (2019). Sporun stres ve mutluluk üzerine etkileri. Ankara: Akademisyen Kitabevi A.Ş.
• Özbay, Y., Yazıcı, H. ve Şahin, B. (1999). Yardım arama tutum ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. 10. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S., ve Çankaya, Z. C. (2011). Üniversite öğrencilerinin profesyonel yardım arama tutumları, cinsiyet rolleri ve kendini saklama düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 59-71.
• Özdenk, S. (2018). Beden eğitimi ve spor, faydaları, önemi ve sınıflandırılması. Spor Bilimlerinde Akademik Araştırmalar, 77-89.
• Penedoa J. F. ve Dahna, J. R. (2005). Exercise and well-being: a review of mental and physical health benefits associated with physical activity. Current Opinion in Psychiatry, 18(2), 189-193. 15.06.2020 tarihinde file:///C:/Users/vaio/Downloads/Exercise_and_well_being__a_review_of_mental_and.13.pdf/ adresinden erişildi.
• Plante, T. G., Coscarelli, L., Caputo, D., ve Oppezzo, M. (2000). Perceived fitness predicts daily coping better than physical activity or aerobic fitness. International Journal of Stress Management, 7(3), 181-192.
• Roberts, W. O. (2020). Wellness and life balance for sports medicine physicians: recognizing physician burnout. Current Sports Medicine Reports, 19(2), 50-52.
• Saatoğlu, A. M. ve Karagün, E. (2014). Assessment of bunout levels of sport clup administrators. Nigde University Journal Of Physical Education and Sport Sciensces, 8(1), 49-59.
• Salmon, P. (2001). Effects of physical exercise on anxiety, depression, and sensitivity to stres: a unifying theory. Clinical Psychology Review, 21, 33-61.
• Samur, Ü. G. ve Samur, S. (2017). Sporda stres yönetimi ve teknikleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Schaubroeck, J. ve Merritt, D. E. (1997). Divergent effects of job control on coping with work stressors: The key role of self-efficacy. Academy of Management Journal, 40(3), 738-754.
• Steptoe A. ve Butler N. (1996). Sports participation and emotional wellbeing in adolescents. The Lancet, 347, 1789-1792.
• Sucuoğlu, B. ve Kuloğlu, N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44-60.
• Tarhan, N. (2005). Mutluluk psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Temel, A. (2006,). Organizasyonlarda işkolizm ve işkolik çalışanlar. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 104-127.
• Topaloğlu, M., ve Sökmen, A. (2003). İşe alıştırma (oryantasyon) eğitiminin etkinliği ve işgören performansı ilişkisi: Ankara'da Bir Uygulama Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 126-151.
• Torelli, J. A. ve Gmelch, W. H. (1992). Occupational stress and burnout in educational administration. Paper Presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.
• Türküm, S. (2000). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumları ve kendini açma eğilimleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 205-220.
• Yıldırım, S. (2008). Muhasebe öğretim elemanları ve meslek mensuplarının mesleki stress düzeyi üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (38), 153-162.