İngiltere’nin Nükleer Silahlanma Sürecinde ABD’nin Rolü (Soğuk Savaş Dönemi)

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 40, 2797 - 2820, 01.08.2021

Mevlüt Akçapa

https://doi.org/10.26466/opus.865323

Cited By: 1

Öz

Nükleer silahlar, uluslararası sistemde önemli değişimlere sebep olmuştur. Soğuk savaş döneminde ABD ve SSCB arasında, nükleer silahların yarattığı bir dehşet dengesi söz konusuydu. Bu dengede diğer nükleer silah sahibi ülkelerin, ABD ve SSCB gölgesinde kaldığı söylenebilir. İngiltere, ABD ve SSCB’nin ardından kendi nükleer silahına sahip olan 3. ülke olmuştur. Dünya savaşları, İngiliz küresel gücünü zayıflatmıştı. Bu yüzden İngiltere’nin yeni stratejiler belirlemesi gerekliydi. Nükleer bombaya sahip olma çabası, İngiltere’nin bu stratejisinin bir gereği olarak öncelikli konular arasında yer almıştır. İngiltere’nin nükleer silah kapasitesi uluslararası dengeler açısından da önemli bir konudur. Ancak, İngiltere’nin nükleer silahlanma süreci ile ilgili Türkçe literatürdeki çalışmaların az olduğu söylenebilir. Bu çalışma ile İngiltere’nin nükleer silah çalışmaları hakkında Türkçe literatüre katkı sunulacağı düşünülmektedir. Çalışmada İngiltere’nin nükleer silah sahibi olmasını etkileyen sebepler analiz edilmiştir. Bununla birlikte esas odaklanılan konu bu süreçte ABD’nin oynadığı roldür. Soğuk savaş döneminde İngiltere’nin nükleer silahlanmasının ABD’den bağımsız analiz edilmesi olanaksızdır. İngiltere kendi nükleer silahını üretmiş olsa da, bu konuda ABD-İngiltere işbirliği oldukça önemli olmuştur.

Anahtar Kelimeler

İngiltere, ABD, nükleer silahlanma

U.S. Role in UK’s Nuclear Armament Process (The Cold War Era)

Öz

Nuclear weapons have brought on significant changes in the international system. There was a balance of terror created by nuclear weapons between the USA and the USSR during the Cold War. In this balance, other countries that possessed nuclear weapons remained in the shadow of these two. UK became the third nuclear weapon-powered country after the USA and the USSR. World wars had weak-ened the British global power. Accordingly, UK should have set new strategies. The effort to have a nuclear bomb was the top priority issue as a requirement of these new strategies. UK’s nuclear weapon capacity is an important subject in terms of international power balances. However, there are few studies in the Turkish literature on the nuclear armament process of the UK. This paper will be expected to contribute to the Turkish literature on the studies of the UK’s nuclear weapon. The paper has analyzed the reasons which have affected the UK to have nuclear weapons. In the meantime, the paper is focus-ing on the role played by the USA in this process. Inasmuch as UK’s nuclear armament can not be analyzed independently from the US during the cold war Although the UK has produced its own nuclear weapon, US-UK cooperation was quite important in this regard.

Anahtar Kelimeler

U.S.A, U.K., nuclear armament

Kaynakça

• Atomic Heritage Foundation. Frisch-peierls memorandum. 18.11.2020 tarihinde https://www.atomicheritage.org/key-documents/frisch-peierls-memorandum adresinden erişildi.
• Babacan, V. (2020). Fransa’nın nükleer gücü ve uluslararası politikaya etkileri. (Yüksek Lisan Tezi). İstanbul Medeniyet Üniversitesi, İstanbul.
• Bernstein, B. J. (1976). The uneasy alliance: Roosevelt, Churchill and the atomic bomb: 1940-1945. The Western Political Quarterly, 29(2), 202-230.
• Britain's Nuclear Weapons History of the British Nuclear Arsenal. (2002). 09.03.2021 tarihinde https://nuclearweaponarchive.org/Uk/UKArsenalDev.html adresinden erişildi.
• Bronk, J. (2014). Britain’s ‘independent’ v-bomber force and US nuclear weapons, 1957–196. Journal of Strategic Studies, 37(6-7), 974-997.
• Cathart, B. (2004). Tube alloys directorate (act. 1941–1945). Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press. 15.01.2019 tarihinde http://www.oxforddnb.,/templates/theme-print.jsp?articleid=93791 adresinden erişildi.
• Dawson, R. ve Rosecrance, R. (1996), Theory and reality in the Anglo-American alliance. World Politics, 19(1), 21-51.
• Denk, E. (2011). Bir kitle imha silahı olarak nükleer silahların yasaklanmasına yönelik çabalar. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 66(3), 93-136.
• Fromkin, D. (1999). The importance of being English: eyeing the sceptered isles. Foreign Affairs. 17.10.2020 tarihinde https://www.foreignaffairs.com/reviews/review-essay/1999-09-01/importance-being-english-eyeing-sceptered-isles adresinden erişildi.
• Gündüz, O. ve Göçoğlu, V. (2020). Ulusal güvenlik politikası çerçevesinde ABD’nin güvenlik anlayışına kronolojik bir bakış. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(21), 725-755. doi: 10.26466/opus.629941
• Holdstock, D. ve Barnaby F. (2003). The British nuclear weapons programme 1952–2002. London: Frank Cass and Company Limited.
• Holloway, D. (2010). Nuclear weapons and the escalation of the cold war. 1945–1962. Cambridge: Cambridge University Press. İşbilen, E. (2009). Nükleer satranç İran ve nükleer silahlanma politikası. İstanbul: Ozan Yayıncılık.
• Kocamaz, S. (2011). Tony Blair döneminde İngiltere’nin transatlantik ilişkilerinin Avrupa Birliği bütünleşme sürecine etkisi. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Mills, C. (2017). UK-US Mutual Defence Agreement. 05.01.2017 tarihinde http://www.parliament.uk/business/publications/research/briefing-papers/SN03147/ukusa-mutual-defence-agreement adresinden erişildi.
• Mehmetcik, H. (2015). 21. yüzyil için caydırıcılık: Teori ve pratikte neler değişti?. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 22, 31-60. Moore, R. (2003). The real meaning of the words: A pedantic glossary of British nuclear weapons. UK Nuclear History Working Paper. 24.10.2020 tarihinde http://nuclear-weapons.info/Working_Paper_No_1.pdf adresinden erişildi.
• Nuse, James D. (1965), Legislative history of the atomic energy act of 1946 (Public Law 585, 79‘h Congress). Washington, U.S. Atomıc Energy Commission.
• Pirinççi, F. (2010). Silahlanma ve savaş orta doğu’daki silahlanma girişimlerinin küresel ve bölgesel güvenliğe etkisi (soğuk savaş dönemi). Bursa: Dora Yayınları.
• Quebec Agreement, 03.11.2020 tarihinde https://www.atomicarchive.com/resources/documents/manhattan-project/quebec-agreement.html adresinden erişildi.
• Quinlan, M. (2009). Thinking about nuclear weapons, principles, problems, prospects. New York: Oxford University Press Inc.
• Ritchie, N. (2008). Trident and British identity letting go of nuclear weapons. Bradford Disarmament Research Centre. 16.11.2020 tarihinde https://genderandsecurity.org/sites/default/files/Ritchie_-_Trident_and_British_identity_letting_go_of_nuclear_weapons.pdf adresiden erişildi.
• Rosenberg, D.A. (1983). The origins of overkill: Nuclear weapons and American strategy, 1945-1960. International Security, The MIT Press, 7(4), 3-71.
• Siracusa, J. (2008). Nuclear weapons. New York: Oxford University Press Inc.
• Stocker, J. (2007). A Nuclear Legacy. The Adelphi Papers, 46(386), 15-28.
• Stoddart, K. (2012). Britain, America and allied tactical nuclear weapons planning, 1964–1966. Losing an empire and finding a role. nuclear weapons and international security since 1945 içinde (s.79-117). London: Palgrave Macmillan.
• Taylor, S. (2007). Privatisation and financial collapse in the nuclear industry the origins and causes of the British energy crisis of 2002. Oxon: Routledge.
• The National Archives. (2005). Nuclear weapons policy 1967-1998. 06.11.2020 tarihinde http://www.nationalarchives.gov.uk/documents/information-management/osp11.pdf adresinden erişildi.
• United Kingdom - Royal Navy Resolution class Ballistic Missile Submarine – SSBN. Naval Information. 09.03.2021 tarihinde http://www.seaforces.org/marint/Royal-Navy/Submarine/Resolution-class.htm adresinden erişildi.
• Waltz, K. (2008). Uluslararası politikanın değişen yapısı. Uluslararası İlişkiler, 17, 3-44.
• Waltz, K. (1981). The spread of nuclear weapons: more may better. London: International Institute for Strategic Studies.