Examining the Relationship between University Students' Personality Types and Entrepreneurial Tendencies in Terms of Demographic Characteristics: An Example of a Foundation University

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 44, 8119 - 8153, 26.12.2021

Vildan Bayram Mesut Öztırak

https://doi.org/10.26466/opus.944182

Öz

The main purpose of this study is to investigate the effect of demographic characteristics on the relationship between university students' personality types and entrepreneurial tendencies. For this purpose, students' personality traits and entrepreneurship tendencies were examined, and the effects of demographic characteristics on entrepreneurial tendencies were investigated. For this aim, 196 students studying at a foundation university were reached using the convenience sampling method. Collected data were analyzed with SPSS 21.0 program. Independent groups t test, ANOVA test, Tukey test and Pearson correlation test were used in the analyzes. Personality traits were examined under five factors. According to the results of the research, it has been revealed that different personality types have different entrepreneurial tendencies. It can be stated that the entrepreneurial tendencies of students with extroverted personality are higher, the entrepreneurship tendencies of students who have received entrepreneurship education and those who have entrepreneurs in their families increase. Considering the personality types of university students, if their entrepreneurship tendencies are developed, they will be more effective in business life and will be more determined to establish their own businesses. Thanks to the entrepreneurship training they received during their university education, they will achieve success in the companies they have established and contribute to the economy by ensuring the sustainability of the companies. The study is important as a guide both to shed light on the development of entrepreneurship tendencies according to students' personality traits and to draw attention to the effect of demographic characteristics on entrepreneurial tendencies.

Anahtar Kelimeler

Entrepreneur, Entrepreneurship, Entrepreneurship Tendency, Personality Types, Demographic Features

Üniversite Öğrencilerinin Kişilik Tipleri İle Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki İlişkinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin kişilik tipleri ile girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişkide demografik özelliklerin etkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda öğrencilerin kişilik özellikleri ve girişimcilik eğilimleri incelenmiş, demografik özelliklerin girişimcilik eğilimlerine etkisi araştırılmıştır. Çalışma ile ilgili olarak İstanbul Esenyurt Üniversitesi’nden 20.05.2021 tarihli ve 2021/06-09 No’lu gerekli etik kurul izni alınmıştır. Bu amaçla kolayda örneklem yöntemi kullanılarak, bir vakıf üniversitesinde öğrenim gören 196 öğrenciye ulaşılmıştır. Toplanan veriler SPSS 21.0 programı ile analiz edilmiştir. Analizlerde parametrik olan Bağımsız gruplar t testi, ANOVA testi, Tukey testi ve Pearson korelasyon testi kullanılmıştır. Kişilik özellikleri beş faktör altında incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre farklı kişilik tiplerinin girişimcilik eğilimlerinin de farklı olduğu ortaya çıkmıştır. Dışa dönük kişiliğe sahip öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin daha yüksek olduğunu, girişimcilik eğitimi almış öğrencilerin ve ailesinde girişimci olan öğrencilerin girişim eğilimlerinin arttığı ifade edilebilir. Üniversite öğrencilerinin kişilik tipleri dikkate alınarak, girişimcilik eğilimleri geliştirildiği taktirde iş hayatında daha etkili olacağı ve kendi işlerini kurmak yönünde daha kararlı davranacakları düşünülmektedir. Üniversite eğitimleri sırasında aldıkları girişimcilik eğitimleri sayesinde kurdukları firmalarda başarıyı yakalayacak, firmaların sürdürülebilirliğini sağlayarak ekonomiye katkıda bulunacaklardır. Çalışma, hem öğrencilerin kişilik özelliklerine göre girişimcilik eğilimlerinin geliştirilmesine ışık tutmak, hem de demografik özelliklerin girişimcilik eğilimleri üzerin-deki etkisine dikkat çekmek için yol gösterici olarak önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Girişimci, Girişimcilik, Girişimcilik Eğilimi, Kişilik Tipleri, Demografik Özellikler

Kaynakça

• Ajzen, I. ve Fishbein, M. (1977). Attitude-behavior relations: A theoretical analysis and review of empirical research. Psychological bulletin, 84(5), 888.
• Akçakanat, T., Çarıkçı, İ. H., ve Mücevher, M. H. (2014). Sözel, sayısal ve eşit ağırlık bölümlerinde okuyan üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: SDÜ örneği. AKÜ İİBF Dergisi, 16(2), 137-153.
• Akkuş, Y., Akdoğan, Ç. ve Akyol, A. (2018). Kişilik özellikleri ve girişimci kişilik boyutlarının girişimcilik niyeti üzerindeki etkileri: Trakya örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, November, 171-174.
• Aksel, İ. ve Bağcı, Z. (2016). Girişimcilik eğilimi; Bir kamu üniversitesinin İİB’sinde öğrenim gören son sınıf öğrencilerinde bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2120-2133.
• Akyüz, Y. (2013). Üniversite öğrencilerinin Kosgeb desteklerine bakış açıları ve girişimcilik eğilimleri üzerine bir araştırma: Uşak Üniversitesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 81.
• Alan, H. ve Korkmaz, F. (2017). Sosyal ağ ilişkilerinde çok yönlü bağlar ve kişilik arasındaki ilişkiler: Hastane yöneticileri üzerine bir araştırma. Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 104-118.
• Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart and Winston, Inc.
• Atasoy, T. (2012). Kendinizin patronu olmak: Girişimcilik. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Bal, F. (2018). Engelli çocuğa sahip bireylerin kişilik özelliklerinin depresyon ve stres üzerindeki etkisinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 79, 71-90.
• Baltacı, A. (2017). Erteleme davranışı eğilimi ve beş faktör kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler: Okul yöneticileri üzerine bir araştırma. International Journal of Contemporary Educational Studies, 3(1), 56-80.
• Barutçu, E. ve İrmiş, A. (2012). Öğrencilerin kendilerini girişimci bir kişiliğe sahip görmelerini ve iş kurma niyetlerini etkileyen faktörler: Bir alan araştırması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 1-25.
• Basım, H. N., Çetin, F. ve Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarıyla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 20-34.
• Batur, H. Z. ve Adıgüzel, O. (2014). Schein'in kariyer değerleri perspektifinde öğrencilerin kariyer tercihlerini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: Isparta ili fen lisesi öğrencileri örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 327-348.
• Bridge, S., ve O’Neill, K. (2012). Understanding enterprise: Entrepreneurship and small business. Palgrave Macmillan.
• Bozkurt, Ö., Ercan, A., Yurt İ, (2018). Bireysel değerler ile girişimcilik eğilimi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi: Düzce Üniversitesi örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13(1), 43-55.
• Bozkurt, Ö. ve Erdurur, K. (2013). Girişimci kişilik özelliklerinin girişimcilik eğilimindeki etkisi: Potansiyel girişimciler üzerinde bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 57-78.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Çetin, F., Yeloğlu, H. O. ve Basım, H. N. (2015). Psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
• Çivitci, N. ve Arıcıoğlu, A. (2012). Beş faktör kişilik kuramına dayalı kişilik özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 78- 96.
• Dal, V. ve Eroğlu, A. H. (2015). Farklı kişilik özelliklerine sahip bireylerin risk algılarının tüketici davranışı açısından incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 361-385.
• Davidsson, P. (1995). Determinants of Entrepreneurial Intentions, Jönköping International Business School (JIBS) S-551 11 Jönköping SWEDEN, RENT IX Workshop, Piacenza, Italy.
• DeCarlo, L. T. (1997). On the meaning and use of kurtosis. Psychological methods, 2(3), 292.
• Demirci, M. K., Özler, D. E. ve Girgin, B. (2007). Beş faktör kişilik modelinin işyerinde duygusal tacize (mobbing) etkileri-hastane işletmelerinde bir uygulama. Journal of Azerbaijani Studies, 10(3-4) 13-39.
• Deniz, A. ve Erciş, A. (2010). Kişilik özellikleri, hedonik ve rasyonel fayda, marka duygusu ve marka bağlılığı arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 141- 165.
• Divanoğlu, S. U. ve Uslu, T. (2018). Kişilik özelliklerinin oluşumunda astrolojinin önemi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(30), 4340- 4356.
• Ercan, S. ve Gökdeniz, İ. (2009). Girişimciliğin gelişim süreci ve girişimcilik açısından Kazakistan. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 59-82.
• Eren, E. (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (11.Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Erkuş, A. ve Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin çalışanların çatışma yönetim tarzlarına etkisi: Savunma sanayinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213- 242.
• Erten, S. (2002). Kız ve erkek öğrencilerin evde enerji tasarrufu yapma davranış amaçlarının planlanmış davranış teorisi yardımıyla araştırılması. Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22, 67-73.
• Fritz, M. S. ve MacKinnon, D. P. (2007). Required sample size to detect the mediated effect. Psychological science, 18(3), 233-239.
• Gast, J. ve Gundolf, K. (2017). Doing business in a green way: A systematic review of the ecological sustainability entrepreneurship literature and future research directions. Journal of Cleaner Production, 147(2017), 46.
• George, J. M. and Jones, G. R. (2012). Understanding and managing organizational behavior. (6th Edition). New Jersey: Prentice Hall.
• Goldberg, L. R. (1990). An alternative description of personality: The big-five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59(6), 1216- 1229.
• Groeneveld, R. A. ve Meeden, G. (1984). Measuring skewness and kurtosis. Journal of the Royal Statistical Society: Series D (The Statistician), 33(4), 391-399.
• Guenole, N. and Chernysenko, O. S. (2005). The suitability of Goldberg’s big five ıpıp personality markers in New Zealand: A dimensionality, bias and criterion validity evaluation. New Zealand Journal of Psychology, 34(2), 86-96.
• Güney, S (2017). Örgütsel davranış. İstanbul: Nobel Yayınevi.
• Hayes, J. (2018). The theory and practice of change management. UK: Macmillan Education.
• Hayes, A. F. ve Rockwood, N. J. (2017). Regression-based statistical mediation and moderation analysis in clinical research: Observations, recommendations, and implementation. Behaviour research and therapy, 98, 39-57.
• Horzum, M. B., Ayas, T. ve Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398- 408.
• Hopkins, K. D. ve Weeks, D. L. (1990). Tests for normality and measures of skewness and kurtosis: Their place in research reporting. Educational and Psychological Measurement, 50(4), 717-729.
• İyem, C. ve Erol, E. (2013). Mesleki yönelimlerde bireylerin kişilik ve demografik özelliklerinin rolü; Sakarya Üniversitesi İşletme Bölümü örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 137-146.
• John, O. P., Donahue, E. M. ve Kentle, R. L. (1991). Big five inventory. Journal of Personality and Social Psychology, 31(2), 558-595.
• Kaplan, N. (2020). Kişilik özelliklerinin kariyer değerleri üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Güncel Pazarlama Yaklaşımları ve Araştırmaları Dergisi, 1(2), 132-152.
• Karabatak, S. (2019). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleri ile yönetsel güçlülükleri arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-17.
• Kayalar, M. ve Ömürbek, N. (2007). Girişimci adaylarinin risk almaya yatkinlik özelliğinin cinsiyet bağlaminda incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 185-200.
• Kazaferoğlu, E. (2017). Kişilik özellikleri ile girişimcilik eğilimi ilişkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Keleş, Y. ve Keleş, M. Ç. (2017). Turizm öğrencilerinin kişilik özellikleri: Türkiye’de lisans düzeyinde turizm eğitimine yönelik bir değerlendirme. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 417-428.
• Kılıç, R. ve Bozkaya, E. (2014). Örgüt çalışanlarının kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 153-178.
• Kılıçlar, A., Şahin, A. Sarıkaya, G. S., ve Bozkurt, İ. (2017). Kişilik tiplerinin tat tercihine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3), 93-117.
• Kılınç, E., ve Kanayıran, B. (2020). İşletme fakültesi öğrencilerinin psikolojik sermaye düzeylerinin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. International Journal of Management and Administration, 4(7), 34-53.
• Kızanlıklı, M. ve Konaklıoğlu, E. (2016). Üniversite öğrencilerinin kontrol odağı ve kariyer tercihlerinin zaman yönelimleri üzerindeki rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 172-191.
• Konakay, G. ve Çelik, F. (2018). Kişilik kuramları ve psikolojik sözleşme etkileşiminin işletmelere yansıması. Journal of Human Sciences, 15(2), 697- 706.
• Leroy, H., Maes, J., Sels, L., Debrulle, J. ve Meuleman, M. (2009). Gender effects on entrepreneurial intentions: A Tab Multi Group Analysis at factor and indicator level. Paper presented at the Academy of Management Annual Meeting. 7-11 August 2009.Chicago (USA).
• Madran, C. ve Akdoğan, T. (2010). Satıcıların kişilikleri ile performanslarının ilişkisi: Beş faktör modeline göre bir analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 366-381.
• Moors, J. J. A. (1986). The meaning of kurtosis: Darlington reexamined. The American Statistician, 40(4), 283-284.
• Nunnally, J. C. (1967). Psychometic Theory. New York: McGraw-Hill, Inc.
• Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi, 116-118.
• Özdevecioğlu, M. ve Karaca, M. (2015). Girişimcilik girişimci kişilik kavram ve uygulama. Şehir: Eğitim Yayınevi.
• Özbey, Ö. D, Gelmez, E. ve Ergün, Z. (2016). An application for determining entrepreneurial Tendencies: The case of Selcuk University. 1st International Academic Research Congress, Konya.
• Öztırak, M. (2017). Kurumsal eğitim veren eğitmenlerde girişimci kişilik ile işkoliklik ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Polatcı, S. ve Yeloğlu, H. O. (2021). Karanlık ve aydınlık kişilik özelliklerinin girişimcilik niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesi. Journal of Organizational Behavior Review, 3(1), 73-87.
• Polatçı, S., Irk, E., Gültekin, Z. ve Sobacı, F. (2017). Psikolojik dayanıklılık ve kişilik özellikleri tatmin düzeyini etkiler mi? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 553-578.
• Preacher, K. J. ve Selig, J. P. (2012). Advantages of Monte Carlo confidence intervals for indirect effects. Communication Methods and Measures, 6(2), 77-98.
• Richards, J. C. and Schmidt, R. (2002). Longman dictionary of language teaching& applied linguistics. (3rd Edition). London: Pearson Education.
• Riemann, R., Angleither, A. and Strelau, J. (1997). Genetic and environmental influences on personality: A study of twins reared together using the self- and peer report NEO-FFI scales. Journal of Personality, 65(3), 449-475.
• Runyan, R., Droge, C. ve Swinney, J. (2008). Entrepreneurial orientation versus small business orientation: What are their relationships to firm performance? Journal of Small Business Management, 46(4), 567-588.
• Salik, N. ve Kaygın, E. (2016). Demografik değişkenler açısından üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin belirlenmesi: Kafkas Üniversitesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 146.
• Sümer, N., Lajunen, T. ve Özkan, T. (2005). Big five personality traits as the distal predictors of road accident. Traffic and transport psychology: Theory and application, 215, 215-227.
• Şentürk, E. E. ve Buran, K. (2015). Ön lisans öğrencilerinin kariyer değerlerini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Electronic Journal of Vocational Colleges-Kasım, 14, 162-180.
• Şeşen, H. ve Basım, H. N. (2012). Demografik faktörler ve kişiliğin girişimcilik niyetine etkisi: Spor bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 12, 21-28.
• Şimşek, Ş. ve Çelik, A. (2015). İşletme Bilimlerine Giriş (22. baskı). Ankara: Eğitim Kitabevi.
• Taggar, S., Hackett, R. and Saha, S. (1999). Leadership emergence in autonomous work teams: antecedents and outcomes. Personel Psychology, 52, 899-926.
• Tatlılıoğlu, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin beş faktör kişilik kuramına göre kişilik özellikleri alt boyutlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 17, 939-971.
• Tokmak, M. (2018). Kişilik özelliklerinin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma: Banka çalışanları örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 2219-2233.
• Top, S. (2006). Girişimcilik Keşif Süreci. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Tutar, H. ve Yılmazer, A. (2012). Yöneticileri kişilik özelliklerinin pazar odaklılık durumları üzerine etkisi: Sakarya organize sanayi bölgelerinde bir araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 47(2), 16-29.
• Uğur, A. ve Okutan, E. (2018). Kişilik: Tanımı, boyutları, etki faktörleri ve tipolojisi. E. Erdoğan (Ed). Sakarya Üniversitesi çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkiler seçme yazılar-II içinde (s.1-32). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Ulu, S., Özdevecioğlu, M. ve Ardıç, K. (2016). Kişilik özelliklerinin hasta iken işe gelme (presenteizm) davranışı üzerindeki etkileri: İmalat sanayinde bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 167-181.
• Ulucan, S. (2015). Girişimcilik Eğiliminin ve Girişimcilik Eğilimini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Ortaöğretimde Lise 3. ve 4. Sınıf Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uygun, M. ve Güner, E. (2016). Girişimcilik eğiliminin gelişiminde girişimcilik eğitiminin rolü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(5), 37-57.
• Uysal, D. (2021). Kişilik özelliklerinin girişimcilik eğilimi üzerine etkisi. The International New Issues in Social Sciences, 9(1), 45-70.
• Williams, J. ve MacKinnon, D. P. (2008). Resampling and distribution of the product methods for testing indirect effects in complex models. Structural equation modeling: A multidisciplinary journal, 15(1), 23-51.
• Yılmaz, B. S. ve Günel, Ö. D. (2011). Üniversite eğitimi ve girişimcilik: Bireyleri girişimciliğe yönlendiren etkenler üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, 26, 1-20.
• Yılmaz, E. ve Sünbül, A. M. (2009). Üniversite öğrencilerine yönelik girişimcilik ölçeğinin geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 195-203.
• Zain, Z.M., Akram, A.M. ve Ghani, E.K. (2010). Entrepreneurial ıntention among Malaysian business students. Canadian Social Science, 6(3), 34-44.
• Zhao, H, Seibert, S.E. ve Lumpkin, G.T. (2010). The relationship of personality to entrepreneurial ıntentions and performance: A meta-analytic review. Journal of Management, 36(2), 381-404.