Elit Kadın Sporcuların Beden Utandırma Deneyimleri

Yıl 2023, , 179 - 190, 31.03.2023

Erdal Çetin

https://doi.org/10.26466/opusjsr.1201485

Öz

Kadınlar, spor ortamında pek çok sorun ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu sorunlarında biri de beden utandırma deneyimleridir. Özellikle elit kadın sporcular mesleklerinin özelliklerinden dolayı bazı olumsuz deneyimler yaşayabilmektedirler. Bu konuyu ele alan çalışma, elit kadın sporcuların bedenleri üzerinden utandırıldığı deneyimleri ortaya koymayı amaçlayan nitel bir araştırmadır. Çalışma için Batman, Diyarbakır ve İstanbul’da ikamet eden ve jimnastik, güreş, atletizm, kick boks, boks gibi branşlarda spor yapan 13 kadın sporcu ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilere göre katılımcılar, hem spor ortamında hem spor ortamının dışındaki toplumsal alanlarda, farklı şekillerde beden utandırma pratiklere maruz kalmaktadır. Katılımcılar, spor ortamında spora ve spor branşına özgü beden ölçülerini yakalama sürecinde rahatsız edici yorum ve pratiklerle karşı karşıya kalmaktadır. Ayrıca toplumsal ilişkilerde, antrenmanlar yoluyla geliştirdikleri bedenlerine dair cinsiyetçi ifadelerle karşılaşmaktadır. Cinsiyet temelli güç ilişkilerinin yoğun yaşandığı spor kültürü içinde sporcuların maruz kaldıkları bu yorumlar; baskı ve psikolojik şiddet içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden, Body Shaming, Spor, Şiddet

Body Shaming Experiences of Elite Female Athletes

Öz

Women face many problems in the sports environment; one of them is “body shaming” experiences Especially elite female athletes may have some negative experiences due to the characteristics of their profession. The study which addresses this subject is a qualitative research that aims to reveal the experiences in which elite female athletes are humiliated over their bodies. For the study, interviews were conducted with 13 female athletes residing in Batman, Diyarbakir, and Istanbul who play sports in branches such as gymnastics, wrestling, athletics, kickboxing and boxing. According to the data obtained from the interviews, the participants are exposed to different forms of body shaming experiences, both in the sports environment and in the social fields outside the sports environment. The participants are faced with disturbing comments and practices in the process of capturing the body measurements specific to the sports branches in the sports environment. In addition, they encounter sexist expressions in social relationships about their bodies that they develop through training. Athletes are exposed to comments that include pressure, and psychological violence in the sports culture where gender-based power relations are intense.

Anahtar Kelimeler

Body, Body Shaming, Sports, Violence

Kaynakça

• References Amsterdam, N. V., Claringbould, I. & Knoppers, A. (2017). Bodies matter: Professional bodies and embodiment in institutional sport contexts. Journal of Sport and Social Issues, 41(4), 335–353. https://doi.org/10.1177/0193723517708904
• Arumugam, N., Manap, M. R., Mello, G. D., & Dharinee, S. (2022). Body shaming: ramifications on an individual. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 12(4), 1067–1078. doi: 10.6007/IJARBSS/v12-i4/13180
• Bilgin, R. (2016). Geleneksel ve modern toplumda kadın bedeni ve cinselliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 219-243. https://doi.org/10.18069/fusbed.43256
• Bilgin Ülken, F. & Yüce, N. (2020). Yeni medyada kadın bedenine yönelik ayrımcılık: Ekşi sözlük örneği. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 40-79.
• Bingöl, O. (2017). Bedenin sosyolojisi: Nasıl? Niçin. Mavi Atlas, 5(1), 86-96. doi: 10.18795/gumusmaviatlas.305898
• Bourdieu, P. (2005). Pratik nedenler. İstanbul: Hil Yayın.
• Bourdieu, P. & Eagleton, T. (2013). “Bir röportaj: doxa (kanaat) ve ortak yaşam”, Zizek, Slavoj, (Der.) İdeolojiyi haritalamak. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bourdieu, P. (2016). Sosyoloji meseleleri. Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2021). Düşünümsel sosyolojiye davet. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Connell, R. W. (2019). Erkeklikler. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Fleming, P. (2014). Birth of biocracy and its discontents at work. Reviewing shifts in organizational life through the lens of biopower. Human Relations, 67, 875-901. doi: 10.1177/0018726713508142
• Fredrickson, B. L., Roberts, T. A. (1997). Objectification theory: Toward understanding women's lived experiences and mental health risks. Psychology of women quarterly, 21(2), 173-206. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x
• Foucault, M. (2015). Hapishanenin doğuşu. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gam, R.T., Singh, S.K., Manar, M., Kar, S.K. & Gupta, A. (2020). Body shaming among school-going adolescents: prevalence and predictors. Int J. Community Med Public Health, 7(4), 1324-1328. https://doi.org/10.18203/2394-6040.ijcmph20201075
• Günindi Ersöz, A. (2010). Tüketim toplumunda “sıfır beden” söylemi: Neden ve sonuçları üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27 (2), 37-53.
• Günindi Ersöz, A. (2016). Toplumsal cinsiyet sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınları.
• Hacısoftaoğlu, İ. & Bulgu, N. (2012). Kadınlar ve egzersiz: aerobik egzersizin çatışmalı anlamları, Hacettepe J. of Sport Sciences, 23 (4), 177–194.
• Hunter, L. (2004). Bourdieu and the social space of the PE class: reproduction of Doxa through practice, Sport, Education and Society, 9(2), 175-192. https://doi.org/10.1080/1357332042000175863
• Karagöz, N. & Karagün, E. (2015). Profesyonel sporcuların beden imajı üzerine betimsel bir çalışma. Sport Sciences, 10(4), 34-43. doi:10.12739/NWSA.2015.10.4.2B0102
• Kavasoğlu, M. & Macit, A. (2018). Denetimdeki bedenler: bikini fitnessta üretilen kadınlık kimliği. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 42-67. https://doi.org/10.30769/usbd.425447
• Kosteli, M.C. Raalte, J.V. Brewer, B. & Cornelius, A. (2014). Relationship between sport type and body image of female Athletes. Trends in Sport Sciences, 2(21), 65-72.
• Koytak, E. (2012). Tahakküme hükmetmek: Bourdieu sosyolojisinde toplum ve bilim ilişkisi. Sosyoloji Dergisi, 25(2), 85-101.
• Köse, H. (2016). Bourdieu düşüncesinde tahakküm-itaat ilişkisi ve sosyo-politik beden. İlef dergisi, 3(2), 173-199. doi: 10.24955/ilef.305521
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam yayınları.
• Li, J. (2021). Body shaming in different forms for males and females in modern urban Chinese society. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 594, 239-243. doi: 10.2991/assehr.k.211120.044
• Lucibello, K.M., Koulanova, A., Pila, E., Brunet, J. & Sabiston, C. M. (2021). Exploring adolescent girls’ experiences of body talk in non-aesthetic sport. Journal of Adolescence, 89, 63–73. https://doi.org/10.1016/ j.adolescence.2021.04.003
• Mandal, E. (2014). Sport activity and body image of men and women. In (Eds: Flemr L., Nemec J., Kudlackova K.) Physical activity in science and practice. (pp.71-82), Prague: Charles University.
• Martínez-González, M. B., Pérez-Pedraza, D. C., Alfaro-Álvarez, J., Reyes-Cervantes, C., González Malabet, M. & Clemente-Suárez, V.J. (2021). Women facing psychological abuse: How do they respond to maternal identity humiliation and body shaming? Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 6627. doi: 10.3390/ijerph18126627
• McMahon, J., McGannon, K. R. & Palmer, C. (2022) Body shaming and associated practices as abuse: Athlete entourage as perpetrators of abuse. Sport, Education and Society, 27(5), 578-591. doi: 10.1080/13573322.2021 .1890571
• Okumuş, E. (2009). Bedene müdahalenin sosyolojisi. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2, 1-15.
• Öngören, B. (2015). Sosyolojik açıdan sağlıklı beden imgesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16(34), 25-45.
• Öztürk, P. & Koca, C. (2014). Egzersiz ve performans sporunda beden politikaları, Toplum ve Hekim Dergisi, 29(5), 333-343.
• Ramadhany, H. N. S. & Putri, K. Y. S. (2021). The effect of body shaming on instagram on student's confidence. Humanisma: Journal of Gender Studies, 5(2), 184-192. http://dx.doi.org/10.30983/humanisme.v5i2.4466
• Schluter, C., Kraag, G. & Schmidt, J. (2021). Body shaming: an exploratory study on its definition and classification. Int Journal of Bullying Prevention. 1-12. doi: 10.1007/s42380-021-00109-3
• Schooler, D., Ward, L.M., Merriweather, A. & Caruthers, A.S. (2005). Cycles of shame: Menstrual shame, body shame, and sexual decision-making. Journal of Sex Research, 42(4), 324-333. doi: 10.1080/00224490509552288
• Slater, A. & Tiggemann, M. (2011). Gender differences in adolescent sport participation, teasing, selfobjectification and body image concerns. Journal of Adolescence, 34, 455–463. doi: 10.1016/j.adolescence.2010.06.007
• Thorpe, H. (2009). Bourdieu, feminism and female physical culture: Gender Reflexivityand the habitus field complex. Sociology of Sport Journal, 26, 491-516. doi: 10.1123/ssj.26.4.491
• Tondo, B. (2022). Exploration of female students’ experiences of body shaming (Doctoral dissertation), Makerere University, Kampala.
• Topaloğlu, H. (2010). Gölgedeki bedenler: Bedenin inşa sürecinde toplumsalın etkileri. Alternatif Politika, 2(3), 251-276.
• Webb, J. B., Fiery, M. F. & Jafari, N. (2016). “You better not leave me shaming!”: Conditional indirect effect analyses of anti-fat attitudes, body shame, and fat talk as a function of self-compassion in college women. Body Image, 18, 5-13. doi: 10.1016/j.bodyim.2016.04.009
• Willson, E., & Kerr, G. (2022). Body shaming as a form of emotional abuse in sport. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 20(5), 1452-1470. https://doi.org/10.1080/1612197X.2021.1979079
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılı