The Role of Employee Silence in The Effect of Perceived Gender Discrimination on Emotional Burnout in Female Employees

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 4, 593 - 605, 04.08.2025

Sibel Bilkay

https://doi.org/10.26466/opusjsr.1682710

Öz

This study aims to determine the effect of perceived gender discrimination on emotional exhaustion and the moderating role of employee silence in this relationship. Although it has been examined conceptually, there is no study that evaluates all concepts in a holistic model. In this respect, the research has a unique value in terms of contributing to the literature. The sample of the study, which adopts a quantitative research method, consists of enterprises operating in Ankara. The questionnaire forms created within the scope of the research with 397 women working in these enterprises were applied. In the analysis of the data obtained, SPSS v24 package program was used to determine pretests, descriptive statistics and relationships between variables, and IBM AMOS v24 package program was used for CFA analysis. In the study, firstly, the effects of perceived gender discrimination and employee silence on emotional exhaustion were tested. As a result of the analysis, it was found that perceived gender discrimination and employee silence (defensive silence, silence for the benefit of the organization and accepting silence) have an effect on emotional exhaustion, and defensive silence has a moderating role in the relationship between perceived gender discrimination and emotional exhaustion. As a result of the research, recommendations were made for decision makers, employers and for further research.

Anahtar Kelimeler

Perceived Gender Discrimination, Emotional Exhaustion, Employee Silence, Organizational Behavior

Etik Beyan

Malatya Turgut Özal Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Etik Kurulu 06.12.2024 tarih ve E-35841939-050-268444 nolu karar ile izin alınmıştır.

Kadın Çalışanlarda Algılanan Cinsiyet Ayırımcılığının Duygusal Tükenmişlik Üzerindeki Etkisinde Çalışan Sessizliğinin Rolü

Öz

Bu çalışmanın amacı, algılanan cinsiyet ayırımcılığının duygusal tükenmişlik üzerindeki etkisini ve çalışan sessizliğinin bu ilişkideki düzenleyici rolünü belirlemektir. Kavramsal olarak incelenmiş olmakla birlikte, tüm kavramları bütüncül bir modelde değerlendiren bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu bakımdan araştırma, literatüre katkı sağlaması açısından özgün bir değere sahiptir. Nicel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmanın örneklemini Ankara’da faaliyet gösteren işletmeler oluşturmaktadır. Bu işletmelerde çalışan 397 kadınla araştırma kapsamında oluşturulan anket formları uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde ön testler, tanımlayıcı istatistikler ve değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için SPSS v24 paket programı, CFA analizleri için ise IBM AMOS v24 paket programı kullanılmıştır. Çalışmada öncelikle algılanan cinsiyet ayrımcılığı ve çalışan sessizliğinin duygusal tükenmişlik üzerindeki etkileri test edilmiştir. Analiz sonucunda algılanan cinsiyet ayrımcılığı ve çalışan sessizliğinin (savunmacı sessizlik, örgüt yararına sessizlik ve sessizliği kabul etme) duygusal tükenme üzerinde etkisi olduğu, savunmacı sessizliğin algılanan cinsiyet ayrımcılığı ile duygusal tükenme arasındaki ilişkide düzenleyici rol oynadığı bulunmuştur. Araştırma sonucunda karar vericiler, işverenler ve ileri araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Algılanan Cinsiyet Ayırımcılığı, Duygusal Tükenmişlik, Çalışan Sessizliği, Örgütsel Davranış

Kaynakça

• Aiken, L. S. (1991). Multiple regression: Testing and interpreting interactions. London: Sage.
• Adebayo, D. O., Sunmola, A. M., & Udegbe, I. B. (2008). Workplace fairness and emotional exhaustion in Nigeria police: The moderating role of gender. Anxiety, Stress, & Coping, 21(4), 405-416.
• Ajayi, F. A., & Udeh, C. A. (2024). Combating burnout in the IT Industry: A review of employee well-being initiatives. International Journal of Applied Research in Social Sciences, 6(4), 567-588. https://doi.org/10.30574/msarr.2024.10.2.0057
• Aktaş, H., & Şimşek, E. (2015). Bireylerin Örgütsel Sessizlik Tutumlarinda Iş Doyumu Ve Duygusal Tükenmişlik Algilarinin Rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 205-230.
• Amudha, R., Motha, L. C., Selvabaskar, S., Alamelu, R., & Surulivel, S. (2016). Glass ceiling and glass escalator-an ultimate gender divide in urban vicinity. Indian Journal Of Science And Technology, 9(7), 1-8.https://doi.org/10.17485/ijst/2016/v9i27/97620
• Aslan, Ş., & Güzel, Ş. (2018). Duygusal zeka, problem odaklı stresle başa çıkma, iyileşme ve duygusal tükenme ilişkileri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 59-82.
• Aytaç, S., Sevüktekin, M., Işığıçok, Ö., Bayram, N., S., Y. B., & Eryiğit, K. Y. (2002). Çağdaş Sanayi Merkezlerinde Kadın İşgücünün Konumu Bursa Örneği. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu.
• Bakır, N., & Özcan, A. (2025). Sağlık çalışanlarının iş yaşam dengesi, sessiz istifa ve tükenmişlik düzeylerinin araştırılması. Atlas Journal of Medicine, 5(12), 1-11. https://hdl.handle.net/20.500.12900/601
• Beheshtifar, M., Borhani, H., & Moghadam, M. N. (2012). Destructive role of employee silence in organizational success. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2(11), 275-282.
• Bilgin, N., Gülşen, M., Kutlu, A., & Pakyüz, S. Ç. (2019). Çalışan sessizlik ve seslilik davranışları ölçeğinin öğretim elemanları üzerinde Türkçeye uyarlanması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 35(3), 103-114.
• Bodur B., E., & Erdem, M. (2023). Kadın öğretmenlerin karşılaştıkları cam tavan engelleriyle tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 199-228.
• Bowen, F., & Blackmon, K. (2003). Spirals of silence: The dynamic effects of diversity on organizational voice. Journal of Management Studies, 40(6), 1393-1417. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00385
• Bozkaya, G. (2013). Kadınların iş gücüne katılımını belirleyen faktörler: Türki̇ye üzeri̇ne bi̇r anali̇z. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 69-89.
• Budak, G., & Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2002). Research methods in education. London: Routledge.
• Chang, E. H., & Milkman, K. L. (2020). Improving decisions that affect gender equality in the workplace. Organizational Dynamics, 49(1), 1-7. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2019.03.002
• Corsun, D. L., & Costen, W. M. (2001). Is the glass ceiling unbreakable? Habitus, fields, and the stalling of women and minorities in management. Journal of Management Inquiry, 10(1), 10-25.https://doi.org/10.1177/1056492601101003
• Çitli, İ. İ. (2015). Master Thesis. Örgütsel sessizlik ile tükenmişlik arasındaki ilişki ve bir araştırma. İstanbul: Bahçeşehir University.
• De Villiers, C. (2001). Addressing systemic sex discrimination: Employer defences to discrimination in Canada and South Africa. Acta Juridica, 175-185.
• Dyne, L. V., Ang, S., & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00384
• Erdek, F., & Meteriz, N. (2025). Öğretmenlerin İş Motivasyonlari ile Tükenmişlik Durumlarının İncelenmesi. Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 9(51), 158-175. https://doi.org/10.5281/zenodo.14975893
• Ergeneli, A., & Akçamete, C. (2004). Bankacılıkta cam tavan: Kadın ve erkeklerin kadın çalışanlar ve kadınların üst yönetime yükseltilmelerine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 85-109.
• Foley, S., Ngo, H. Y., Loi, R., & Zheng, X. (2015). Gender, gender identification and perceived gender discrimination: An examination of mediating processes in China. Equality. Diversity and Inclusion: An International Journal, 34(8), 650-655.https://doi.org/10.1108/EDI-05-2015-0038
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
• Geuens, N., Van Bogaert, P., & Franck, E. (2017). Vulnerability to burnout within the nursing workforce—The role of personality and interpersonal behaviour. Journal of Clinical Nursing, 26(23-24), 4622-4633.https://doi.org/10.1111/jocn.13808
• Gül, T. (2023). İşyerinde Cinsiyet Ayrımcılığı İle Tükenmişlik Arasındaki İlişkide İşyeri Nezaketsizliğinin Aracı Etkisi ve Özsaygının Düzenleyici Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 2449-2464.
• Halbesleben, J. R., & Buckley, M. R. (2004). Burnout in organizational life. Journal of Management, 30(5), 859-879.https://doi.org/10.1016/j.jm.2004.06.004
• Hennein, R., Bonumwezi, J., Nguemeni Tiako, M. J., Tineo, P., & Lowe, S. R. (2021). Racial and gender discrimination predict mental health outcomes among healthcare workers beyond pandemic-related stressors: Findings from a cross-sectional survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(7), 9235.https://doi.org/10.3390/ijerph18179235
• Hinkin, T. R. (1998). A brief tutorial on the development of measures for use in survey questionnaires. Organizational Research Methods, 1(1), 104-121.https://doi.org/10.1177/109442819800100106
• İşkur. (2022). İŞKUR. 12 13, 2024 Retrieved from İşgücü Piyasası Araştırma: https://media.iskur.gov.tr/66863/ankara.pdf#page=25.11
• Jackson, J. C. (2001). Women middle managers’ perception of the glass ceiling. Women in Management Review, 16(1), 30-41.https://doi.org/10.1108/09649420110380265
• Kanten, P. (2014). İşyeri nezaketsizliğinin sosyal kaytarma davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal tükenmenin aracılık rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 11-26. http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/en/download/article-file/209409
• Knoll, M., & Redman, T. (2016). Does the presence of voice imply the absence of silence? The necessity to consider employees’ affective attachment and job engagement. Human Resource Management, 55(5), 829-844.https://doi.org/10.1002/hrm.21744
• Knoll, M., & Van Dick, R. (2013). Authenticity, employee silence, prohibitive voice, and the moderating effect of organizational identification. The Journal of Positive Psychology, 8(4), 346-360.https://doi.org/10.1080/17439760.2013.804113
• Kocabacak, S. (2014). Kadın yoksulluğu ve kadın sağlığı üzerine yansımaları. Sosyal Güvence, 6, 135-161. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/152172
• Kocacık, F., & Gokkaya, V. B. (2005). Turkiye’de çalısan kadınlar ve sorunlari,ı. Cumhuriyet Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Dergisi, 6(1), 195-219.
• Lee, S. J., Jung, S. I., Kim, M. G., Park, E., Kim, A. R., K. C., & Jung, T. D. (2021). The influencing factors of gender differences on mental burdens in young physiotherapists and occupational therapist. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(6), 2858-2871.https://doi.org/10.3390/ijerph18062858
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.https://doi.org/10.1002/job.4030020205
• Maslach, C. S. (1984). Burnout in organizational settings. Applied Social Psychology Annual, 5, 133-153.
• Maslach, C., & Jackson, S. (1985). The role of sex and family variables in burnout. Sex Roles, 12(7/8), 837–851.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725.https://doi.org/10.5465/amr.2000.3707697
• Netemeyer, R. G., Johnston, M. W., & Burton, S. (1990). Analysis of role conflict and role ambiguity in a structural equations framework. Journal of Applied Psychology, 75(2), 148-157.
• Neuberg, M., Železnik, D., Meštrović, T., Ribić, R., & Kozina, G. (2017). Je li sindrom izgaranja povezan sa zlostavljanjem starijih i nemoćnih osoba u domovima: rezultati presječnog istraživanja u medicinskih sestara i tehničara. Arhiv za Higijenu Rada i Toksikologiju, 68(3), 190-197.https://doi.org/10.1515/aiht-2017-68-2982
• Onay, M. (2009). Algılanan cinsiyet ayırımcılığının sonuçları ve konuyla ilgili ampirik bir araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 1101-1125.
• Önder, Ç., & Basim, N. (2008). Examination of developmental models of occupational burnout using burnout profiles of nurses. Journal of Advanced Nursing, 64(5), 514-523.
• Öztürk, U. C., & Cevher, E. (2015). Mobbing sendromunda örgüt kültürü virüs mü aşı mı?: Örgüt kültürü ve mobbing ilişkisi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 37-65.
• Panhwar, A. H., Ansari, S., & Shah, A. A. (2017). Post-positivism: An effective paradigm for social and educational research. International Research Journal of Arts and Humanities, 45(45), 253-259.
• Pinder, C. C., & Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-369.
• Pines, A. M., Aronson, E., & Kafry, D. (1981). Burnout: From tedium to personal growth. New York: The Free Press.
• Seçer, B. (2009). Kadınların sendikalara yönelik tutumları ile cinsiyet ayrımcılığı algılarının sendika üyesi olma isteğine etkisi. Çalışma ve Toplum, 4(23), 27-60.
• Shepherd, C. D., Tashchian, A., & Ridnour, R. E. (2011). An investigation of the job burnout syndrome in personal selling. Journal of Personal Selling & Sales Management, 31(4), 397-409.https://doi.org/10.2753/PSS0885-3134310403
• Sposito, C. A. (2013). Carrier barriers for women executives and the glass ceiling syndrome: the case study comparison between french and turkish women executives. Social and Behavioral Sciences, 75, 488-497 https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.053
• Tayfun, A., & Çatır, O. (2013). Örgütsel sessizlik ve çalışanların performansları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), 114-134.
• Terzioğlu, F., & Taşkın, L. (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 62-67.
• Timming, A., & Johnstone, S. (2015). Employee silence and the authoritarian personality: A political psychology of workplace democracy. International Journal of Organizational Analysis, 23(1), 154-171.https://doi.org/10.1108/IJOA-06-2013-0685
• Toker, B., & Şahin, H. N. (2024). Kadın işgücüne katılım oranı ile doğurganlık hızındaki değişimin sosyal güvenlik sistemine etkisi: Projeksiyon analizi. Sosyal Güvence, 24, 1104-1130.https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1473426
• Tolga, G. Ü. L. (2023). İşyerinde Cinsiyet Ayrımcılığı İle Tükenmişlik Arasındaki İlişkide İşyeri Nezaketsizliğinin Aracı Etkisi ve Özsaygının Düzenleyici Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), 2449-2464. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=1203923
• Trzebiatowski, T., & Triana, M. D. C. (2020). Family responsibility discrimination, power distance, and emotional exhaustion: When and why are there gender differences in work–life conflict?. Journal of business ethics, 162(1), 15-29.
• TUİK. (2024, 5 15). Doğum İstatistikleri 2023. Retrieved from: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708
• Wang, L. J., Tanious, A., Go, C., Coleman, D. M., McKinley, S. K., Eagleton, M. J., Conrad, M. F. (2020). Gender-based discrimination is prevalent in the integrated vascular trainee experience and serves as a predictor of burnout. Journal of Vascular Surgery, 71(1), 220-227. https://doi.org/10.1016/j.jvs.2019.02.064
• Whiteside, D. B., & Barclay, L. J. (2013). Echoes of silence: Employee silence as a mediator between overall justice and employee outcomes. Journal of Business Ethics, 116, 251-266.https://doi.org/10.1007/s10551-012-1467-3
• Wilczek-Rużyczka, E. (2024). Job burnout among polish nurses–influence of mobbing and coping with stress. Acta Neuropsychological, 21, 457-466.
• Yakışır, C. (2024). Okul müdürlerinin paternalist liderlik tarzlarının öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeylerine etkisinin incelenmesi. Journal of Oriental Scientific Research/E-Sarkiyat Ilmi Arastirmalar Dergisi, 16(1), 474-487.https://doi.org/10.26791/sarkiat.1486193
• Yalçınsoy, A. (2019). Örgüt kültürü ve örgüt ikliminin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinin analizi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 67-77.https://doi.org/10.18506/anemon.425635
• Yıldırım, M. (2019). Tükenmişlik ve örgütsel sessizlik ilişkisi: otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 358-371.