Tuzlu Koşullarda Bentonit Uygulamasının Makarnalık ve Ekmeklik Buğdayların Kuru Madde Verimi ve Mineral Besin Elementleri Üzerine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 71 - 78, 30.06.2023

Fatma Dilay Aha , Faruk Özkutlu

https://doi.org/10.54370/ordubtd.1292439

Cited By: 1

Öz

Abiyotik stres etmenlerinden olan tuzluluk, bitki gelişmesinde gerilemeye ve önemli oranda ürün kaybına neden olmaktadır. Deneme, sera koşullarında tesadüf parselleri deneme desenine göre saksı denemesi şeklinde yürütülmüştür. Denemede, tuzlu koşullarda (4000 mg NaCl kg-1 toprak) ve artan bentonit (%0, %5 ve %10) dozları uygulanmıştır. Denemede bir ekmeklik (Vittorio) ve bir makarnalık (Cesare) buğday çeşitleri yetiştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, tuzlu koşullarda artan dozlarda bentonit uygulamaları sonucunda ekmeklik ve makarnalık buğdayların kuru madde verimlerinin arttığı belirlenmiştir. Ekmeklik buğdayların makarnalık buğdaylara göre daha fazla kuru madde ürettiği saptanmıştır. En fazla kuru madde verimi ekmeklik buğdayda %10 bentonit uygulamasından 150 mg bitki-1 olarak belirlenmiştir. Tuzlu koşullarda ve artan (%0, %5 ve %10 toprak) dozlarda bentonit uygulamaları sonucunda, ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitleri kontrol saksılarıyla kıyaslandığında; yeşil aksam fosfor, potasyum, demir, bakır ve çinko konsantrasyonunda artış meydana gelirken kalsiyum, magnezyum, sodyum, mangan ve bor konsantrasyonları ise azalmalar meydana gelmiştir. Özellikle kumlu topraklarda orta derecede tuzluluk sorunu olan alanlara bentonit uygulamasının buğdayda mineral beslenme problemlerinin bazılarının giderilmesine katkısı olacağından %5 düzeyinde bentonit uygulanmasını önerebiliriz.

Anahtar Kelimeler

ekmeklik buğday, makarnalık buğday, NaCl, bentonit

Destekleyen Kurum

Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

B-2118

Teşekkür

Desteklerinden dolayı Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Koordinasyon Birimi' ne teşekkür ederiz

The Effect of Bentonite Application on Dry Matter Yield and Mineral Nutritional Elements of Durum and Bread Wheats in Salt Conditions

Öz

Salinity, which is one of the abiotic stress factors, causes regression in plant growth and significant yield loss. The experiment was carried out as a pot experiment in greenhouse conditions according to the randomized plot design. In the experiment, increased doses of bentonite (0, 5% and 10%) were applied in saline conditions (4000 mg NaCl kg-1 soil). One bread (Vittorio) and one durum (Cesare) wheat cultivars were grown in the experiment. According to the results obtained, it was determined that the dry matter yields of bread and durum wheats increased as a result of increasing doses of bentonite in salty conditions. It was determined that bread wheat produced more dry matter than durum wheat. The highest dry matter yield was obtained as 150 mg plant-1 from 10% bentonite application in bread wheat. As a result of bentonite applications in saline conditions and increasing (0%, 5% and 10% soil) doses, when compared to the control pots of bread and durum wheat varieties; While the concentration of green parts phosphorus, potassium, iron, copper and zinc increased, calcium, magnesium, sodium, manganese and boron concentrations decreased. Since the application of bentonite to the areas with moderate salinity problem, especially in sandy soils, will contribute to the elimination of some of the mineral nutrition problems in wheat, we can recommend the application of bentonite at the level of 5%.

Anahtar Kelimeler

Bread wheat, durum wheat, NaCl, bentonite

Proje Numarası

B-2118

Kaynakça

• Ashraf, M. ve Foolad, M. R. (2007). Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance. Environmental and Experimental Botany, 59, 206-216. https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2005.12.006
• Atak ,M., Kaya, M. D, Okcu, G., Çıkılı, Y. ve Çiftçi, C. Y, (2006). Effects of NaCl on germination, seedling growth and water uptake of Triticale. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 30(1), 39-47. https://journals.tubitak.gov.tr/cgi/viewcontent.cgi?article=2083&context=agriculture
• Brohi, R., Durak, A. ve Erşahin, S. (1990). Kireçsiz kahverengi orman toprağına ilave edilen bentonitin mısır bitkisinin kuru madde miktarı ile n kapsamı üzerine etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/82644
• Dinler, B. S., Cetinkaya, H., Akgun, M. ve Korkmaz, K. (2021). Simultaneous treatment of different gibberellic acid doses induces ion accumulation and response mechanisms to salt damage in maize roots. Journal of Plant Biochemistry and Physiology, 9(3), 258. https://www.longdom.org/open-access/simultaneous-treatment-of-different-gibberellic-acid-doses-inducesion-accumulation-and-response-mechanisms-to-salt-damag.pdf
• Ekbic, E., Cagıran, C., Korkmaz, K., Kose, M. A. ve Aras, V. (2017). Assessment of watermelon accessions for salt tolerance using stress tolerance indices. Ciência e Agrotecnologia, 41, 616-625. https://doi.org/10.1590/1413-70542017416013017
• Eleroğlu, H. ve Korkmaz, K. (2016). Farklı organik gübrelerin tohumluk patates (solanum tuberosum l.) çeşitlerinde verim ve kalite üzerine etkileri. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 4(7), 566-578. https://doi.org/10.24925/turjaf.v4i7.566-578.711
• Günes, A., Post, W. H. K., Kirkby, E. A. ve Aktas, M. (1994). Influence of partial replacement on nitrate by amino acid nitrogen or urea in the nutrient medium on nitrate accumulation in NFT grown winter lettuce. Journal Plant and Nutrition, 17(11), 1929-1938. https://doi.org/10.1080/01904169409364855
• Güngör, Y. ve Erözel, Z. (1994). Drenaj ve arazi ıslahı. Ankara Ün. Ziraat Fak.
• Guo, G., Lei, M., Wang, Y., Song, B. ve Yang, J. (2018). Accumulation of As, Cd, and Pb in sixteen wheat cultivars grown in contaminated soils and associated health risk assessment. Int. J. Environ. Res. Public Health, 15, 2601. https://doi.org/10.3390/ijerph15112601
• Kanber, R. ve Ünlü, M. (2010). Water and soil salinity in agriculture. CU Faculty of Agriculture Publication.
• Karnez, E., Güldoğan, Ö., Ercan, N., Korkmaz, K., ve Aysan, Y. (2021). Domateste bakteriyel benek hastalığının mücadelesinde vermikompost uygulamasının etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(3), 726-735. https://doi.org/10.37908/mkutbd.986521
• Khan, M. H. ve Panda, S. K. (2008). Alterations in root lipid peroxidation and antioxidative responses in two rice cultivars under NaCl-salinity stress. Acta Physiologiae Plantarum, 30, 81-89. https://doi.org/10.1007/s11738-007-0093-7
• Kılıç R. ve Korkmaz K. (2012). Kimyasal gübrelerin tarım topraklarında artık etkileri. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2), 87-90. https://bibad.gen.tr/index.php/bibad/article/view/184
• Korkmaz, K. Ibrikci, H. Karnez, E. Buyuk, G. Ryan, J. Ulger, A.C. ve Oguz H. (2009). Phosphorus Use Efficiency of Wheat Genotypes Grown in Calcareous Soils. Journal of Plant Nutrition, 32:12, 2094-2106. https://doi.org/10.1080/01904160903308176
• Korkmaz, K., Akgün, M., Kırlı, A., Özcan, M. M., Dede, Ö. ve Kara, Ş. M. (2020). Effects of gibberellic acid and salicylic acid applications on some physical and chemical properties of rapeseed (Brassica napus L.) grown under salt stress. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(4), 873-881. https://doi.org/10.24925/turjaf.v8i4.873-881.3044
• Marschner H, (1995). Saline soil in: Mineral nutrition of higher plants. Academic Press.
• Munns, R. ve Tester, M. (2008). Mechanisms of salinity tolerance. Annu. Rev. Plant Biol., 59, 651-681. https://doi.org/10.1146/annurev.arplant.59.032607.092911
• Öztürk, L., Karanlik, S., Özkutlu, F., Cakmak, İ. ve Kochian, LV. (2003). Shoot biomass and zinc/cadmium uptake for hyperaccumulator and non-accumulator Thlaspi species in response to growth on a zinc-deficient calcareous soil. Plant Science, 164(6), 1095-1101. https://doi.org/10.1016/S0168-9452(03)00118-3
• Parida, A. K. ve Das, A. B. (2005). Salt tolerance and salinity effects on plants: A review. Ecotoxicology and environmental safety, 60(3), 324-349. https://doi.org/10.1016/j.ecoenv.2004.06.010
• Salt, D. E. ve Rauser, W. E. (1995). Mg ATP-dependent transport of phytochelatins across the tonoplast of oat roots. Plant Physiology., 107, 1293-1301. https://doi.org/10.1104/pp.107.4.1293
• Semalulu, O., Elobu, P., Namazzi, S., Kyebogola, S. ve Mubiru, D. N. (2017). Higher cereal and legume yields using Ca-bentonite on sandy soils in the dry eastern uganda: Increased productivity versus profitability. Univers. J. Agric. Res, 5(2), 140-147. https://doi.org/10.13189/ujar.2017.050209
• Uyanık, M., Kara, Ş. M. ve Korkmaz, K. (2013). Bazı kışlık kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinin çimlenme döneminde tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 20, 368-375. https://doi.org/10.15832/tbd.61947
• Vitale, J., Adam, B. ve Vitale, P. (2020). Economics of wheat breeding strategies: Focusing on Oklahoma hard red winter wheat. Agronomy, 10, 238. https://doi.org/10.3390/agronomy10020238