Muğla ilinde annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 3, 263 - 270, 01.09.2019

Gürbüz Akçay Ulviye Kırlı Hatice Topal Yaşar Topal Nilay Hakan Esra Arun Özer

https://doi.org/10.21601/ortadogutipdergisi.458292

Öz

Gelenekler, kuşaktan kuşağa ve toplumdan topluma geçen kültür mirasları, alışkanlıklar, bilgiler, töreler ve davranışlardır. Bebek bakımıyla ilgili bazı geleneklerde kundaklama gibi güncel tıbbi bilgiyle çelişen uygulamalar bulunmaktadır. Bu tür geleneksel uygulamaların eğitim sonrası büyük ölçüde azaldığı gözlenmektedir. Buna karşılık, ülkemizde bebek tuzlama gibi bazı yan etkileri ciddi sorunlara neden olan geleneksel uygulamaların pek çok yörede hala yaygın olarak uygulandığı bilinmektedir. Çocuk hekimlerinin görev yaptıkları bölgelerdeki halkın geleneklerini tanıması ve eğitici rol üstlenmesi çocuk sağlığının geliştirilmesi açısından önem arz etmektedir. Çalışmamızda Muğla ilimizde bebek bakımındaki geleneksel uygulamaların araştırılması amaçlanmıştır. Hastanemiz Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine başvuran 305 anneye bebek bakımındaki geleneksel uygulamalara yönelik olarak anket uygulanmıştır. En sık gözlenen geleneksel uygulama %59,9 ile bebek tuzlama olmuştur. Annelerin eğitim süresiyle geleneksel uygulamalar arasında anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Sonuç olarak annelerin eğitilmesinin bebek bakımında zararlı olma potansiyeli olan geleneksel uygulamaları azaltabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bebek bakımı, geleneksel tıp, bebek tuzlama, kundaklama, bebek emzirme

Traditional methods used in the care of babies of mothers in Muğla province

Öz

Traditions are cultural heritages, habits, information, customs and behaviors that pass from generation to generation and from society to society. Some traditions related to infant care have conflicting practices such as swaddling. It is observed that such traditional practices have been greatly reduced after training. On the other hand, it is known that traditional applications which cause serious problems such as baby salting in our country are still widely used in many regions. It is important for the pediatricians to recognize the traditions of the people in the regions where they work and to take the role of educators. In our study, we aimed to investigate the traditional practices of baby care in Muğla. The questionnaire was applied to 305 mothers who applied to the pediatric outpatient clinic of our hospital. The most common traditional practice was the baby salting with 59.9%. It was found that there was a significant relationship between mothers’ education duration and traditional practices. As a result, it has been concluded that training of mothers may reduce the traditional practices that have the potential to be harmful in baby care.

Anahtar Kelimeler

Infant care, traditional medicine, baby salting, swaddling, breastfeeding

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts.2018
• Alan S, Gökyıldız Ş, Öztürk M. Traditional health practices in mountain, plain and seaside regions of Adana in Turkey. Indian J Traditional Knowledge 2012; 11.
• Çınar İÖ, Aslan GK, Kartal A, İnci FH, Koştu N. A study of mother’s traditional infant care methods for infants less than a year old age. TAF Preventive Med Bull 2015; 14: 378-86.
• Peker E, Kirimi E, Tuncer O, Ceylan A. Severe hypernatremia in newborns due to salting. Eur J Pediatr 2010; 169: 829-32.
• Yildiz G, Kazan Ş. Teke Yöresinin Merkezi Burdur Halk Kültürü İle Müziğinden Esintiler. Turkish Studies, International Periodical Forthe Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2009; 4: 8.
• Kahriman İ, Topbaş M, Çan G. Traditional baby care practices of mothers of children aged 6-12 months in the provincial centre of Trabzon, Turkey. TAF Preventive Med Bull 2011; 10: 61-70.
• Koyun A, Çamuroğlu C, Korkmaz G, Menteşe N, Ocak F. Kadınların gebelik, doğum ve yenidoğan bakımına ilişkin geleneksel inanç ve uygulamaları. Aile ve Toplum Derg 2010; 6: 57-4.
• Yercen N, Çağlayan S, Yücel N, Yaprak I, Ogün G, Ünver A. Fatal hypernatremia in an infant due to salting of the skin. American J Dis Child 1993; 147: 716-7.
• Peker E, Temel H, Tuncer O, ve ark. A case of Fournier’s gangrene associated with salting in a neonate. Çocuk Derg 2010; 4: 204-6.
• Arabacı Z, Yıldırım JG, Dündar BN, Kadam Z. Bebeklerde Uygulanan geleneksel yöntemler. Çocuk ve Medeniyet Derg 2016; 1.
• Arısoy A, Canbulat N, Ayhan F. Karaman İlinde annelerin bebeklerinin bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler. J Anatolia Nursing Health Sci 2014; 17.
• Bölükbaş N, Erbil N, Altunbaş H, Arslan Z. 0-12 aylık bebeği olan annelerin çocuk bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Derg 2009; 6: 164-76.
• Yiğitalp G, Gümüş F. Traditional infant care practices of women aged 15-49 in Diyarbakır. Türkiye Çocuk Hast Derg 2017.
• Çalışkan ZI, Bayat M. Baby care applications of mothers and the acting factors of these applications: a sample on Kapadokya. J Anatolia Nursing Health Sci 2011; 14.
• Sağlık Bakanlığı, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü. Sağlık İstatistikleri Yıllığı. 2016.
• Özyazıcıoğlu N, Polat S. 12 aylık çocuğu olan annelerin çocuk bakımına ilişkin başvurdukları geleneksel uygulamalar. J Anatolia Nursing Health Sci 2005; 8.
• Arısoy A, Canbulat N, Ayhan F. Traditional Methods Applied in Caring for Infants of Mothers in Karaman. J Anatolia Nursing Health Sci 2014; 17.
• Lafçı D, Erdem E. Traditional practises regarding mother and infant care of 15-49 year old married women in the postpartum period. Gaziantep Med J 2014; 20: 226-36.
• Eğri G, Gölbaşı Z. Traditional postnatal infant-care practices of 15-49 years old married women. TSK Koruyucu Hekimlik Bült 2007; 6: 313-20.
• Aça M. An example for the after birth traditions in Turkish folklore: Salting the baby. Milli Folklor 2001; 7: 93-100.
• Acıduman A. El-Kânûn fî’t-Tıbb’ın Türkçe çevirisi Tahbîzü’l-Mathûn’da çocuk sağlığı ve hastalıkları üzerine Tokatlı Mustafa Efendi’nin katkıları. Cocuk Sag Hast Derg 2014; 57.
• Ayaz S, Yaman Efe S. Potentially harmful traditional practices during pregnancy and postpartum. The Eur J Contraception & Reproductive Health Care 2008; 13: 282-8.
• Uysal Y. Gazipaşa folkloru/geçiş dönemi âdetleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Derg 2009.
• Karabulutlu Ö. Kars ilinde doğum sonu dönemde yenidoğan bakımına yönelik yapılan geleneksel uygulamaların belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniv Hemşirelik Fak Elektronik Derg 2014; 7.
• Gölcük Y. 0-12 ay çocuğu olan annelerin bebek bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar. 2014.
• Rahman S, Altan S, Çam S, Yüksel H. Local applications about the child care in Karaağaçlı district of Manisa-Manisa İli Karaağaçlı Beldesi’nde çocuk bakımına yönelik yöresel uygulamalar. Mersin Üniv Tıp Fak Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Derg 2012; 3: 15-33.
• Selçuk A. A Phenomenological approach to the beliefs and practices relating to birth among the tahtacis. 2004.
• Büyükokutan A. Muğla yöresi alevi Türkmenlerinin halk edebiyatı ve folklor ürünleri üzerine bir araştırma (A study on folk literature and folklore products of Muğla region alevi Turkmens). 2005.
• Uğurlu ES, Başbakkal Z, Dayılar H, Çoban V, Zeynep A. Examination of the traditional practicies about child care of the mothers in Odemis. Gümüşhane Üniv Sag Bil Derg 2013; 2.
• Aydın Ö. Changes in the weaving culture of Karakoyun Yörüks living in the villages of Karadayi, Gebiz and Tekke (Serik-Antalya). Akdeniz Sanat Derg 2013; 3.
• Dinç S. To determine the traditional practices which mothers, having 0-1 years old children, registered to health center no 4 in Sanliurfa center. Hemşirelik Bült 2005; 2: 53-63.
• Artun E. Tekirdağ halk kültüründe geçiş dönemleri doğum-evlenme-ölüm (Transition periods in Tekirdağ folk culture; birth-marriage-death.). Türk Dünyası İncelemeleri Derg 1998; 9: 85-l07.
• Makbule AG, Kesgin T. Türkiye’de çocuk bakımındaki geleneksel inanç ve uygulamalar. Türkiyat Araştırmaları.
• Selçuk A. Tahtacıların doğum ile ilgili inanç ve uygulamalarına fenomenolojik bir yaklaşım. Türklük Bilimi Araştırmaları. 2004; 16.
• Erer T, Akçınar M, Kadıoğlu S. Traditional practices applied to mother and newborn during pregnancy, labor and postpartum periods in Mersin. J Human Sci 2010; 7: 63-84.
• Gündüz S, Kara S, Yüksel ÇN, Yılmaz AE. Acı elma yağının yanlış kullanımına bağlı dört zehirlenme vakası. Dicle Med J / Dicle Tıp Derg 2016; 43.
• Halicioglu O, Astarcioglu G, Yaprak I, Aydinlioglu H. Toxicity of Salvia officinalis in a newborn and a child: an alarming report. Pediatr Neurol 2011; 45: 259-60.
• Akçay G, Ortanca A, Çetinkaya E, Çaksen H. Report of two infants with seizure due to sage oil. World J Pharmaceutical and Life Sci 2017; 3: 101-2.