Göçmen Edebiyatında Kadın Temasını Tuyûr Eylûl Romanı Ekseninde Değerlendirmek

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 10 - 46, 27.06.2024

Betül Doğan , İpek Agcadağ Çelik

https://doi.org/10.31834/ortadoguvegoc.1443286

Öz

Nedenleri, türleri, bireysel ve toplumsal sonuçları değişmekle birlikte, göç, varlığını insanlık tarihi boyunca devam ettirmiş bir olgudur. Her daim toplumsal yaşamda etkisi görülen göçün, edebi eserlerde yer alması da kaçınılmazdır. Dünyanın farklı yerlerinde, farklı dönemlerde, farklı yazarlar tarafından göç konulu edebi eserler kaleme alınmıştır. Göçü bizzat deneyimleyen yazarlar ise, eserlerine kendi yaşamlarından izler bırakmışlardır. Bu yazarlardan biri de Arap edebiyatının önemli isimlerinden İmîlî Nasrullah’tır. Lübnanlı yazar ve kadın hakları aktivisti Nasrullah, içinde yaşadığı ataerkil toplumda tüm zorluklara göğüs gererek eğitimini tamamlamış ve Arap edebiyatına birçok eser kazandırmıştır. Bu sıkıntılı süreçte göç, yazarın yaşamında bir dönüm noktası olmuştur. Nasrullah’ın geleneksel bir toplumda kadınların verdiği özgürlük mücadelesini, bu mücadelede elde ettiği başarıları ve bu aktif kadınların değişen yaşamlarında göçün etkisini, kendi yaşamından da yola çıkarak kâğıda döktüğü Tuyûr Eylûl “Eylül Kuşları” romanı bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, köyünden şehre gerçekleştirdiği göç sonrası eğitim basamaklarını başarıyla tırmanan, sonrasında çalışma yaşamına dâhil olan, toplumda kadın olarak kendi başına var olma mücadelesini kazanan ve kendi ayakları üzerinde durmayı başaran romanın anlatıcı karakteri Munâ’nın bu süreçteki değişimine odaklanarak göçün, Munâ’nın kökleriyle olan bağına etkisi ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat Sosyolojisi, Göç, Kadın Göçmen, Değişim

Kaynakça

• Adalar Subaşı, D. (2023). Emili Nasrallah’ın “Çöl” Adlı Hikâyesinin Metaforik Özellikleri. Ulakbilge, (83), 329-337.
• Akgün, A. (2015). Edebiyatımızda Göç ve Göçmen Edebiyatları Üzerine Bir Değerlendirme. Göç Dergisi, 2(1), 69-84.
• Alver, K. (2006). Edebiyat ve Kimlik. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 32-43.
• Aydın, E. (2004). Edebiyat Sosyolojisi ve Karşılaştırmalı Edebiyat Biliminin Görev ve Öncelikleri. Edebiyat Sosyolojisi içinde (ss. 151-163). Ankara: Hece Yayınları.
• Aydın, E. (2009). Edebiyat-Sosyoloji İlişkisinde Sosyolojik Kaynak ve Ölçütler. Turkish Studies International Periodical Forthe Languages, Literature, and History of Turkish or Turkic, 4(1), 357-370.
• Badem, Z. (2022). Yemen Edebiyatında Göç: Muhammed Abdulveli’nin Romanları. Tezkire Dergisi, (81), 125-144.
• Cengiz, S. (2010). Göç, Kimlik ve Edebiyat. Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(3), 185-193.
• Cuma, A. (2009). Edebiyat Sosyolojisi ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), 81-94.
• Çelik, E. (2013). Edebiyat Eseri Toplumun Aynasıdır: Edebiyat ve Sosyoloji İlişkisi Üzerine Ejder. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 104(738), 59-64.
• Dedeoğlu, S. ve Ekiz Gökmen, Ç. (2020). Göç Teorileri, Göçmen Emeği ve Entegrasyon: Kadınların Yeri. Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Türkiye’de Göç Araştırmaları içinde (18-37). İstanbul: SUGENDER.
• Güllü, İ. (2015). Göçmen Edebiyatında Din ve Kimlik Yansımaları: Fakir Baykurt’un Yarım Ekmek Romanında Din ve Gelenek. Göç Dergisi, 2(1), 117-145.
• Günday, H. (2002). Cubran Halil Cubran ve Arap Edebiyatındaki Yeri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi.
• Hemşinli, T. N. (2021). İbrahim Nasrallah’ın ‘Tuyûru’l-Hazer’ Romanında Zorunlu Göçün ve Sürgünün Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme. Göç Olgusunun Modern Arap Edebiyatına Etkileri Uluslararası Sempozyum Bildiriler Kitabı. Erzurum.
• Karabela, N. ve Şen, Gül. (2012). İmîlî Nasrullah’ın Kısa Hikâyeciliği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (29), 197-210.
• Moran, B. (1983). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nasrullah, İ. (1991). Tuyûr Eylûl. 7. Baskı. Muʾessese Rumaniye.
• Noble, T. (2006). Sosyoloji ve Edebiyat. Edebiyat Sosyolojisi içinde (ss. 31-52). Ankara: Hece Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2009). Edebiyat Sosyolojisi: Kuram ve Uygulama. İstanbul: Dönence Yayınları.
• Şen, G. (2013). İmîlî Nasrullah ve Kısa Hikâyeleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Şen Yaman, G. (2017). İmîlî Nasrullah’ın Hikâyelerinde Kadın Teması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(48), 115-122.
• Şimşek, S. (2015). Amerika'daki Arap Göç Edebiyatında Din Anlayışı- Cibran Halîl Cibran, Mîhâîl Nuayme, Emîn er-Reyhânî. Almanya: Lambert Academic Publishing.
• Tilbe, A. ve Sirkeci, İ. (2015). Göç ve Göçmen Yazını Üzerine. Göç Dergisi, 2(1), 1-4.
• Topakkaya, A. (2018). M. Heidegger’de Köklere Bağlılık (Ortsverbundenheit) Kavramının Tahlili. Temaşa, (8), 64-72.
• Türken Çakır, M. (2023). Lübnanlı Yazar İmîlî Nasrullah’ın Köy Romanlarında “Kadın”. Turkish Studies-Language, 18(4), 2909-2920.
• Yazıcı, H. (2023). Îmîlî Nasrullah’ın “Bir Hurma Ağacının Ölümü” Adlı Hikâyesinin Tahlili. International Social Sciences Studies Journal, 9 (118), 9651- 9659.
• Yücedağ, G. (2019). Edebiyatın Üç Kuşağı Üzerinden Göç ve Göçmenliğin Dönüşümüne Bakmak: Almanya’daki Türk Diasporası Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.