YABANCI UYRUKLULARA EĞİTİM VEREN ÖĞRETMENLERİN MANEVİ VE İNSANİ DEĞERLERİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 177 - 212, 26.12.2024

Mehmet Kahraman , Muhammet Aykuthan Ulusoy

https://doi.org/10.31834/ortadoguvegoc.1569437

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıfında yabancı uyruklu öğrenci bulunan sosyal bilgiler öğretmenlerinin manevi ve insani değerleri incelenmesidir. Yabancı uyruklu öğrencilerden kasıt, ülkelerinde meydana gelen iç savaşın ardından Türkiye’ye sığınmış ve geçici koruma statüsünde bulunan Suriye uyruklu öğrencilerdir. Tarama yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen çalışmanın çalışma grubunu Gaziantep ili Şehitkamil ve Şahinbey ilçesindeki ortaokullarda görev yapan sosyal bilgiler öğretmenleri oluşturmaktadır. Yapılan çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ve Güneş (2015) tarafından geliştirilen manevi insani değerler ölçeği (MİDÖ) kullanılmıştır. Elde edilen bulguların analizi neticesinde çalışmaya katılan öğretmenlerin cinsiyetleri ile MİDÖ puanları arasında kadın öğretmenler lehinde anlamlı farklılıklar görülmüştür. Öğretmenlerin muhatap olduğu sınıflardaki yabancı uyruklu öğrenci sayısı arttıkça MİDÖ puanlarında azalma olduğu belirlenmiştir. Lisansüstü eğitim alan, değerler eğitimi ile alakalı kitap okuyan ve değerler eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitim alan öğretmenlerin MİDÖ puanları lisansüstü eğitim almayan, değerler eğitimi kapsamında kitap okumamış olan ve değerler eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılmamış öğretmenlere göre daha yüksektir. Yabancı uyrukluların gidip kalma durumlarına ilişkin kanaatlerle MİDÖ puanları arasında anlamlı farklılıklara rastlanmış, “Yabancı Uyruklular hemen gitsinler” şeklinde kanaat bildiren katılımcıların puanları “Yabancı Uyruklular uygun zamanda gitsinler” diyen katılımcılara göre anlamlı olarak daha yüksek olduğu görülmüş bu durumun olası nedenleri literatür bağlamında tartışılmıştır. Elde edilen sonuçların açıklanmasının ardından politika yapıcılara, alanda çalışan öğretmenlere ve daha sonra konu ile ilgili çalışma yapmak isteyen araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göç, Suriyeli Öğrenci, Yabancı Uyruklu Öğrenci, Değer, Değerler Eğitimi

Etik Beyan

Yapılan çalışmada etik konulara en üst derecede hassasiyet gösterdiğimizi beyan ediyoruz.

Kaynakça

• Alabaş, R., Kamer, T., & Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları zorluklar. E-International Journal of Education And Research, 3(4), 89-107.
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
• Baş, G. (2013). Öğretmenlerin lisansüstü eğitimden beklentileri: nitel bir araştırma (Niğde ili örneği). Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 61-69.
• Başçı. Z. (2012). Beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Bulut, S., Kanat Soysal, Ö., ve Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğretmeni olmak: Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, E. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2022). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (33. Baskı). Pegem Akadmei Yayıncılık.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Cin, G. (2018). Suriyeli Öğrencilere Eğitim Veren Sınıf Öğretmenlerinin Yaşadıkları Sorunlar ve Psikolojik Sağlamlılık Düzeyi: Adana İli Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2018). Research methods in education. Routledge.
• Çakmak, Ö. (2018). Okul Yöneticilerinin Gözüyle Suriyeli Öğrencilerin Eğitiminde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Kilis Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi.
• Çetin, M., Dündar, M., Tugay, R.ve Yalçın, H. (2021). Okul yöneticilerinin kitap okuma alışkanlığına ilişkin görüşleri. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 90-105.
• Efe, İ., Dalkılıç, M. M., ve Avar, Y. (2023). Academic integration of Kilis 7 Aralık university’s international students into the higher education system. Külliye, 4(1), 86-98.
• Efe, İ., Ülker, O., ve Dalkılıç, M. M. (2022). Zorunlu göçün 10. yılında Kilis’teki geçici koruma altındaki Suriyeliler. Göç Araştırmaları Dergisi, 8(1), 71-97.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Erses, T. ve Müezzin, E. (2018). İnsani değerler psiko-eğitim programının ergenlerde ınternet kullanımına etkisi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(7), 313-326.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2023). Geçici Koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638.
• Güloğlu, M. F. (2021). Nitel desenli göç araştırmalarında yöntem sorunları. Ortadoğu ve Göç, 11(2), 292-331. https://doi.org/10.31834/ortadoguvegoc.1015073
• Güloğlu, M. F., Yaşar, R. (2023). Suriyeli mülteci ailesi. Z. Özlü, Y. Karadaş, İ. Özhazar (Ed.), Türkiye-Suriye ortak kültür, ortak tarih ve göç içinde (s.556-581). Gaziantep Üniversitesi Yayınları.
• Güneş, A. (2015). Manevi-İnsani Değerler Eğilim Ölçeği (MİDÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of International Social Research, 8(41), 1354-1360
• Güngör, E. (2010). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar (4. Baskı). Ötüken Yayonları.
• Hökelekli, H. (2013). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi (2. Baskı). Timaş Yayınları.
• Kadan, G. ve Küçükali, R. (2018). Öğretmen adaylarının insani değerler ve çocuk sevme düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(2), 281-304. https://doi.org/10.35235/uicd.464979
• Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 138-145.
• Kara, B. (2017). İlkokul ve ortaokullarda değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi.
• Karacoşkun, M. D. (2013). İslam düşünce tarihinde insan psikolojisine yaklaşımlar. M. D. Karacoşkun (Ed.), Din psikolojisi içinde (s. 77-93) (2. Baskı). Grafiker Yayınları.
• Maltaş, N. B. (2021). Sınıfında Suriyeli Öğrenci Bulunan Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Mersin İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi.
• MEB. (2024, 14 Ekim). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları. http://mufredat.meb.gov.tr
• Nartgün, S. Ş. (2016). İlköğretim okulu öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarının etkileri üzerine düşünceleri (Bolu İli Örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 157-178.
• Özdem, S., Bengisoy, A. ve Müezzin, E. E. (2020). Üniversite öğrencilerinin insani ve manevi değer eğilimlerinin sorumluluk duygusu ve davranış düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi: Kuzey Kıbrıs örneği. Kisbu Ilahiyat Dergisi, (3), 35-78.
• Özenç, E. G., ve Saat, F. (2019). Sınıf Öğretmenlerinin Suriyeli Öğrencilerin Eğitiminde Karşılaştıkları Sorunlar. İnternational Journal of Active Learning, 4(2), 60-74.
• Özer, H., Aydın, A., Utlu, S., Duman, T. (2022). Okul yöneticilerinin değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 30-42.
• Pala, F. (2019). Kitap okuma alışkanlığının sosyal bilgiler öğretmen davranışları üzerindeki etkisi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 2(2), 187-200.
• Peker, A. ve İskender, M. (2015). İnsani değerler yönelimli psiko-eğitim programının siber zorbalık üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 11-22.
• Şahiner, Y. (2005). İlk ve orta öğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin okuma alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörler (Elmadağ ilçesi örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Şensin, C. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin Suriye’den Göçle Gelen Öğrencilerin Eğitimlerine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi.
• Tanrıöğen, A. (Ed.). (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Uzun, E. M., & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Ünalan, A. ve Kartopu, S. Çok kültürlülük, demokratik vatandaşlık ve insan haklarına ilişkin tutumların dini-manevi değerlerle ilişkisi: Üniversite örneklemi üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39 145-184. https://doi.org/10.35209/ksuifd.1071952.
• Yazar, T. (2016). Öğretmen adaylarının değerler hakkındaki görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(1), 61-68.
• Yıldız, M. (2017). Değerler eğitimi grup rehberliğinin üniversite öğrencilerinin ahlaki gelişim düzeylerine etkisi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (63), 85-102.
• Yılmaz, E., Güner, B. ve Caner, N. (2022). Meslek lisesi öğrencilerinin öz-yeterliklerinin yordayıcısı olarak insani değerler. Milli Eğitim Dergisi, 51(236), 3181-3209. https://doi.org/10.37669/milliegitim.938186