الفكر السلفي وانعكاساته في تركيا

Yıl 2021, , 215 - 231, 30.04.2021

Yakup Caymazoğlu

https://doi.org/10.47932/ortetut.808363

Öz

لا يزال الفكر السلفي وانعكاساته محط أنظار الأوساط الأكاديمية والسياسية والأمنية لارتباطه بجوانب دينية واجتماعية من جهة، وبجوانب أمنية من جهة أخرى. وإن كانت مظاهر الفكر السلفي وانعكاساته في المجتمعات مختلفة بحسب خصوصيات تلك المجتمعات ونتيجة مواقف السلطات الأمنية حيالها، إلا أننا نجد الفكر السلفي منتشرا في كافة الدول الإسلامية بما فيها الجمهورية التركية.
ويقدم هذا البحث نبذة عن حالة الدين والتعليم الديني، وظهور الفكر السلفي وانعكاساته، وموقف الدولة حيال مظاهر السلفية في تركيا. ولا يتطرق البحث في أي فصل من فصوله إلى تاريخ السلفية من حيث النشأة والتطور وأبرز الشخصيات السلفية، بينما يركز على الحالة التركية في السنوات الأخيرة. ويسعى البحث إلى استنتاج مدى تقبل الفكر السلفي لدى المجتمع التركي إلى جانب موقف الدولة من مظاهر السلفية.

Anahtar Kelimeler

السلفية, الفكر السلفي, السلفية الفكرية, السلفية القتالية

Türkiye’de Selefi Düşünce ve Yansımaları

Öz

Selefi düşünce ve yansımaları, bir yandan din ve toplumla olan ilişkisi, diğer yandan güvenlik boyutu nedeniyle akademik, politik ve güvenlik alanlarının ilgi odağı olma özelliğini her zaman korumuştur. Her ne kadar selefi düşüncenin görünüm ve yansımaları toplumların özelliklerine ve güvenlik otoritelerinin tutumlarına göre bir toplumdan diğerine farklılık gösterse de, bu düşüncenin Türkiye Cumhuriyeti dâhil tüm Müslüman ülkelerde var olduğu bilinmektedir.
Bu çalışma, Türkiye’de din ve dini eğitim hakkında özet bilgi vermekte, selefi düşüncenin ortaya çıkışı ve yansımaları ile devletin selefi akımlara karşı tutumunu konu almaktadır. Makalede selefiliğin doğuşu, gelişimi ve en bilinen selefi şahsiyetler gibi selefilik tarihi konularına yer verilmemiş, son yıllarda Türkiye’deki duruma odaklanılmıştır. Araştırma, selefi düşüncenin Türk toplumunda ne denli kabul gördüğünü ve devletin selefi akımlara karşı pozisyonunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Selefilik, Fikri Selefilik, Savaşçı Selefilik, Selefi Düşünce

Salafi Thought and Its Implications in Turkey

Öz

Salafi thought and its reflections have always been the center of attention of academic, political, and security fields due to its relationship with religion and
society on the one hand, and its security dimension on the other. Although the outlook and reflections of the Salafi thought differ due to the characteristics of societies and
the attitudes of security authorities in these societies, this thought is known to be present in all Muslim countries, including the Republic of Turkey.
This article gives an information summary about religion and religious education in Turkey and examines the emergence of the Salafi thought and its reflections and
the stance the state takes towards Salafi currents. The article does not touch upon the rise of Salafism and its development as well as other subject matters, such as the
best-known historical Salafi figures, but rather focuses only on its situation in Turkey in recent years. The research reveals the extent to which Salafi thought is accepted in
Turkish society and the state’s position vis-a-vis Salafi movements.

Anahtar Kelimeler

Salafism, Salafi thought, Intellectual Salafism, Salafi combat

Kaynakça

• Alkan, Ahmet Turan, İstiklal Mahkemeleri, Ağaç Yayıncılık, İstanbul, 1993
• Anadolu Ajansı, “1056 Kişi Sınır Dışı Edildi”, Erişim tarihi:21.01.2015, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/1056-kisi-sinir-disiedildi/82147
• Aydınalp, Halil , “Kural Dışı Dini Bir Yönelim Olarak Çağdaş Tekfir İdeolojisini Anlamak”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt- Sayı:46, Nisan 2014
• Demir, Hilmi, “Selefiler Kimdir? Selefilik Nedir?”, 21.YY Türkiye Enstitüsü, 30.06.2014
• Genel Kurmay Başkanlığı, “Türkiye'nin Barışı Destekleme Harekâtına Katkılar”, Erişim tarihi: 14.12.2020, https://www.tsk.tr/Sayfalar?viewName=BarisiDestekleme
• Gözler, Kemal, 1982 Anayasasına Göre Din Eğitim ve Öğretimi, Adalet Yayınevi, Ankara
• Haber Rus, “Erdoğan: Rusya iddiasını tüm belgeleriyle ortaya koyup ispat etmeli”, Erişim tarihi: 27.11.2015, https://haberrus.ru/politics/2015/11/27/erdogan-rusya-iddiasini-tumbelgeleriyle-ortaya-koyup-ispat-etmeli.html
• Haber Türk, “Canlı Bombanın 26 Günü”, Erişim tarihi:15.10.2016, https://www.haberturk.com/gundem/haber/1180694-canli-bombanin-26-gunu
• Haber Türk, “Cübbeli Ahmet Hoca Habertürk TV'de Selefilikle ilgili soruları yanıtladı”, Erişim tarihi:26.09.2020, https://www.haberturk.com/cubbeli-ahmet-hoca-haberturk-tv-de-selefilikleilgili-sorulari-yanitladi-2816264
• Haber Türk, “Türkiye'yi yasa bağan hain saldırılar”, Erişim tarihi:15.10.2015, https://www.haberturk.com/yenimedya/haber/1138512-turkiyeyi-yasa-bogan-hain-saldirilar
• Hürriyet, “Bakan Soylu duyurdu:,DEAŞ’ın sözde Türkiye Emiri önemli planlarla yakalandı ve tutuklandı”, Erişim tarihi: 01.09.2020, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-haberler-bakan-soyluduyurdu-deasin-sozde-turkiye-emiri-onemli-planlarla-yakalandi-vetutuklandi-41600322
• Kardaş, Tuncay, “Türkiyeli Yabancı Savaşçılar Semineri”, Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü (ORMER), 21 Ekim 2015
• Koç, Nurgün, “Şeyh Sait Ayaklanması”, Turkish Studies, Volume 8/2, Winter 2013, https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=4101
• Koru, Selim, “Türkiye'nin Militan Selefiliğe Karşı Mücadelesi”, TEPAV, Temmuz 2015, https://www.tepav.org.tr/upload/files/1438374825- 3.Turkiye___nin_Militan_ Selefilige_ karsi_mucadelesi.pdf
• NTV, “Erdoğan: DAEŞ'in şimdiye kadar ülkemizde on harekâtı oldu”, Erişim tarihi: 15.01.2016, https://www.ntv.com.tr/turkiye/erdogan-daesin- 10-harekati-oldu,hwgIIPih_0um1YHk-BH2nw
• OCAK, Ahmet Yaşar, “Günümüz Türkiye Müslümanlığına Genel Bir Bakış”, Türkiye Günlüğü, Temmuz-Ağustos 1995
• Özdemirci, Ayşe Selcan, Türkiyeli Yabancı Savaşçılar Semineri, Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü (ORMER), 21 Ekim 2015
• Radikal, “Işid kurulduğundan beri Türkiye'ye saldırıyor”, Erişim tarihi:21.07.2015, http://www.radikal.com.tr/turkiye/isid-kuruldugundan-beriturkiyeye- saldiriyor-1400940/
• Sarıkkaya, M. Saffet, “Cumhuriyet Dönemi Türkiye'sinde Dini Tarikat ve Cemaatlerin Toplumdaki Yeri”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 1998, Sayı 3
• Shahzad, Syed Saleem, “The Young Turks of Tora Bora”, Le Monde Diplomatique, October 2008
• Sitembölükbaşı, Şaban, Türkiye'de İslam'ın Yeniden İnkişafı, İstanbul, 1995
• Yousozaı, Sami, Moreau, Ron," Türkiye’deki Selefi Cihadi Akımın Analizi”, Newsweek Türkiye, 2 Temmuz 2009
• Zengin, Zeki Salih, “Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun Hazırlanmasından Sonraki İlk Dönemde Uygulanışı ve Din Eğitimi”, İSAM, Dini Araştırmalar, Mayıs-Ağustos 2002
• TÜRKÇE’YE ÇEVRİLMİŞ ARAPÇA KAYNAKLAR
• El-Buhari, Abdullah bin Abdurrahman, Selefilik Nedir?, İstikamet Yayınları, 1.Baskı, 2021.
• El-Eseri, Şeyh, “Doğru İnanç Türkiye’de Yayılıyor”, http://www.almoslim.net/node/86793, Erişim tarihi: 9 Mart 2007
• El-Rahmun, Abdullah, “Türkiye’de Selefi Varlık Çabaları”, https://alkhaleejonline.net, Erişim tarihi: 6 Eylül 2015.
• Nafi, Beşir Musa, ABDÜLMEVLA, İzzettin, “Havas Takiyye, Selefilik Olgusu: Politikalar ve Örgütsel Yapılar”, El-Cezire Araştırma Merkezi, 2014