Siyonist Öğretide Vaat Edilmiş Topraklar

Yıl 2021, , 177 - 213, 30.04.2021

Semiha Karahan

https://doi.org/10.47932/ortetut.814970

Öz

Siyonizm, XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde “Siyonizmin Öncüleri” olarak adlandırılan şahsiyetlerle hikayesi başlayan ve 1890’da Kudüs’e atıfta bulunarak ismi konulmuş bir ideolojidir. İdeolojinin felsefesi, Doğu Avrupa’da anti-Semitizme maruz kalan ve Avrupa’nın batısındaki özgürleşmiş ve aydınlanma etkisindeki Yahudiler tarafından senkretik bir yapıda kurgulanmıştır. Bu kurgunun senkretik olmasının nedeni, Siyonistlerin siyasi ve seküler argümanlarla bunlarla tam bir zıtlık halinde olan “vaat edilmiş topraklar, seçilmişlik ve Mesih inancı” gibi Yahudiliğin pür dini doktrinlerini harmanlamasıdır. Buna koşut olarak Siyonizmi teopolitik bir ideoloji olarak tanımlamak mümkündür. Bu teopolitik ideoloji XIX. yüzyılda Yahudilerin kurtuluşu, yeni bir Yahudi kimliği oluşturma ve bağımsız bir Yahudi devleti kurma amacıyla yola çıkmıştır. Devlet kurmak için toprak arayışındaki Siyonistler, birçok alternatif arasında Filistin üzerinde hemfikir olmuşlardır. Onlar, Yahudi dininin temel doktrinlerinden biri olan Eretz İsrael, bir başka ifadeyle vaat edilmiş topraklar doktrinine sımsıkı tutunmuş ve Filistin’in Yahudi ırkına Tanrı tarafından sonsuza kadar verilmiş olduğunu iddia etmiştir. Bu kararın alınmasında dönemin siyasi koşulları önemli bir etkendir ancak Filistin’de karar kılınmasında vaat edilmiş topraklar inancı da itici bir güçtür. Siyonistler, Tanah’taki Filistin merkezli İbrani tarihini, Yahudi teolojisinde vaat edilmiş topraklara dair tüm dini hususları ve Yahudi halkının bu bağlamdaki dini duygularını ön plana çıkararak eylem ve söylemlerini bu minval üzere şekillendirmişlerdir. Filistin’in boş ve halksız bir toprak olduğu propagandasını yapan toprak eksenli bir ideoloji olan Siyonizm, vaat edilmiş topraklarda kendisine hareket sahası açabilmiş, mevcut siyasi konjonktürü kendi lehine çevirebilmiş ve 1948’de Filistin’de İsrail Devletini kurmayı başarmıştır.

Anahtar Kelimeler

İsrail, Yahudilik, Vaat edilmiş topraklar, Siyonizm, Tevrat

الأراضي الموعودة في الصهيونية

Öz

الصهيونية، هي عبارة عن أيديولوجية بدأت قصتها في الربع الأول من القرن التاسع عشر مع
وسميت باسم القدس في العام 1890 . تم بناء فلسفة هذه » روّاد الصهيونية « شخصيات أطلق عليهم
الأيديولوجية في خيال توافقي بين المعتقدات الدينية من قبل اليهود الذين تعرضوا لمعاداة السامية
في أوروبا الشرقية، واليهود الذين كانوا تحت تأثير التحرر والتنوير في غرب أوروبا. جدير بالذكر
أن السبب في كون هذا الخيال توافقيا، هو أن الصهاينة يمزجون العقائد الدينية البحتة لليهودية مثل
التي تتناقض بشكل صارخ مع الجدليات السياسية ،» أرض الميعاد، والشعب المختار، ومعتقد المسيح «
والعلمانية. بالتوازي مع ذلك، من الممكن تعريف الصهيونية بأنها أيديولوجية سياسية متأثرة بالمعتقدات
)ثيوبوليتيك(. هذه الأيديولوجية الثيوبوليتيكية ظهرت في القرن التاسع عشر بهدف خلاص اليهود
وتشكيل هوية يهودية جديدة لهم وإنشاء دولة يهودية مستقلة. الصهاينة الذين كانوا يبحثون عن أرض
لإقامة دولة لهم، اتفقوا على فلسطين من بين العديد من البدائل. لقد تمسّكوا بعقيدة إيريتس يسرائيل
إحدى العقائد الأساسية للديانة اليهودية، وبعبارة أخرى، عقيدة أرض الميعاد وادّعوا أن الله قد وهب
فلسطين للعرق اليهودي إلى الأبد. الظروف السياسية كانت في تلك الفترة عاملا مهما في اتخاذ هذا
القرار، لكن إيمانهم بأرض الميعاد كان أيضا قوة دافعة لأخذ قرارهم بشأن فلسطين. أبرز الصهاينة
وجميع الجوانب الدينية لأرض الميعاد في ،» تناخ « التاريخ العبري المتمركز حول فلسطين في
اللاهوت اليهودي، والمشاعر الدينية للشعب اليهودي في هذا السياق، وشكّلوا أفعالهم وخطاباتهم بناء
على هذا النحو. الصهيونية التي تعتبر أيديولوجية قائمة على الأرض، وتنشر الدعاية القائلة بأن
فلسطين أرض فارغة وخالية من الشعب، استطاعت أن تفتح لنفسها مجالا للعمل في أرض الميعاد،
. وحوّلت الظرف السياسي الحالي لصالحها، ونجحت في إقامة دولة إسرائيل في فلسطين عام 1948

Anahtar Kelimeler

الصهيونية, اليهودية, التوراة, أرض الميعاد, إسرائيل

The Promised Land in The Zionist Doctrine

Öz

Zionism is an ideology that was initiated in the first quarter of the 19th century by a group known as the leaders of Zionism, and was named in the 1890s with reference to Jerusalem. The philosophy of this ideology was built on a syncretic structure by the liberated Jews in Eastern Europe who were under the influence of the Enlightenment. The reason behind the syncretic nature of the ideology created by the Zionists can be explained by the blending of pure religious doctrines, including the Promised Land, chosenness and messianism, with certain political and secular arguments that were in contrast to them. In this sense, it is possible to define Zionism as a theo-political ideology. This ideology set off in the 19th century with the purposes of Jewish salvation, forming a new Jewish identity and establishing a new Jewish state in Palestine. Zionists who were in search of a land for founding their state held firmly on Eretz Israel (also known as the Promised Land), which has been a principal doctrine of Judaism, and claimed that the Jerusalem-centered Palestine was promised by God to the Jewish race forever. Although the political conditions of the time had an effect on this decision, the principal pushing factor can be claimed to be the belief of the Promised Land. Zionists shaped their movement and rhetoric by featuring the religious matters in the Jewish theology regarding the Promised Land and the relevant spiritual feelings of the Jews. Based on an axis of land, Zionism propagated the fiction that Palestine was a vacant territory with no people, and managed to create a room for maneuver for itself in the Promised Land. The ideology also achieved to manipulate the political conjuncture to its advantage and eventually founded the State of Israel in Palestine in 1948.

Anahtar Kelimeler

Zionism, Judaism, Torah, The Promised Land, Israel

Kaynakça

• Adam, Baki, “Yahudilik”, Şinasi Gündüz (ed.), Yaşayan Dünya Dinleri içinde (206-250), 3.basım, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010
• Alam, Shahid M. Israeli Exceptionalism: The Destabilizing Logic of Zionism, New York: Macmillan, 2009
• Arendt, Hannah, Totalitarizmin Kaynakları I: Antisemitizm, 6.basım,Bahadır Sina Şener (çev.), İstanbul: İletişim, 2016
• Ataöv, Türkkaya, Filistin, Siyonizm ve Kudüs Sorunu, İstanbul: İleri, 2019
• Avineri, Shlomo, The Making of Modern Zionism: The İntellectual Origins of the Jewish State, New York: Basic Books, 2017
• Baron, Salo Wittmayer, Modern Milliyetçilik ve Din, Mehmet Özay (çev.), İstanbul: Açılımkitap, 2007
• Batuk, Cengiz ve Mert, “Çatışan Kutsalların Ortasındaki Şehir: Kudüs”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C. 17, S. 2, 2017
• Bloom, Etan, Arthur Ruppin and the Production of Pre-Israeli Culture, Leiden: Brill, 2011
• Boyer, Alain, Siyonizmin Kökenleri, Volkan Aytar (çev.), 2.Basım, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995
• Brenner, Lenni, The Iron Wall: Zionist Revisionism from Jabotinsky to Shamir, London: Zed Books, 1984
• Brenner, Michael, Kısa Yahudi Tarihi, Sevinç Altınçekiç (çev.), İstanbul:Alfa, 2011
• Carmy, Shalom ve Shatz, David “F elsefi Düşünme İçin Bir Kaynak Olarak Kitab-ı Mukaddes”, Daniel Frank ve Oliver Leaman (ed.), Yahudi Felsefesi Tarihi içinde (27-52), Ankara: Hece Yayınları, 2018
• Chaimson, Sarah, “F rom the Perspective of Your Children”, Tzvia Ehrlich-Klein (ed.), To Dwell in the Palace: Perspectives on Eretz Yisrael içinde (301- 314), Jerusalem: Feldheim Publishers, 1991
• Cohen, Mark R. Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler, Ahmet Fethi (çev.), İstanbul: Köprü, 2013
• Eisenberg, Ronald L. The 613 Mitzvot: A Contemporary Guide to the Commandments of Judaism, Maryland: Schreiber Publishing, 2005
• Eliade, Mircea, Kutsal ve Kutsal Dışı, Ali Berktay (çev.), İstanbul: Alfa Basım Yayın, 2017
• Elkins, Dov Peretz ve Treu, Abigail, The Bible’s Top 50 Idea’s: The Essential Concepts Everyone Should Know, Eugene: Wipf& Stock, 2005
• Garaudy, Roger, Siyonizm Dosyası, Cemal Aydın (çev.), İstanbul: Pınar, 2013
• Ginzberg, Louis, The Legends of The Jews vol: I, Henrietta Szold (çev.),Philadelphia: The Jewish Publication Society of America, 1913
• Göze, Ergun, Siyonizmin ve İsrail’in Kurucusu Theodor Herzl: Hatıralar, İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2007
• Greilsammer, Ilan, Siyonizm, Işık Ergüden (çev.), Ankara: Dost, 2007
• Gurion, David Ben, Rebirth and Destiny of Israel, Mordechai Nurock (çev.), New York: Philosophical Library, 1955
• Ha-Am, Achad, Pinsker and Political Zionism, Londra: The Zionist, 1916
• Hadawi, Sami ve Lehn, Walter, “Siyonizm ve Filistin Toprakları”, Türkkaya Ataöv (hzl.), Siyonizm ve Irkçılık içinde (65-87), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No.511, 1982
• Hammer, Michael B. The Dot on the I in the History: Of Gentiles and Jews- A Hebrew Odyssey Scrolling The Internet, Lulu Publishing, 2017
• Hasanoğlu, Eldar, Temel Kaynaklar Işığında Gerut: Yahudiliğe Geçiş, İstanbul: Divan, 2018
• Hasanov, Eldar, Nuh Kanunları ve Nuhilik, İstanbul: İsam Yayınları, 2015
• Hertzberg, Arthur, The Zionist Idea: A Historical Analysis and Reader, Philadelphia: The Jewish Publication Society, 1997
• Hess, Moses, Rome and Jerusalem: A Study in Jewish Nationalism, M.Waxman (çev.), New York: Bloch, 1918
• Kaplan, Mordecai Menahem, Judaism as a Civilization: Toward a Reconstruction of American-Jewish Life, New York: Thomas Yoseloff, 1957
• Karahan, Semiha, Siyonizmin Teolojik Temelleri, İstanbul: Divan, 2020
• Keith, Alexander, The Land of Israel, According to the Covenant with Abraham and Isaac and Jacob, Edinburgh: Balfour and Jack Printers, 1843
• Khalidi, Rashid, “The Formation of Palestinian Identity: The Critical Years, 1917-1923”, James Jankowski ve Israel Gershoni (ed.), Rethinking Nationalism in Arab Middle East içinde (171-191), New York: Columbia University Press, 1997
• Kirsch, Jonathan, King David: The Real Life of the Man Who Ruled Israel, Toronto: Random House Publishing Group, 2001
• Klausner, Joseph Gedaliah, “Ben-Yehuda, Eliezer”, Encyclopaedia Judaica, C. 3, Second Edition, Jerusalem: Keter Publishing House, 2007
• Kook, Abraham Isaac Hakohen, Orot, Bezalel Naor (ed. ve çev.), Jerusalem:Maggid Books, 2015
• Kouts, Gideon, “Z Zionism”, Encyclopaedia Judaica, C. 21, Second Edition, Jerusalem: Keter Publishing House, 2007
• Krakotzkin, Amnon Raz, “Exile Within Sovereignty: Critique of “the Negation of Exile”, Zvi Ben-Dor Benite, Stefanos Geroulanos, Nicole Jerry (ed.), Israeli Culture içinde, New York: Columbia University Press, 2017
• Kressel, Getzel, “M oses Hess”, Encyclopaedia Judaica, C. 9, Second Edition, Jerusalem: Keter Publishing House, 2007
• Kutsal Kitap: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil), İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, 2003
• Küçük, Abdurrahman, “Yahudilikte Arz-ı Mevud Anlayışının Boyutları”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.33
• Lichtman, Moshe D. Eretz Yisrael in the Parashah: Essays on the Centrality of the Land of Israel in the Torah, Jerusalem: Devora Publishing, 2006
• Lockman, Zachary, “Land, Labor and the Logic Zionism: A Critical Engagement with Gershon Shafir”, Settler Colonial Studies, C. 2, S. 1, 2012
• Masalha, Nur, The Bible, and Zionism: Invented Tradition, Archaeology and Post-Colonialism in Israel-Palestine, London: Zed Books, 2007
• Neusner, Jacob, Judaism When Christianity Began: A Survey of Belief and Practice, London: Westminster John Knox Press, 2002
• Novak, David, Zionism, and Judaism: A New Theory, New York: Cambridge University Press, 2015
• Pappe, Ilan, İsrail Hakkında On Mit, S. Erdem Türközü (çev.), Ankara: Nika, 2018
• -------------, Modern Filistin Tarihi, Nuri Plümer (çev.), Ankara: Phoenix, 2007
• Pensler, Derek J. “Anti-Semites on Zionism: From Indifference to Obsession”, Jeffrey Herf (ed.), Anti-Semitism and Anti-Zionism in Historical Perspective: Convergence and Divergence, New York: Routledge, 2007
• Pesah Agadası, Türkçe Çeviri ve Açıklamalarıyla, Moşe Farsi (hzl.), 2.basım, İstanbul: Gözlem Yayınları, 2008
• Piterberg, Gabriel, “Israeli Sociology’s Young Hegelian: Gershon Shafir and the Settler-Colonial Framework”, Journal of Palestine Studies, C.44, S.3, s.a.17-38, 2015
• ------------------ Siyonizmin Dönüşleri: Mitler, Siyaset ve İsrail’de Araştırmacılık, Aysun Babacan (çev.), İstanbul: İthaki, 2015
• Rabkin, Yakov M. “Religious Roots of a Political Ideology: Judaism and Christianity at the Cradle of Zionism”, Mediterranean Review, V.5, S.1, 2012
• -------------------- Yahudilerin Siyonizm Karşıtlığı, Şahika Tokel (çev.), İstanbul: İletişim, 2014
• Said, Edward W. Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları, Berna Yıldırım (çev.), 9.basım, İstanbul: Metis Yayınları, 2016
• Salmon, Yosef, “Zionism and Anti-Zionism in Traditional Judaism in Eastern Europe”, Shmuel Almog, Anita Shapira and Jehudah Reinharz (eds.), Zionism and Religion içinde, Hanover and London: University Press of New England, 1998
• Schneer, Jonathan, Balfour Deklarasyonu: Arap-İsrail Çatışmasının Kökenleri, İstanbul:Kırmızı Kedi, 2.baskı, 2015
• Schwartz, Dov, Religious Zionism History and Ideology, Boston: Academic Studies Press, 2009
• Schweid, Eliezer, The Land of Israel: National Home or Land of Destiny, Deborah Greniman (çev.), New York: Associated University Press, 1985
• Segev, Tom, One Palestine Complete: Jews and Arabs Under The British Mandate, Haim Watzman (çev.), New York: Metropolitan Books, 2000
• Shahak, Israel, Yahudi Tarihi Yahudi Dini, 4.basım, Ahmet Emin Dağ (çev.), İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları, 2010
• Shapira, Anita, Land, and Power: The Zionist Resort to Force, 1881-1948, California: Stanford University Press, 1999
• ---------------------, “The Religious Motifs of The Labor Movement”, Shmuel Almog, Anita Shapira and Jehudah Reinharz (eds.), Zionism and Religion içinde (251-273), Hanover and London: University Press of New England, 1998
• Tamir, Hela, Israel, History in a Nutshell: Highlighting the Wars and Military History, Jerusalem: TsurTsina Publications, 2012
• Taşpınar, İsmail, Tarihin Aynasında Dinler ve Mezhepler, İstanbul:Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İFAV, 2018
• The Babylonian Talmud, Rabbi Epstein (ed.), London: The Soncino Press, 1978
• The Oxford Dictionary of the Jewish Religion, Adele Berlin (ed.), 2.basım, New York: Oxford University Press, 2011
• Tora: Türkçe Çeviri ve Açıklamalarıyla: Tora ve Aftara, 1. Kitap Bereşit, 2.basım, Moşe Farsi (çev.), İstanbul: Gözlem Yayınları, 2010
• ------------------------ Tora ve Aftara, 2. Kitap Şemot, 2.basım, Moşe Farsi (çev.), İstanbul:Gözlem Yayınları, 2010
• ----------------------- Tora ve Aftara, 3. Kitap Vayikra, 2.basım, Moşe Farsi (çev.), İstanbul:Gözlem Yayınları, 2010
• ---------------------- Tora ve Aftara, 5.Kitap, Devarim, 2.basım, Moşe Farsi (çev.), İstanbul:Gözlem Yayınları, 2010
• ---------------------- Tora Kitaplarının İndeksi, Moşe Farsi (hzl.), İstanbul:Gözlem Yayınları, 2015
• Traverso, Enzo, Yahudi Modernitesinin Sonu: Muhafazakar Bir Dönüm Noktasının Tarihi, Zeynep Bursa (çev.), İstanbul: Ayrıntı, 2016
• Tress, Madeleine, “Fascist Component in The Political Thought of Vladimir Jabotinsky”, Arab Studies Quarterly, C. 6, S.4, 1984
• Ulutaş, Ufuk ve diğerleri, İsrail Siyasetini Anlama Kılavuzu, Ankara: SETA Yayınları, 2012
• Wolfe, Patrick, “Settler Colonialism and the Elimination of the Native”, Journal of Genocide Research, C. 8, S. 4, 2006
• http://www.jewish-american-society-for-historic-preservation.org/images/Max_Nordau.pdf (Jerry Klinger, Max Nordau From Degeneration to Regeneration) (Erişim Tarihi: 11.08.2020)
• https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-declaration-of-theestablishment-of-the-state-of-israel (Erişim Tarihi: 13.02.2019)
• https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-histadrut (Erişim Tarihi:02.02.2019)
• https://www.jewishvirtuallibrary.org/zionist-organization-statement-onpalestine-at-the-paris-peace-conference (Erişim Tarihi: 19.03.2019)
• The Columbus Platform (1937) (jewishvirtuallibrary.org) (Erişim Tarihi:11.12.2020)
• The Pittsburgh Platform (jewishvirtuallibrary.org) (Erişim Tarihi:11.12.2020)