Turkiye – Sudan Relations in Post-Bashir Era

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 3, 197 - 219, 26.12.2023

Kaan Devecioğlu

https://doi.org/10.47932/ortetut.1403075

Öz

The aim of this study is to scrutinize the diplomatic relations between Turkiye and Sudan post the era of Omar al-Bashir. Historical relations between the Republic of Turkiye, established in 1923 as the successor to the Ottoman Empire, and Sudan have had a positive impact in contemporary times across political, economic, socio-cultural, and security domains. While the relations during the Republican era were relatively limited when Sudan gained independence from Britain, they saw a significant improvement with the administration of Omar al-Bashir and Hasan al-Turabi, who came to power in 1989. Following Turkiye's declaration of "Africa Year" in 2005, Sudan emerged as a prominent country in Ankara's Sub-Saharan Africa policy. Particularly, the African Opening Action Plan initiated in 1998 and the deepening of policies by AK Party governments strengthened relations with Sudan. However, following the overthrow of Omar al-Bashir in 2019, transitional periods and political crises in Sudan have adversely affected Turkiye – Sudan relations. This study will address these relations during this period, initially focusing on political, economic, security, and socio-cultural parameters. Subsequently, the study will examine the causes of the crisis in Sudan and the trajectory of the relations. Findings from the post-Bashir era indicate that despite challenges, the relations between the two countries have endured. Nevertheless, the escalation of internal disputes in Sudan into conflicts casts uncertainty on the future of these relations.

Anahtar Kelimeler

Turkiye - Sudan Relations, Abdulfattah al-Burhan, Mohamed Hamdan Dagalo, Omar al-Bashir, Sudan

العلاقات التركية السودانية بعد البشير

Öz

The aim of this study is to scrutinize the diplomatic relations between Turkiye and Sudan post the era of Omar al-Bashir. Historical relations between the Republic of Turkiye, established in 1923 as the successor to the Ottoman Empire, and Sudan have had a positive impact in contemporary times across political, economic, socio-cultural, and security domains. While the relations during the Republican era were relatively limited when Sudan gained independence from Britain, they saw a significant improvement with the administration of Omar al-Bashir and Hasan al-Turabi, who came to power in 1989. Following Turkiye's declaration of "Africa Year" in 2005, Sudan emerged as a prominent country in Ankara's Sub-Saharan Africa policy. Particularly, the African Opening Action Plan initiated in 1998 and the deepening of policies by AK Party governments strengthened relations with Sudan. However, following the overthrow of Omar al-Bashir in 2019, transitional periods and political crises in Sudan have adversely affected Turkiye – Sudan relations. This study will address these relations during this period, initially focusing on political, economic, security, and socio-cultural parameters. Subsequently, the study will examine the causes of the crisis in Sudan and the trajectory of the relations. Findings from the post-Bashir era indicate that despite challenges, the relations between the two countries have endured. Nevertheless, the escalation of internal disputes in Sudan into conflicts casts uncertainty on the future of these relations.

Anahtar Kelimeler

Turkiye - Sudan Relations, Abdulfattah al-Burhan, Mohamed Hamdan Dagalo, Omar al-Bashir, Sudan

Beşir Sonrası Turkiye – Sudan İlişkileri

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Ömer el-Beşir dönemi sonrası Türkiye – Sudan diplomatik ilişkilerini mercek altına almaktır. Osmanlı Devleti'nin devamı olarak 1923 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti ile Sudan arasındaki tarihsel ilişkiler, günümüzde siyasi, ekonomik, sosyo-kültürel ve güvenlik alanlarında pozitif bir etki yaratmaktadır. Cumhuriyet dönemi ilişkileri, Sudan'ın İngiltere'den bağımsızlığını kazandığı dönemde sınırlı düzeydeyken, 1989'da iktidara gelen Ömer el-Beşir ve Hasan el-Turabi yönetimiyle yakınlaşmış, 2005'te Türkiye'nin "Afrika Yılı" ilan etmesiyle Sudan, Ankara'nın Sahraaltı Afrika politikasında öne çıkan bir ülke haline gelmiştir. Özellikle 1998'de başlayan Afrika Açılım Eylem Planı ve AK Parti hükümetlerinin politikalarını derinleştirmesi, Sudan ile olan ilişkileri güçlendirmiştir. Ancak, Ömer el-Beşir'in 2019'da devrilmesinin ardından, Sudan'daki geçiş dönemleri ve siyasi krizler, Türkiye – Sudan ilişkilerini olumsuz etkilemiştir. Çalışma, bu dönemdeki ilişkileri ele alarak, önce siyasi, ekonomik, güvenlik ve sosyo-kültürel parametrelere odaklanacak, ardından Sudan'daki krizin nedenlerini ve ilişkilerin seyrini ele alacaktır. Beşir sonrası döneme dair bulgular, iki ülke arasındaki ilişkilerin zorluklara rağmen ayakta kaldığını göstermektedir. Ancak, Sudan'daki içsel anlaşmazlıkların çatışmaya evrilmesi, ilişkilerin geleceğini belirsiz kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye - Sudan İlişkileri, Abdulfettah el-Burhan, Muhammed Hamdan Dagalo, Sudan

Kaynakça

• “A Farewell Event Held in Sudan for Students Who Won Turkish Scholarships”, YEE, 16 September 2022.
• “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan ile bir araya geldi”, Anadolu Ajansı, 10 October 2023.
• “Erdoğan, Sudan’da durumun normalleştirilmesi konusunda Türkiye’nin ara buluculuğunu teklif etti” İletişim Başkanlığı, 9 May 2023.
• “Military will exit politics after 2023 vote, says Abdel Fattah al-Burhan”, Mena Affairs, 5 December 2021.
• “Sudan crisis: Turkish evacuation plane fired on”, BBC, 28 April 2023.
• “Sudan’s PM Hamdok backed military takeover, says general”, Al Jazeera, 26 November 2021.
• “Turkey’s Erdogan visits Sudan on Sunday” Sudan Tribune, 22 December 2017.
• “Turkiye welcomes framework deal for Sudan civilian-led transition”, Middle East Monitor, 5 December 2022.
• “Türkiye – Sudan ilişkileri ivme kazandı”, NTV, 26 July 2004. “Türkiye’nin Hartum Büyükelçisi Çobanoğlu’nun aracına silahlı saldırı” TRT, 6 May 2023.
• “Türkiye’nin Hartum Büyükelçisi Sevakin’i ziyaret etti”, Son Dakika, 10 December 2023.
• “UNITAMS SRSG Mr. Volker Perthes Remarks to the Security Council 24 May 2022,”, UNITAMS, 24 May 2022.
• Abdullah Yasir Güler “Sudan’da 1 milyon dönüm tarım arazisi Türkiye tarafından işlenecek”, Anadolu Ajansı, 13 August 2021.
• Daniel Forti, “Walking a Tightrope: The Transition from UNAMID to UNITAMS in Sudan.” IPI, February 2021.
• Elem Eyrice Tepeciklioğlu, Ali Onur Tepeciklioğlu, and Betül Aydoğan Ünal. “Türkiye’nin sahra-altı Afrika’da yürüttüğü kamu diplomasisi faaliyetleri.” Ege Academic Review, Volume 18, No, 4., 2018.
• Eliza Mackintosh, “Foreign powers rescue nationals while Sudanese must fend for themselves”, CNN International, 24 April 2023.
• Eliza Mackintosh, “Sudan PM detained in military takeover”, CNN News, 25 October 2021.
• Enes Kaplan, “Türkiye ile Sudan arasında farklı alanlarda 6 anlaşma imzalandı”, Anadolu Ajansı, 12 August 2021.
• Enver Arpa, “3 SORUDA - Sudan’da iç çatışmaların arka planı” Anadolu Ajansı, 19 April 2023.
• Erman Akıllı, “Yunus Emre Institute As a Tool for Cultural Diplomacy and Nation Branding.” Electronic Turkish Studies, Volume 13, No 22, 2018.
• Fuat Kabakçı, “Sudan Sağlık Bakanı İbrahim: Sudan Türk ürünleri için iyi bir pazar konumunda”, Anadolu Ajansı, 9 September 2022.
• Harun Kutbe, “Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, Sudan Ekonomi ve Finans Bakanı İbrahim’i kabul etti”, Anadolu Ajansı, 29 November 2022.
• İsmail Numan Telci, “Devrim karşıtı güçler Sudan’da ‘Mısır senaryosu’ peşinde”, Anadolu Ajansı, 11 Haziran 2019.
• İsmail Numan Telci, “İç ve Dış Dinamikler Bağlamında Sudan’da Siyasi Kriz”, Sabah Perspektif, 30 Ekim 2021.
• Jeyhun Aliyev, “Turkey to donate medical aid to Sudan”, Anadolu Agency, 15 July 2020.
• Kaan Devecioglu, “A New Dimension in the Sudan Crisis: Clash Between Army and Rapid Support Forces”, ORSAM, 30 April 2023.
• Kaan Devecioğlu, “Framework Agreement in the Face of the Crisis of Transitional Administration in Sudan.” ORSAM Policy Brief, No:229, 2022.
• Kaan Devecioğlu, “Türkiye-Afrika ilişkilerinin politik ekonomisi: Sudan örneği.” Unpublished Master’s Thesis, Ankara Yıldırım Beyazıt University, 2017.
• Kaan Devecioğlu, “Türkiye-Afrika ilişkilerinin politik ekonomisi: Sudan örneği.” Unpublished Master’s Thesis, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversity, 2017.
• Kaan Devecioğlu, “Sudan Krizinde Yeni Boyut: Ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri Arasında Çatışma”, ORSAM, 30 April 2023.
• Kaan Devecioğlu, “Sudan’da Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’nin Rolü”, Kuzey Afrika’da Sürdürülebilir Kalkınma: Türkiye’nin Yardımları ve TİKA, ed. Recep Yorulmaz, Ankara: Orient, 2022.
• Kaan Devecioğlu, “Sudan’da yeni hükümet: Başarı mümkün mü?”, Yeni Şafak Düşünce Günlüğü, 15 October 2019.
• Kaan Devecioğlu, “Turkiye and Sudan’s strategic cooperation is emphasized in the recent meeting between the two countries”, Mena Affairs, 29 May 2021.
• Eldeen, Mayada Kamal. “Ak parti dönemi Türkiye-Afrika ilişkileri: Sudan örneği (2002-2015).” PhD dissertation, 2019.
• Mehmet Ozkan. “A new actor or passer-by? The political economy of Turkey’s engagement with Africa.” Journal of Balkan and Near Eastern Studies, Volume 14, No 1, 2012.
• Mehmet Özkan and Birol Akgün. “Turkey’s opening to Africa.” The Journal of Modern African Studies, Volume 48, No 4, 2010.
• Mohammed Amin, “Sudan’s rivals sign framework deal for transition”, Anadolu Agency, 5 December 2022.
• Muhammed Tandoğan, “Darfur Sultanı Ali Dinar: Siyaset ve Mukavemet (1898-1916)”, Afrika’nın Önder Şahsiyetleri, ed. Ahmet Kavas and Muhammed Tandoğan, Kocaeli: Alelmas Yayınları, 2019.
• Mürsel Bayram, “Sudan’da Darbe İçinde Darbe”, ORSAM, 30 October 2023.
• Nazlı Yüzbaşıoğlu and Muhammet Tarhan, “Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan: Türkiye ile ticaret hacmimizi 2 milyar dolara çıkarabileceğimize inanıyorum”, Anadolu Ajansı, 13 August 2021.
• Ömer Erdem, “Sudan arama kurtarma ekibi için Hartum’da karşılama töreni düzenlendi”, Anadolu Ajansı, 21 January 2023.
• Ömer Erdem, “Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan, MİT Başkanı Fidan ile görüştü” Anadolu Ajansı, 17 January 2023.
• Ömer Erdem, “Sudan Maden Bakanı, Türk yatırımlarının önündeki engelleri kaldırma sözü verdi”, Anadolu Ajansı, 4 July 2022.
• Ömer Erdem, “Sudan Ticaret Bakanı Ali Cidu Adem: Türkiye, Sudan›ın Avrupa›ya açılan kapısı olabilir”, Anadolu Ajansı, 24 August 2021.
• Ömer Erdem, “Ziraat Katılım ilk yurt dışı şubesini Sudan’da açtı” Anadolu Ajansı, 23 November 2020.
• Susan Stigant, “In Sudan, a Narrow Opportunity to Get the Democratic Transition Back on Track”, USIP, 7 July 2022.
• Tarig Mohamed Nour Ali, Osmanlı Sudan’ı, İstanbul: İskenderiye Kitap, 2020.
• Tunç Demirtaş, “Sudan Krizi’nin Bölgesel Etkileri ve Türkiye’nin Pozisyonu, SETA Kriter, Mayıs 2023.
• Yusuf Fadl Hassan, Sudan Özelinde Türk – Afrika İlişkilerinin Bazı Yönleri, TASAM, 4 April 2007.