FEDERALİZM TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE BİR İNCELEME: BASK ÜLKESİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 71, 30.06.2019

Mehmet Akif Çenet

Öz

Federalizm
en az iki birimi olup yetkilerin, merkezi devlet ve yerel birimler arasında
paylaştırıldığı bir yönetim biçimidir. Tek uluslu toplumlarda da kullanılabileceği
gibi genelde çok uluslu toplumlarda etnik grupların kontrolünü daha sağlıklı
bir şekilde sağlayabilmek için kullanılır. Asimetrik federalizm ise, federalizmin
bir türüdür. Asimetrik federalizm etnik grup ile federal devlet arasında
tarihsel süreçte yaşanan olaylar, etnik grubun üyelerinin sayıca fazla olması,
ekonomik olarak güçlü temellere dayanması, uluslararası sistemde güçlü
aktörlerce destek bulması gibi çeşitli nedenlerden ötürü bazı federe birimlere,
diğer birimlerden daha fazla oranda ayrıcalık verilmesidir. Asimetrik federalizm
özünde pozitif bir ayrımcılık barındırır. Tarihsel süreç içerisinde asimetrik
federalizmde, federe birimler arasında ayrıcalıkların fazlalığından dolayı
çeşitli sorunlar yaşanmıştır. Asimetrik federalizmin uygulandığı bölgelerden
bazıları İspanya’nın Bask, Galiçya ve Katalonya bölgeleridir. Biz bu makalede
Bask toplumunun bağımsızlık isteme nedenlerini, tarihsel bir süreçten başlayıp
bugüne kadar yaşanan olayları asimetrik federalizm çerçevesinde inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Federalizm, Bask, ETA, İspanya, Asimetrik Federalizm, ETA

Kaynakça

• Agranoff, R. (2005). Federal Asymmetry and Intergovernmental Relations In Spain. School Of Policy Studies, (17), 1-10.
• Arakon, M. (2013). Ulusal Azınlıklar ve Ulus Devlet Sorunu: Bask Ülkesi. Alternatif Politika, 5(1) , 69-90.
• Arısoy, A. (2010). Avrupa’da Federalizm Geleneği ve Avrupa Bütünleşmesinde Federalist Akımlar. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1195-1206.
• Avazpour, K. (2009). Euskadi Ta Askatasuna* - Reasons for Existence A Case Study in the Basque Country (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Växjö University, Växjö.
• Burgess, M. (2006). Comparative Federalism Theory and Practice. London and New York: Routledge.
• Casanova, J. (2015). İspanya İç Savaşı’nın Kısa Tarihi, U. Kocabaşoğlu (Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çelik Ulusoy, D. (2015). Federal Toplumu Anlamak: Federal Sistemlerin Sosyoloji Yaklaşımları. AÜHFD. 64(3), 595-636.
• Çilliler, Y. (2014). Etnik Sorunlar Demokratikleşme ve Bask Milliyetçiliği, Ankara: Alter Yayınları.
• Çökmez, F. (2008). Bask Bölgesi: Etnik Milliyetçiliğin Tarihsel Gelişimi ve İspanya’daki Devlet Politikalarının Etkisi. Ege Akademik Bakış, 8(1), 355-371.
• Demir, K.A. (2014). Özerk Yerel Yönetim Yapısından Federalizme Geçiş, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 4(2), 35-60.
• Gülboy, P.E. (2015). Sömürgeden Ulus Devlete Çok Uluslu Coğrafyada Ortak Yaşam, İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Gürses, E. (1997). Ayrılıkçı Terörün Anatomisi Ira-Eta- Pkk. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Kavukçuoğlu, D. İspanya, Üniter Devlet Ve Ulus Üzerine- 02.09.2009. http://sosyalistpencere.blogspot.com/2009/09/ispanya-uniter-devlet-ve-ulus-uzerine.html , Erişim Tarihi: 23.12.2018.
• Keating, M. (2007). Federalism And The Balance Of Power in European States, SIGMA (Support for Improvement in Governance and Management) OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development), 6-7.
• Kern, J. (2017). ETA In Spain: Explaning Basque Violence (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), The University of Mississippi, Croft Institute for International Studies, Mississippi.
• Kınalı, R.H. (2015). Terörizmin Dil Politikası: ETA Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Lannon, F. (2002). The Spanish Civil War 1936-1939.New York-United Kingdom: Osprey Publishing.
• Lecours, A. (2007). Basque Nationalism and The Spanish State. Las Vegas: University of Nevada Press.
• Mcgarry J. (2007). Asymmetry in Federations, Federacies and Unitary States. Ethnopolitics, 6 (1), 105-116.
• Özdemir, C. (2015). Teröre Karşı Terör-ETA ve GAL https://www.youtube.com/watch?v=qUCaY6XHlWM , Erişim Tarihi: 18.12.2018.
• Öztop, F.A. (2015). Devlet İçi Etnik Çatışmaların Çıkış Nedenleri: İspanya’daki Bask Sorunu Üzerine Bir Değerlendirme. PESA International Journal of Social Studies,1(2). 56-75.
• Sunay, R. (2006). AB Bütünleşmesinin Biçimi Üzerine Farklı Yaklaşımlar: Federal Yaklaşım(I). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14(2). 185-222. T.C Dışişleri Bakanlığı. İspanya’nın Siyasi Görünümü. http://www.mfa.gov.tr/ispanya-siyasi-gorunumu.tr.mfa , Erişim Tarihi: 23.12.2018.
• Thomas, N. (2012). ETA’dan Sonra? Katalonya, Euskadi (Bask Ülkesi) ve İspanya Anayasası. Londra: Democratic Progress Institute.
• Tunçay, F. (2018). Bask Ülkesi ve Katalonya: Dil Taleplerine İlişkin Yasama Faaliyetleri. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi,3, 45-56.
• Watts, R.L.( 2005). A Comparative Perspective on Asymmetry in Federations, Kanada: IIGR, School of Policy Studies, Queen's University.
• Watts, R.L. (2013). Typologies of Federalism, Routledge Handbook of Regionalism and Federalism, (Ed.by. John Loughlin, John Kinchaid, Wilfried Swenden). New York: Routledge.
• Whitfield, T.(2015). The Basque Conflict and ETA The Difficulties of an Ending. Washington: United States Institute of Peace (USIP).
• Yıldız, M. (2011). İspanya Yönetim Sistemi’ndeki Tekçilik ve Federalizm Tartışmalarının Değerlendirilmesi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2) , 175-191.
• Yüksel, M. Erece, B. (2016). Bölgeli Devlet ve Federal Devlet Mukayesesi: İspanya ve Federal Almanya Örneği. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 7, 687-720.