MİLLİ GELİRİN SANİTASYON OLANAKLARI VE ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ: BİR YOL ANALİZİ UYGULAMASI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 80 - 93, 31.12.2020

Ceren Börüban , Ebru Özgür Güler

Öz

Özet
Bu çalışmada GSYH’nin çevre kirliliği göstergeleri ve sanitasyona erişim (%) üzerindeki etkisinin yol analizi yöntemi ile araştırılması amaçlanmıştır. Çevre kirliliği göstergeleri olarak; temiz suya erişim (%) ve sera gazı emisyonu seçilmiştir. Sanitasyon temiz suya erişimle yakından ilişkili bir değişken olduğundan modele dâhil edilmiştir. Sera gazı emisyon verisine ulaşılabilen 208 ülkenin 2015 yılına ait değişkenleri çalışmanın veri setini oluşturmuştur. GSYH’nin temiz suya erişim (%) ve sera gazı emisyonunu üzerinde gerçek terimler etkisinin sıfır olduğu, sanitasyon olanakları (%) üzerinde ise, beklendiği gibi, pozitif yönde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sanitasyon, Emisyon, Yol analizi, Sera Gazı, Yapısal Eşitlik Modelleri
JEL Kodları: C39, I15

Anahtar Kelimeler

sanitasyon, ;emisyon, yol analizi, sera gazı, yapısal eşitlik modelleri

Kaynakça

• Alper, D. ve Anbar, A. (2007). Küresel ısınmanın dünya ekonomisine ve Türkiye ekonomisine etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (4), 15-54. Erişim adresi: http://acikerisim.deu.edu.tr
• Burnett, J.W. (January, 2009). Economic growth and environmental degradation. Paper prepared for presentation at the Southern Agricultural Economics Association Annual Meeting, Atlanta, USA. Retrieved from file:///C:/Users/pc/AppData/Local/Temp/Economic_Growth_and_Environmental_Degradation.pdf
• Çoban, O. ve Şahbaz Kılınç, N. (2016). Enerji kullanımının etkilerinin incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (33), 589-606. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/28299/300681. doi: https://doi.org/10.14781/mcd.06387
• Çolakoğlu, E. (2011). Emniyetli içme suyu ve sanitasyon hakkı. Mülkiye Dergisi, 35 (272), 217-238.
• Dağhan, Ş. ve Yelten, G. (2016). Improvement of children’s health through water, sanitation and hygiene and public health interventions: A systematic review. International Journal of Human Sciences, 13 (1), 2921-2951
• Doğan, İ; Topallı, N. (2016). Milli Gelir, Karbon Emisyonu ve Enerji Tüketimi: Türkiye İçin Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Nedensellik Analizi, Business and Economics Journal, 7(1), 107-121, doi: 10.20409/berj.2016116807
• Doğan, S. ; Tüzer, M. (2011). Küresel iklim değişikliği ve potansiyel etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11 (1), 21-34. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423875067.pdf
• Ersoy, A.Y. (2010). Ekonomik Büyüme Bağlamında Enerji Tüketimi. Akademik Bakış Dergisi, sayı: 20, 1-11. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868216.pdf
• Fofack, A.D., Sarpong, S.Y., Kamna, D.F. (2019). Economic growth and air pollution dynamics: The case of Canada. Int.J.of Environmental Pollution, 2(1), 28-36. Retrieved from:https://www.researchgate.net/publication/332179590_Economic_Growth_and_AirPollution_Dynamics_The_Case_of_Canada
• Forsberg, B.C., Gwatkin, D., Temson, G., Allebeck, P., Petzold,M.G. (2009). Socioeconomic inequalities in the prevalence and management of childhood diarrhoea: potential health gains to be achived. The Open Infectious Diseases Journal, volume:3, 44-49. doi: 10.2174/1874279300903010044
• Fuji, H.; Managi, S., Kaneko, S. (2019). Decomposition analysis of air pollution abatement in China: Empirical study for ten industrial sectors from 1998 to 2009. Journal of Cleaner Production, Volume: 59, 22-31. doi: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.06.059
• Hanif, I; Aziz, B; Chaunhry, I.S. (2019). Carbon emissions across the spectrum of renewable energy use in developing economies of Asia. Renewable Energy, Volume: 143, 586-595. doi: https://doi.org/10.1016/j.renene.2019.05.032
• Karakaya, E., Özçağ,M. (2003, Eylül). Türkiye açısından Kyoto protokolünün değerlendirilmesi ve ayrıştırma (decomposition) yöntemi ile CO2 emisyonu belirleyicilerinin analizi. VII.ODTÜ Ekonomi Konferansı’nda Sunulan Bildiri, Ankara. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/252322096
• Kaypak, Ş, (2013). Ekolojik ayak izinden çevre barışına bakmak. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6 (1), 154-159. Erişim adresi: file:///C:/Users/pc/AppData/Local/Temp/156-Article%20Text-458-1-10-20190617.pdf
• Keskin, A. (2020). G2O Ülkelerinin CO2 emisyonları ve kişi başına düşen milli gelirin 1960-2012 dönemi arasındaki ampirik analizi. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 25-38, Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1180623
• Konuk Şeker, D. ve Ocakçı, F. (2014). Yoksulluğun çocuk sayısı üzerine çok boyutlu etkileri. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 13 (1), 57-68. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ashd. doi: https://doi.org/10.1501/Ashd_0000000098
• Kukla Gryz, A. (2009). Economic growth, international trade and air pollution: A decomposition analysis. Ecological Economics, 68, 1329-1339. doi: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2008.09.005
• Kuşkaya, S.; Gençoğlu, P. (2017). OECD ülkelerinin 1995-2015 yılları itibariyle sera gazı salımları açısından karşılaştırılması: İstatistiksel bir analiz. International Journal of Disciplines Economics And Administrative Sciences, 3 (3), 177-188.
• Minh, H.V.; Nguyen, V.H. (2011). Economic Aspects of sanitation in developing countries. Environmental Health Insights, volume: 5, 63- 70. Erişim adresi: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.4137/EHI.S8199. doi:https://doi.org/10.4137%2FEHI.S8199
• Montgomery, M.A.; Elimelech, M. (2007). Water and sanitation in developing countries: Including health in the equation. Environmental Science & Technology, 41 (1), 17-24, doi: https://doi.org/10.1021/es072435t
• Özgür Güler, E., Börüban,C.(2019). The Research of Effect of Energy Usage on creating ecological externality. Uluslararası 30 Ağustos Bilimsel Araştırmalar Sempozyumu’nda Sunulan Bildiri, İzmir. http://www.kongre2019.com/site.php?https://www.zaferkongresi.org
• Turhan, M. ve Cevdet Çetinsöz, B. (2019). Duygusal zeka ve motivasyon arasındaki ilişki: turizm programı öğrencileri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (69), 268-287. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder doi: 10.17755.esosder.438269
• Vineis, P.; Chan, Q.; Khan, A. (2011). Climate Change Impacts on water salinity and health. Journal Of Epidemiology And Global Health, 1 (1), 5-10. doi: 10.1016/j.jegh.2011.09.001