A PROCESS ANALYSIS: 24 JANUARY DECISIONS IN THE FIELD OF SOCIAL STRUGGLE

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 93 - 109, 31.12.2023

Caner Yacan

Öz

In the study, the "24 January Decisions" are analyzed within the field of social struggle and it is traced how the policies envisaged by the 24 January Decisions were put into effect in the period from the 1980 military coup to the transition to restricted civilian rule in 1983. In this process, by examining the conflicts and intersections between both national and supranational actors, it is aimed to reveal which actors, which identities and which actions are privileged by the "strategic selectivity" of the state. In the 1970s, the hardening social struggle made it impossible for political actors to implement a fundamental structural change. The series of stabilization programs began with the intervention of the institutions of global capitalism in the absence of a strong political authority. With the intervention of the army on September 12, 1980, the policies drawn by the international financial institutions and clarified by the January 24 decisions could be put into effect. On the other hand, the lack of political actors who would introduce the new economic model to the society and support it with convincing arguments still continued in this period. As a matter of fact, the 'guided' elections that would enable the parliament to reopen in November 1983 aimed to find the political actor that the neoliberal agenda needed.

Anahtar Kelimeler

January 24 Decisions, 1980 coup d’etat, social struggle, strategic selectivity.

BİR SÜREÇ ANALİZİ: TOPLUMSAL MÜCADELE ALANI İÇERİSİNDE 24 OCAK KARARLARI

Öz

Çalışmada “24 Ocak Kararları” toplumsal mücadele alanı içerisinde analiz edilmekte ve 1980 askeri darbesinden 1983 yılında kısıtlı sivil yönetime geçiş sürecine kadar geçen zaman diliminde 24 Ocak Kararlarının öngördüğü politikaların ne şekilde yürürlüğe konulduğunun izi sürülmektedir. Bu süreçte gerek ulusal gerekse de ulusüstü aktörler arasında yaşanan çatışma ve kesişmeler incelenerek, devletin “stratejik seçiciliği” ile hangi aktörlere, hangi kimliklere ve hangi eylemlere ayrıcalık tanıdığının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. 1970’lerde, sertleşen toplumsal mücadele siyasi aktörlerin köklü bir yapısal değişikliği uygulayabilmesini olanaksız kılmıştır. İstikrar programları silsilesi güçlü bir siyasi otoritenin yokluğunda küresel kapitalizm kurumlarının müdahalesiyle başlamış, özellikle enflasyonun ulaştığı düzey ve ödenemeyen dış borçlar, dönemin siyasi iradesini uluslarası finans kurumlarının ve Türkiye’de ki destekçilerinin sunduğu koşulluluğu kabul etmeye itmiştir. Ordunun 12 Eylül 1980 tarihindeki müdahalesiyle, çerçevesi uluslararası finans kuruluşları tarafından çizilen ve 24 Ocak kararlarıyla berraklaşmış olan politikalar yürürlüğe sokulabilmiştir. Buna karşı Türkiye’de yeni ekonomik modeli topluma tanıtacak ve ikna edici argümanlarla destekleyecek siyasi aktör eksikliği, bu dönemde hala devam etmiştir. Nitekim Kasım 1983’de meclisin tekrar açılabilmesini sağlayacak olan ‘rehberli’ seçimler bir bakıma neoliberal ajandanın ihtiyaç duyduğu siyasi aktörün bulunabilmesini amaçlamıştır.

Anahtar Kelimeler

24 Ocak Kararları, 1980 Darbesi, Toplumsal Mücadele, Staratejik Seçicilik.

Kaynakça

• Akça, I. (2011). 1980’lerden Bugüne Türkiye’de Siyaset ve Hegemonya: Bir Çerçeve Denemesi. İktisat Dergisi, No. 515-516.
• -(2018). 1980 Sonrası Türkiye’de Hegemonya Projeleri ve Otoriterizmin Değişen Biçimleri. İ. Akça, A. Bekmen, B. A. Özden (der.), Yeni Türkiye’ye Varan Yol. Neoliberal Hegemonyanın İnşaası, , İletişim Yayınları içinde.
• Akçay, Ü. ve Türkay, M. (2006). Neoliberalizmden, Kalkınmacı Yaklaşıma: Devletin Sermaye Birikim Sürecindeki Yeri Üzerine. B. Ülman ve İ. Akça (der.), İktisat, Siyaset ve Devlet Üzerine Yazılar. Prof. Dr. Kemali Saybaşılı’ya Armağan, Bağlam Yayıncılık içinde.
• Alkan, M. Ö. (2006). Türkiye’de Seçim Sistemi Tercihinin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime Etkileri. Anayasa Yargısı:23.
• Arıcanlı, T. (1990). “The Political Economy of Turkey's External Debt: The Bearing of Exogenous Factors”, Arıcanlı T. ve Rodrik D. (der.), The Polıtıcal Economy Of Turkey Debt, Adjustment and Sustainability, Palgrave Macmillan içinde.
• Ataay, F.(2005). Kriz Kıskacında CHP Hükümeti 1978-1979, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Baysan, T. ve Blitzer C. (1990). Turkey's Trade Liberalization in the 1980s and Prospects for its Sustainability. Arıcanlı T. ve Rodrik D. (der.), The Polıtıcal Economy Of Turkey Debt, Adjustment and Sustainability, Palgrave Macmillan içinde
• Bedirhanoğlu, P. ve Yalman, G. L. (2010a). Reflections on the Neoliberal Transformation in Turkey. Saad-Filho, A. ve Yalman, G. (der), Economic Transitions to Neoliberalism in Middle-income Countries, Routledge
• -(2010b). Reflections on the Neoliberal Transformation in Turkey. Saad-Filho, A. ve Yalman, G. (der), Economic Transitions to Neoliberalism in Middle-income Countries, Routledge
• Boratav, K. (1989). Türkiye İktisat Tarihi (1908-1985), 2. Baskı, İstanbul:Gerçek Yayınları
• Colás, A. (2005). Neoliberalism, Globalisation and International Relations. Saad-Filho, A. ve Johnston, D. (der), Neoliberalism A Critical Reader, Pluto Pres içinde
• Çölaşan, E. (1983). 24 Ocak Bir Dönemin Perde Arkası, Milliyet Yayınları.
• -(1984). 12 Eylül Özal Ekonomisinin Perde Arkası, Milliyet Yayınları.
• Cox, W. R. (1994). Gramsci, Hegemony And International Relations: An Essay In Method. Gill, S. (der), Gramsci, Historical Materialsim and International Relations, Cambridge University Press.
• Doğan, M. G. (2020). Neoliberalizm, İşçiler ve Direniş, Özal’a Karşı Geleneksel Sendikacılığın Mücadelesi (1986-1991), Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Eroğul, C. (2007). Anatüzeye Giriş, Ankara İmaj Yayınları.
• Gill, S. ve Law D. (1994). Global Hegemony and The Structural Power of Capital. Gill, S. (der), Gramsci, Historical Materialsim and International Relations, Cambridge University Press.
• Göker, E. (2006). Sınıf Mücadelesi Neyi Açıklar? Türkiyede Kalkınma Sürecinde Devlet-Kapitalist Çekişmesi 1958-67. B. Ülman ve İ. Akça (der.), İktisat, Siyaset ve Devlet Üzerine Yazılar. Prof. Dr. Kemali Saybaşılı’ya Armağan, Bağlam Yayıncılık içinde.
• Jessop, B. “Devletler, Devlet Gücü ve Devlet Kuramı”, Jacques Bidet ve Stathis Kouvelakis (der.) Çağdaş Marksizm İçin Eleştirel Klavuz, Yordam Kitap içinde
• -(2005a). Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, İletişim Yayınları Keyder, Ç. (2012). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları.
• Laclau E. ve Mouffe C. (2001). Hegemony and Socialist Strategy Towards a Radical Democratic Politics, Verso.
• Mezzadri, A. (2010). Neoliberalism, Industrial Restructuring and Labourlessons from The Delhi Garment Industry. Saad-Filho, A. ve Yalman, G. (der), Economic Transitions to Neoliberalism in Middle-income Countries, Routledge
• Milliyet, 03.01.1980.
• Munck, R. (2005). “Neoliberalism and Politics, and the Politics of Neoliberalism”,Saad-Filho, A. ve Johnston, D. (der), Neoliberalism A Critical Reader, Pluto Pres içinde
• Önder, N. (1998). Integrating with The Global Market: The State and The Crisis of Political Representation. International Journal of Political Economy, 28:2.
• -(2016). The Economic Transformation of Turkey. Neoliberalism and State Intervention, I. B. Tauris.
• Özgün, S. D. (2014). The Political Economy of Labour Market Reforms Greece, Turkey and the Global Economic Crisis, Palgrave Macmillan.
• Poulantzas, N. (2000). State, Power, Socialism, Londra ve New York: Verso.
• Serdaroglu, R. (September 2021). Personal Interview.
• Sezgin, S. ve Canbulut, T. (2021). Toplumcu Belediyecilik 1970’lerden Günümüze Bir Yerel Yönetim Deneyimi, İletişim.
• Silver, B. ve Arrighi, G. (2000). Workers North and South. L. Panitch and C. Leys (der), Socialist Register 2001, London: Merlin Press.
• Sönmez, M. (1998). Bölgesel Eşitsizlik, İstanbul: Alan Yayınları
• Şenses, F. (2016). Turkey's Experience with Neoliberal Policies since 1980 in Retrospect and Prospect'. Özbay vd. (der), The Making of Neoliberal Turkey, Ashgate.
• Tanör, B. (2002). Siyasal Tarih (1980-1995). B. Tanör, K. Boratav (der), Bugünkü Türkiye 1980-1995, İstanbul Cem Yayınevi.
• TÜSİAD (1978). 1978 Yılına Girerken Türk Ekonomisi. Yayın No: TÜSİAD-T/78.1.53.
• -(1980). “1980 Yılına Girerken Türk Ekonomisi”, Yayın No: TÜSİAD-T/80.1.62.
• -(1983) Görüş, Cilt 11, Sayı:2.
• Yalman, G. (2002). Tarihsel Bir Perspektiften Türkiye'de Devlet ve Burjuvazi: Rölativist Bir Paradigma mı Hegemonya Stratejisi mi?. Praksis, (5)
• Yeldan, E. (1995). Surplus Creation and Extraction Under Structural Adjustment: Turkey, 1980-1992. Review of Radical Political Economics, 27(2).