TESTING WEAK-FORM MARKET EFFICIENCY IN THE TOURISM SECTOR

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 68 - 78

Mustafa Can Samırkaş , Meryem Samırkaş Komşu , Gökhan Karakeçili

Öz

This study examines the weak-form market efficiency of the BIST Tourism Index and its 10 constituent companies using weekly closing price data for the period from August 12, 2012, to October 27, 2024. The analysis employs Augmented Dickey-Fuller (ADF) and Zivot-Andrews (ZA) unit root tests. According to the ADF test results, all series were found to be non-stationary. The ZA test results, however, indicate that only the PKENT stock was stationary under the constant model, while the other series were non-stationary. Consequently, it was concluded that, except for PKENT, all stock price movements follow a random walk, suggesting weak-form market efficiency. The findings demonstrate that, in general, it is not possible to predict future prices or achieve abnormal returns in the tourism sector based on past price movements. However, the PKENT stock deviates from market efficiency when structural breaks are considered. This indicates that past data may be utilized to forecast future movements for this particular stock.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Tourism Sector, Effiencient Market Hypothesis, Weak-Form Market, Effiency, Unit Root Test.

TURİZM SEKTÖRÜNDE ZAYIF FORMDA PİYASA ETKİNLİĞİNİN TEST EDİLMESİ

Öz

Bu araştırma, BIST Turizm Endeksi ve endekste yer alan 10 şirketin hisse senetlerinin piyasa etkinliğini, 12.08.2012-27.10.2024 dönemine ait haftalık kapanış verilerini kullanarak incelemektedir. Çalışmada kullanılan ADF ve Zivot-Andrews (ZA) birim kök testlerinden elde edilen sonuçlara göre, ADF testi tüm serilerin durağan olmadığını gösterirken, ZA testi yalnızca PKENT hissesinin sabitli modelde durağanlık sergilediğini, diğer serilerin ise durağan olmadığını ortaya koymuştur. Bu bulgular, PKENT hariç tüm hisselerin fiyat hareketlerinin rassal yürüyüş özelliği gösterdiğini ve piyasanın zayıf formda etkin olduğunu göstermektedir, yani turizm sektöründeki çoğu hisse senedinin geçmiş fiyat hareketlerinden yararlanarak gelecek fiyatların tahmin edilemeyeceği ve olağanüstü getiri elde edilemeyeceği anlamına gelmektedir; ancak PKENT hissesi, yapısal kırılmalar dikkate alındığında piyasa etkinliğinden sapma göstermekte olup, bu hisse senedi için geçmiş verilerin gelecek fiyat tahminlerinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Turizm Sektörü, Etkin Piyasa Hipotezi, Zayıf Formda Piyasa Etkinliği, Birim Kök Testi

Kaynakça

• Atan Duman, S., Özdemir, Z.A., Atan, M. (2009). Hisse senedi piyasasında zayıf formda etkinlik: İMKB üzerine ampirik bir çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 33-48.
• Bahar, O., Çelik, N. ve Samırkaş, M. (2015). Farklı Boyutları ile Sürdürülebilir Turizm. Ankara: Süre Yayınevi.
• Bal, H., Algan, N., Erdoğan, E., Tekin, İ. (2021). Etkin piyasa hipotezinin zayıf formunun Türkiye’de bankacılık sektörü için test edilmesi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 327-345.
• Bildik, R. (2000). Hisse Senedi Piyasalarında Dönemsellikler ve İMKB Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İstanbul: İMKB Yayınları.
• Coşkun, Y., Seven, Ü. (2016). Finansal Piyasaların Etkinliği. A. Gündoğdu, (Ed.) Finansal Piyasalar ve Kurumlar: Teori ve Türkiye Uygulamasına Güncel Bakış içinde (s. 269-301). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çevik, F., Yalçın, Y. (2003). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) için zayıf etkinlik sınaması-stokastik birim kök ve kalman filtre yaklaşımı. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1, 21-36.
• Eken, H., & Adalı, S. (2008). Piyasa etkinliği ve IMKB: zayıf formda etkinliğe ilişkin ekonometrik bir analiz, Muhasebe ve Finans Dergisi, 25-37.
• Evci, S. ve Kıllı, M. (2022). Turizm Sektöründe Finansal Etkinlik Ölçümü, M. Samırkaş Komşu ve S. Özer (Ed), Turizm Ekonomisinde Güncel Konular, içinde (s. 39-53), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gezer, Ç. (2021). Etkin Piyasa Hipotezi ve Zayıf Formda Piyasa Etkinliğinin Test Edilmesi: Türkiye’deki Sektör Endeksleri Üzerinde Bir Çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gujarati D.N., Porter D.C. (2012), Temel ekonometri, Ü. Şenesen, G. Günlük Şenesen (Çev.). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Hepsağ, A., Yaşar Akçalı, B. (2015). Zayıf formda piyasa etkinliğinin asimetrik doğrusal olmayan birim kök testi ile analizi: g-7 ve e-7 ülkeleri örneği, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 9(2),73-90. Erişim adresi: https://www.investing.com/
• Karademir, F., Evci, S. (2020). Borsa İstanbul’da zayıf formda piyasa etkinliğinin test edilmesi: sektörel çerçevede bir analiz, BMIJ, (2020), 8(1): 82-100.
• Kul, S. (2014). İstatistik Sonuçlarının Yorumu: P Değeri ve Güven Aralığı Nedir?. Plevra Bülteni, 8 (1), 11-13. Orhunbilge, A. N., Kuzu, S. (2014), Yapısal kırılmaları göz önüne alarak Türk imalat sanayi ekonomik değişkenleri arasında uzun dönem ilişkilerin araştırılması. KAU IIBF Dergisi, 5(7), 01-18.
• Özdemir, Z. A. (2008). Efficient market hypothesis: Evidence from a small open-economy. Applied Economics, Applied Economics, 40(5), 633-641.
• Özer, S. (2022). Turizm Endüstrisinin Ekonomi İçindeki Yeri ve Önemi, M. Samırkaş Komşu ve S. Özer, Turizm Ekonomisinde Güncel Konular, içinde (s. 1-20), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sakarya, Ş., Zeren, F., Akkuş, H.T. (2018). Zayıf formda piyasa etkinliğinin katılım endekslerinde test edilmesi: Türkiye üzerine bir uygulama, AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1) Sayfalar: 101-113.
• Samırkaş, M. ve Bahar, O. (2013). Turizm, yoksulluk ve bölgesel gelişmişlik farklılıkları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yücel, Ö. (2016). Finansal piyasa etkinliği: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama, International Review of Economics and Management, 4(3), 107-123.
• Zengin, H., S. Kurt (2004), IMKB’nin zayıf ve yarı güçlü formda etkinliğinin ekonometrik analizi, Öneri Dergisi, 21(6), 145 – 152.
• Zeren, F., Kara, H., Arı, A. (2013). Piyasa etkinliği hipotezi: IMKB için ampirik bir analiz, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 36,141-148.
• Zivot, E., Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251-270.