VAMIK VOLKAN’IN GENİŞ GRUP PSİKOLOJİSİ YAKLAŞIMI IŞIĞINDA SİYASAL GERİLİMLERİN ANAYASALARA YANSIMASI ÜZERİNE BİR İNCELEME: 1961 ANAYASASI ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 20, 30.06.2025

Evrim Bacacı

Öz

1961 Anayasası gerek toplumsal gerekse siyasal anlamda sancılı bir sürecin ürünüdür. Çok partili hayata geçişle birlikte ülke siyasetinde ve toplum nezdinde yaşanan siyasal ayrışmalar ve çatışmalar göz önüne alarak değerlendirildiğinde, gelenekçi ve seçkinci olmak üzere iki farklı toplumsal grup ve bu grupların parlamento içinde temsil edildiği siyasi kadrolar görülmektedir. Bu çalışmanın amacı bu iki farklı grubun sosyal, kültürel ve siyasi değerleri üzerinden yürüttüğü devlet yönetimi anlayışını sosyo-psikolojik bir yaklaşımla değerlendirmektir. Bu anlamda 1961 Anayasasının ortaya çıkmasına vesile olan toplumsal-siyasal koşullar ile bu anayasanın uygulandığı dönemdeki çatışmalar neden-sonuç ilişkisi kurularak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

1961 Anayasası , 1946-1960 Arası Siyasal Yaşam , Grup Çatışması , Geniş Grup Psikolojisi

A RESEARCH ON THE REFLECTION OF SOCIAL AND POLITICAL TENSION ON CONSTITUTIONS WITHIN THE FRAMEWORK OF THE NOTİON OF LARGE GROUP PSYCHOLOGY: THE EXAMPLE OF THE 1961 CONSTITUTION

Öz

The 1961 Constitution is the product of a painful process, both socially and politically. When evaluated taking into account the political divisions and conflicts in the country's politics and society with the transition to multi-party life, two different social groups, traditionalist and elitist, and the political staff in which these groups are represented in the parliament are seen. The aim of this study is to evaluate the understanding of state administration carried out by these two different groups based on their social, cultural and political values, with a socio-psychological approach. In this sense, the social-political conditions that led to the emergence of the 1961 Constitution and the conflicts during the implementation of this constitution were evaluated by establishing a cause-effect relationship.

Anahtar Kelimeler

1961 Constitution , Political Life Between 1946-1960 , Group Conflict , Large Group Psychology

Kaynakça

• Adler, A. (2007). İnsan Doğasını Anlamak . D. Başkaya, (Çev.), İzmir: İlya.
• Akçeşme, F. (2013). Sivil Toplum ve Türkiye Cumhuriyetindeki Yeri. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 2, Yıl: 2, Sayı: 4. s. 202-225.
• Aysal N. (2009). Yönetsel Alanda Değişimler ve Devrim Hareketlerine Karşı Gerici Tepkiler “Serbest Cumhuriyet Fırkası-Menemen Olayı”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarih Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi (44), s.581-625.
• Aysal N. (2017). Tek Parti Döneminde Cumhuriyet Halk Partisi Dördüncü Büyük Kurultayı (9-16 Mayıs 1935). International Journal of History 9(1),s.21-45
• Aristoteles. (2017). Politika. F. Akderin, (Çev.), İstanbul: Say Yayınları
• Cottam, M. L. ve Mastors, E. ve Preston, T. ve Dietz, B. (2017). Siyaset Psikolojisine Giriş (M. Şenol, Çev.). Ankara: BB101.
• Dursun, D. (2018). Türkiye’nin Siyasal Hayataı. İstanbul: Beta.
• Erdoğan, M. (2014). Anayasa Hukuku. Ankara: Orion.
• Gülener, S. (2011). Anayasa Yapımında Yeni Bir Paradigma: Kapsayıcı, Katılımcı, Uzlaşmacı Anayasa Yapım Süreçleri ve Çeşitli Örnekler. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt:15, sayı:3, s.199-224.
• Hogg, M. (1997). Sosyal Psikolojik Açıdan Grupta Bütünleşme A. Mavili Aktaş. (Çev.). İstanbul: Sistem.
• İsen, G. ve Batmaz V. (2002). Ben ve Toplum. İstanbul: Om.
• Karpat, K. H. (2010). Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kaştan Y. (2017). Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyetine Siyasal Partileşme Süreci. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi 3(5), 89-97.
• Kaya, Y. (2018). Türk Siyasal Hayatında 1954 Genel Seçimleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, cilt:7, sayı:3, s.2276-2291.
• Keskin, Y. Z. (2012). Demokrat Parti İktidarı ve Günümüze Yansımaları. EÜSBED, V-1. s.107-130.
• Koçak, C. (1987). Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980 (Ed. Akşin, S.). Siyasal Tarih (1923-1950). Ankara: Cem Yayınevi.
• Koçak, C. (2007). Tek Parti Döneminde Muhalif Sesler. İstanbul: İletişim.
• Nal, S. (2005). Demokrat Partinin 1950-54 Dönemi Din Siyaseti. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60-3.
• Öktem, N. (2011). Ronald Dworkin ve Hukuk Felsefesi. Anayasa Yargısı 28, s. 83-96.
• Özbudun, E. (2012-Güz). Türkiye’de Anayasa Yargısının Doğuşu: 1961 Anayasası Üzerindeki Kurucu Meclis Görüşmeleri. Liberal Düşünce, sayı: 68, s.5-18.
• Sakallı, N. (2001). Sosyal Etkiler: Kim Kimi Nasıl Etkiler?. Ankara: İmge.
• Silah, M. (2000). Sosyal Psikoloji. Ankara: Gazi.
• Sunay, C. (2013). Demokrat Parti. Uzun (Ed.). İttihat ve Terakki’den Günümüze Siyasal Partiler. (s. 167-206). Ankara: Orion.
• Şahin ve Tunç. (2015). Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve DP – CHP Siyasî Mücadelesi (1945-1947). Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, Cilt: I, Sayı:2, s. 31-69.
• Şahin, M. C. (2012- Temmuz-Aralık). Demokrat Parti Türkiye’sinde Din Siyaset ve Eğitim İlişkileri. Toplum Bilimleri, 6 (12), s.31-54.
• Şahin, M. C. (2012- Temmuz-Aralık). Demokrat Parti Türkiye’sinde Din Siyaset ve Eğitim İlişkileri. Toplum Bilimleri, 6 (12), s.31-54.
• Tanör, B. (1994). İki Anayasa. İstanbul: Beta
• Tanör, B. (2019). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi.
• Taylor, S. E. ve Pepleu, L. A. ve Sears, D. O. (2015). Sosyal Psikoloji. A. Dönmez (Çev.). Ankara: İmge.
• Temizgüney, F. (2018-Bahar). 1960 Darbesine Giden Süreçte Önemli Bir Kesit: İstanbul Öğrenci Olayları. CTAD, Yıl 14, Sayı 27, s. 181-211.
• Uzun, C. D. (2023). Cumhuriyet’in Yeni Yüzyılına Yeni Anayasa. SETA: Rapor.
• Volkan, V. (1993). Politik Psikoloji. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü.
• Volkan, V. (2007). Kimlik Adına Öldürmek. İstanbul: Everest.
• Volkan, V. D. (2017). Körü Körüne İnanç (Kriz ve Terör Dönemlerinde Geniş Gruplar ve Liderleri) İstanbul: Asi.
• Volkan, V., Suistola J. (2018). Tarihi ve Psikolojik Boyutlarıyla Uluslararası Terörizm. Ankara: Pusula.
• Yayla, A. (2012). Anayasacılık, Anayasal Demokrasi ve İdeolojiler. Liberal Düşünce Dergisi. Sayı:66. s.13-22.
• Yıldız, N. (1996). Demokrat Parti İktidarı (1950-1960) Basın. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 01, s. 481-505.
• Yılmaz, E. (2008). 1950 Seçimlerinin Önemi, Öne Çıkan Özellikleri ve Siyasal Sonuçları. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, cilt:1, sayı:2, s. 31-45.
• Yörükan, T. (2000). Alfred Adler Bireysel Psikolojisi; Sosyal Roller ve Kişilik. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür.