Klasik Osmanlı Döneminde Vakıf Yapıların Korunmasında Onarım Aşamaları

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 4 - OCAK, 36 - 60, 12.01.2017

İbrahim Yılmaz

https://doi.org/10.21021/osmed.273899

Cited By: 1

Öz

Osmanlı döneminde, sosyal hizmetlerin
yerine getirilebilmesi amacıyla vakıf kimliği altında çok sayıda mimari eser
inşa edilmiştir. Bu eserler yapıldıkları dönemde ne kadar özenle tasarlanıp
inşa edilseler de, zamanla tadilat ve onarımları gerekmiştir. Vakıf yapılarında
ortaya çıkan tahribatların onarımı, kurum aracılığıyla sağlanan hizmetlerin
kesintiye uğratılmadan sonsuza dek devam ettirilmesi amacını taşımaktadır. Bu
bağlamda, Klasik dönemde vakıf yapıların korunması amacıyla geliştirilmiş ve
onarım sonrası hesap verilebilirliğin temel alındığı bir onarım mekanizması
bulunmaktaydı. Bu mekanizmada yapıların korunmasına yönelik hukuki ve dini
kuralların varlığı kadar, onarım eylemlerinin organizasyonunda ve işleyişinde her
türlü idari, teknik ve mali altyapının sağlandığı bir onarım süreç sisteminin bulunduğu
görülmektedir.

        
Bu çalışmanın amacı, Osmanlı’nın Klasik dönemlerinde Türk mimarisinin
temel taşlarını oluşturan vakıf yapıların, korunmasında ve günümüze ulaşmasında
esas neden olan onarım etkinliklerinde kullanılan aşamalar ile aşamalarda
yürütülen işlemlerin belirlenmesidir. Araştırmada onarımlarda izlenen süreçler,
yönetim mekanizmaları, konuyla ilgili kurum ve kişilerin niteliklerine ilişkin
arşiv belgelerinden elde edilen bilgilerle de desteklenerek aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı dönemi, onarım, vakıf yapıları, onarım süreçleri, arşiv belgeleri.

Repairing Processes of Protected Foundation Buildings in Classical Ottoman Era

Öz

In Ottoman era, many architectural
pieces of art under the identity of foundation were built with the purpose of
fulfilling social services. Although these pieces of art were toroughly
designed and constructed they required repairing within time. The repairing of
the damage occurred in foundation buildingds aim to provide the continuity of
the services provided by the foundation to last forever without fail. In this
context there was a repairing mechanism in classical period which was developed
with the aim of protecting foundation buildings and in which explanation after
repair was taken as a basis. In this mechanism it is observed that there was an
administrative, technical and financial support in the organizarion and
processing of the repair works as well as the existence of  legal and religiousrules. 

          The aim of this study is to determine the
processes run in repair activities which constitute the reason how the
foundation buildings (which constitute the foundation stones of Turkish
architecture in classical era if Ottoman) were protected and preserved until
today and the operations used in those processes. In the research, the stages
followed in repairs, administrative mechanisms and the properties of people and
authorities related with the subject sere conveyed with the support of
information gathered form the archivr documents.

Anahtar Kelimeler

Ottoman era, repairing, foundation buildings, repair processes, archive documents

Kaynakça

• Isparta, 2003.
• 5. Dündar Abdülkadir, “Arşivlerdeki Plan Ve Çizimler Işığı Altında Osmanlı İmar
• Sistemi (XVIII. Ve XIX. Yüzyıl)”, Kültür Bakanlığı Yayınları, Osmanlı Eserler