Çanakkale Savaşlarının Amerikan Basınındaki Yansımaları

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 11, 151 - 169, 15.10.2020

Mehmet Gündüz

https://doi.org/10.21021/osmed.779789

Öz

Gazeteler insanlara bilgi ulaştıran önemli kaynaklardandır. Bu kaynaklar tarihsel kanıt olma özelliğini ancak tarihçilerin onun karşısındaki tutumlarıyla edinirler. Tarihsel bir kaynak olarak gazeteler yayınladıkları dönemin anlaşılmasına yardımcı olurlar. Ayrıca bu kaynaklar okuyuculara bilginin nasıl sunulduğunun görülmesi ve dönemin algılarını göstermesi bakımından önemlidir. Hiç şüphesiz, yirminci yüzyılın ilk en önemli olayı Birinci Dünya Savaşı’dır. Bu savaşın da en önemli cephesi Çanakkale Cephesi’dir. Çanakkale’nin savaşın kaderine etki edecek kilit bir konumda olması dünya kamuoyunun dikkatini çekmesine sebep olmuştur. Bu yüzden savaş başladığı andan itibaren, Türk ve dünya basını bu konuyla yakından ilgilenmiş ve gelişmeleri kendi ülkelerine bildirmiştir. Amerikan basını da Çanakkale Cephesi’nde yaşanan gelişmeleri okuyucularına aktarmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın başlarında ABD’nin tarafsız bir ülke olması sebebiyle Amerikan basını her iki tarafta yaşanan gelişmeleri aktarmıştır. Çanakkale Savaşları’nda yaşanan gelişmelerin Amerikan basınında nasıl yer aldığı ve okuyuculara burada yaşanan olayların nasıl aktarıldığını incelemek bu çalışmanın asıl amacıdır. Bunun için Amerika’da yayımlanmış gazetelerin Çanakkale Savaşlarıyla ilgili yaptıkları haberler doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Amerika basınında Çanakkale Savaşlarında Müttefik Devletlerin kazanmak için neredeyse her yola başvurdukları görülmektedir. Bu saldırılar karşında Türklerin ise büyük bir mücadele verdikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Amerikan Basını, Çanakkale Savaşları, Gelibolu, Birinci Dünya Savaşı

Reflections of Dardanelles Wars in the American Press

Öz

Newspapers are an important source of information to people. These sources acquire the feature of being historical evidence only with the attitude of historians towards it. As a historical resource, newspapers help to understand the period they publish. In addition, these sources are important in terms of seeing how the information is presented to the readers and showing the perceptions of the period. Undoubtedly, the first major event of the twentieth century is the First World War. The most important front in this war is the Çanakkale Front. The fact that Çanakkale was in a key position that will affect the fate of the war has caused the world public attention. Therefore, from the moment the war started, the Turkish and world press has been closely interested in this issue and reported the developments to their own countries. The American press also conveyed the developments on the Çanakkale Front to its readers. Since the USA was a neutral country at the beginning of the First World War, the American press reported the developments on both sides. The main purpose of this study is to examine how the developments in the Çanakkale Wars took place in the American press and how the events happened here were conveyed to the readers. For this, the news of the newspapers published in the USA about the Dardanelles Wars were examined through the document analysis method. In the American press, it is seen that the Allied States used almost every way to win in the Dardanelles Wars. In the face of these attacks, it is seen that Turks are fighting a great deal.

Anahtar Kelimeler

American Press, Dardanelles Wars, Gallipoli, First World War

Kaynakça

• Resmi Kaynaklar: BOA, DH. EUM. VRK, 25/8, BOA, DH. EUM. VRK, 25/9, BOA, HR. SYS, 2098/12, BOA, HR. SYS, 2409/21, BOA, HR. SYS, 2409/53, BOA, HR. SYS, 2412/11
• Süreli Yayınlar: Bridgeton Pioneer, Bryan Daily Eagle and Pilot, Evening Star, Fulton County Tribune, Grand Forks Daily Herald, New Britain Herald, New-York Tribune, Ottumwa Tri-Weekly Courier, Perth Amboy Evening News, Richmond Times-Dispatch, The Alaska Citizen, The Appeal, The Bridgeport Evening Farmer, The Caldwell Watchman, The Chickasha Daily Express, The Citizen-Republican, The Cordova Daily Times, The Daily Ardmoreite, The Daily Gate, The Daily Gate City, The Daily Telegram,
• The Ekalaka Eagle, The Evening World, The Fargo Forum and Daily Republican, The Guthrie Daily Leader, The Hattiesburg News, The Lakeland Evening Telegram, The Madison Journal, The New York Times, The Ocala Evening Star, The Ogden Standard The Pensacola Journal, The Richmond Palladium and Sun-Telegram, The Seward Gateway, The Sunday Gate City, The Sunday Telegram, The Topeka, State Journal, The Washington Times, The Watchman and Southron, The Wheeling Intelligencer, Tonopah Daily Bozanza
• Kitap ve Makaleler: Albayrak, Muzaffer, Çanakkale Cephesi’nde Yabancı Gazeteciler, 100. Yılında Çanakkale, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, Mart 2016, ss.195-214.
• Apuhan, Recep Şükrü, Çanakkale Geçilmez, Dördüncü Baskı, İstanbul: 2005.
• Aşgın, Sait, “Çanakkale Savaşlarının Arka Planı”, Türk İdare Dergisi, S. 470, Mart 2011.
• Aydın, Mahir, “Çanakkale Savaşı’nda Kara Muharebeleri”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2016-1 S. 29, ss. 47-63.
• Başak Tolga, “The New York Times” Gazetesinin Çanakkale Boğazı Günlüğü (1-31 Mart 1915)”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.XI S.46, Haziran 2011, ss.1-42
• Beydilli, Kemal, “Boğazlar Meselesi”, DİA, İstanbul, 1992, C. VI, ss.266-269.
• Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi, Ankara: Genel Kurmay Basımevi, 1991.
• Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı, (çev. Yzb. Avni), İstanbul Askeri Matbaası, İstanbul 1939.
• Çelik, Recep, “Çanakkale Savaşları Sırasında Halkın Durumu”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Bahar 2015, Sayı: 18, ss. 411-430, 100. Yıl.
• Eyicil, Ahmet, “Çanakkale Savaşları”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2009 8(1), s.317-370.
• G. A. Bowen, “Document Analysis As A Qualitative Research Method”. Qualitative Research Journal, 2009 9(2), 27-40.
• Göleç, Mustafa, “Amerikalı Bir Gazetecinin Gözüyle Çanakkale Deniz ve Kara Savaşları: George Abel Schreiner ve Çanakkale Günlükleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Bahar 2015, S. 18, ss. 593-635
• Kılıç, Sezen, “Liman von Sanders’in Çanakkale Savaşları İle İlgili Bazı İddiaları”, Journal of Gazi Academic View, c. VII, S. 14, 2014, s.1-19.
• Kurşun, Zekeriya, “Çanakkale Muharebeleri”, DİA, İstanbul, 1993, C. VIII, s.205-208.
• Küçükvatan, Mahir, “Avustralya ve Yeni Zelanda Basınında Çanakkale Deniz Savaşı”, Tarih ve Günce, I/1, (2017 Yaz), ss. 125-152.
• Mert, Hasan, “Çanakkale’de Ölüm”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XXVI, S. 1, Temmuz 2011, 151-172
• Moorehead, Alan, Gelibolu, (çev. Ali Cevat Akkoyunlu), İstanbul: Doğan Kitap, 2000.
• Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri, Ankara: Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 2005.
• Özçelik, Mücahit, “İtilaf Devletlerinin Çanakkale’yi Tahliyesinin Türk Basınına Yansımaları”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Bahar 2015, Sayı: 18, ss. 447-464.
• Schreiner, George Abel, From Berlin to Bagdad, New York: Harpers&Brothers Publishers, 1918.
• Selçuk, Mustafa, “Çanakkale Savaşları Sırasında Osmanlı Hükümeti’ni ve Padişahı İstanbul’dan Taşıma Planları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XXIV, S.70, s. 195-212.
• Uluğ, N. Hakkı, Çanakkale Destanının 50. Yılı, Turizm ve Tanıtma Bakanlığı Yayınları.
• Tuncoku, Mete, Çanakkale 1915 Buzdağının Altı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2002.
• A. Yıldırım ve H. Şimşek, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları, 2013.