A Political Ritual In TheOttoman State: Gird Oneself With A Sword Ceremony

Yıl 2021, Sayı: 13, 83 - 100, 15.10.2021

Ugur Kurtaran , Zeynep Karaca

https://doi.org/10.21021/osmed.947472

Öz

The sword-wearing ceremonies held on the throne of the sultans since the establishment years have become a necessary political ritual for the legitimacy of the sultanate. These ceremonies, which took their place among the ceremonies organized outside the palace within the Ottoman state tradition and are mentioned as “taklid-i seyf, takallüd-i şemşîr” in official documents, have been official since the 17th century. In the study, there is information about how the sword-wearing ceremonies, which have an important place in the Ottoman state ceremony, were performed. The research is aimed at examining how the sword-wearing ceremonies in the Ottoman Empire took place in the 18th century. At this opint, it is possible to find evaluations o how the general sword-wearing ceremonies in the Ottoman Empire were practiced by the sultans of the 18th century by making a reduction from the general to the specific in the study. For this, the first sultan of the century, Sultan III. Starting from Ahmed, the last sultan III. Details of the sword-wearing ceremonies of other sultans up to Selim III are. inclued. After examining the sources constituting the premise of the study, firstliy, by approacing from a broad perspective and creating the conceptual framework of the subject, concrete data that will reveal the main problematic were obtained. In the final analysis, it is possible to say that the sword-wearing ceremonies were performed as in the previous centuries and that they carried their meaning and importance to the next century, except for a few minor changes in the relevant century by the conditions of the period.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, 18th.century, Swords

Osmanlı Devleti’nde Siyasal Bir Ritüel: Kılıç Kuşanma Merasimi (XVIII. Yüzyıl)

Öz

Osmanlı Devleti’nde kuruluş yıllarından itibaren padişahların tahta çıkışlarında gerçekleştirilen kılıç kuşanma seremonileri, zamanla saltanatın meşruîyeti için gerekli bir siyasal ritüel haline gelmiştir. Osmanlı devlet geleneğinde saray dışında düzenlenen merasimler arasında yerini alan ve resmi belgelerde “taklid-i seyf, takallüd-i şemşîr” şeklinde geçen bu törenler,17. yüzyıldan itibaren resmiyet kazanmıştır. Çalışmada Osmanlı devlet teşrifatında önemli bir yeri olan kılıç kuşanma merasimlerinin nasıl icra edildiği ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Araştırma Osmanlı Devleti’nde uygulanan kılıç kuşanma merasimlerinin 18. yüzyılda nasıl gerçekleştiğini incelemeye yöneliktir. Bu noktada çalışmada genelden özele bir indirgeme yapılmak suretiyle, Osmanlı Devleti’ndeki genel kılıç kuşanma merasimlerinin, 18.yüzyıl padişahları tarafından nasıl uygulandığına dair değerlendirmeleri bulmak mümkündür. Bunun için yüzyılın ilk padişahı Sultan III. Ahmed’ten başlanarak, son padişahı III. Selim’e kadarki diğer padişahların kılıç kuşanma merasimlerinin ayrıntıları yer almaktadır. Çalışmaya öncül oluşturan kaynakların incelenmesinin ardından öncelikle geniş bir perspektiften yaklaşılarak konunun kavramsal çerçevesi oluşturulduktan sonra, temel sorunsalı ortaya çıkartacak somut veriler elde edilmiştir. Makale sonucunda ise 18. yüzyılda Osmanlı devlet ve toplum yapısındaki köklü değişimlerin, kılıç kuşanma merasimlerine tesir etmediği gözlemlenmiştir. Son tahlilde ilgili yüzyılda dönemin kendi şartları gereğince yaşanan küçük değişiklikler dışında kılıç kuşanma merasimlerinin bir önceki yüzyıllardaki gibi icra edildiğini, anlam ve önemini ise bir sonraki yüzyıla taşıdığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, 18. Yüzyıl, Kılıç Kuşanma, Merasim, Teşrifat

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• KAYNAKLAR
• 1.Arşiv Kaynakları
• 1.Arşiv Kaynakları
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA).
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA).
• HH. nr. 524/25602.
• HH. nr. 524/25602.
• C. SM. nr. 1/29; nr. 132/6636.
• C. SM. nr. 1/29; nr. 132/6636.
• C. DH. nr. 334/16673.
• C. DH. nr. 334/16673.
• TS. MA. e.,nr. 611/26; 756/114.
• TS. MA. e.,nr. 611/26; 756/114.
• TS. MA. d., nr.2352.0889; 1054; 5138.001; 5138.002.
• TS. MA. d., nr.2352.0889; 1054; 5138.001; 5138.002.
• 2. Diğer Kaynaklar
• 2. Diğer Kaynaklar
• Aktepe, M. Münir. “Abdülhamid I”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 1, (İstanbul 1988),.213-216.
• Aktepe, M. Münir. “Abdülhamid I”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 1, (İstanbul 1988),.213-216.
• Aktepe, M. Münir. “Ahmed III”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 2 (1989), 34-38.
• Aktepe, M. Münir. “Ahmed III”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 2 (1989), 34-38.
• Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), (Yay. Haz. Abdülkadir Özcan), Ankara: TTK. Yayınları, 2000.
• Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), (Yay. Haz. Abdülkadir Özcan), Ankara: TTK. Yayınları, 2000.
• Alderson, A. D. Osmanlı Hanedanının Yapısı, çev. Şefaettin Severcan, İstanbul: İz Yayıncılık, 1998.
• Alderson, A. D. Osmanlı Hanedanının Yapısı, çev. Şefaettin Severcan, İstanbul: İz Yayıncılık, 1998.
• Alikılıç, Dündar. Osmanlı’da Devlet Protokolü ve Törenler İmparatorluk Seremonisi, İstanbul: Tarih Düşünce Kitapları, 2004.
• Alikılıç, Dündar. Osmanlı’da Devlet Protokolü ve Törenler İmparatorluk Seremonisi, İstanbul: Tarih Düşünce Kitapları, 2004.
• Aydın, Hilmi. “Topkapı Sarayı’nda Padişah Kılıçları”, El Sanatları Dergisi, 4 (2007): 28-37.
• Aydın, Hilmi. “Topkapı Sarayı’nda Padişah Kılıçları”, El Sanatları Dergisi, 4 (2007): 28-37.
• Başkurt, Ahmet Çağrı. “351 Numaralı Sadaret Teşrifat Defteri Işığında Osmanlı Payitahtında İcra Edilen Törenler (H. 1105-1221/M. 1693-1806)”, Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2017.
• Başkurt, Ahmet Çağrı. “351 Numaralı Sadaret Teşrifat Defteri Işığında Osmanlı Payitahtında İcra Edilen Törenler (H. 1105-1221/M. 1693-1806)”, Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2017.
• Baykal, Ebru. “Osmanlılarda Törenler”, Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, 2008.
• Baykal, Ebru. “Osmanlılarda Törenler”, Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, 2008.
• Beydilli, Kemal. “III. Mustafa (1757-1774). Kaynarca Öncesi bir Padişah Portresi”, Kitab-ı Hedaya, Studien zum Osmanischen Reichundseinen Nachbargebieten, Hg. Sevgi Ağcagül-HenningSivert, Bonn: Bonn Univesity Press, 189-249.
• Beydilli, Kemal. “III. Mustafa (1757-1774). Kaynarca Öncesi bir Padişah Portresi”, Kitab-ı Hedaya, Studien zum Osmanischen Reichundseinen Nachbargebieten, Hg. Sevgi Ağcagül-HenningSivert, Bonn: Bonn Univesity Press, 189-249.
• Beydilli, Kemal. “Mustafa III”,TDV İslâm Ansiklopedisi, 31 (İstanbul 2006), 280-283.
• Beydilli, Kemal. “Mustafa III”,TDV İslâm Ansiklopedisi, 31 (İstanbul 2006), 280-283.
• Beydilli, Kemal. “Selim III”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 36 (İstanbul 2009), 425-426.
• Beydilli, Kemal. “Selim III”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 36 (İstanbul 2009), 425-426.
• Bikkul, Ahat Ural. “Topkapı Sarayı Müzesindeki Türk Kılıçları Üzerinde Bir İnceleme”, Türk Etnografya Dergisi, IV, Ankara: TTK Basımevi (1962), 20-30.
• Bikkul, Ahat Ural. “Topkapı Sarayı Müzesindeki Türk Kılıçları Üzerinde Bir İnceleme”, Türk Etnografya Dergisi, IV, Ankara: TTK Basımevi (1962), 20-30.
• Bozkurt, Nebi. “Kılıç”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 25 (Ankara 2002),405-408.
• Bozkurt, Nebi. “Kılıç”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 25 (Ankara 2002),405-408.
• Coşkun, Feray. “Osmanlı İstanbul’unda Müstesnâ bir Ziyaretgâh: Eyüp Sultân Türbesi”, III. Osmanlı İsstanbul’u Sempozyum Bildirileri 1, İstanbul: 25-26 Mayıs 2015.
• Coşkun, Feray. “Osmanlı İstanbul’unda Müstesnâ bir Ziyaretgâh: Eyüp Sultân Türbesi”, III. Osmanlı İsstanbul’u Sempozyum Bildirileri 1, İstanbul: 25-26 Mayıs 2015.
• Çiçek, Hikmet. “(Vekayiʻnüvis) Sadullah Enverî Efendi Ve Tarihi’nin II. Cildinin Metin ve Tahlili (1187–1197/1774–1783)”, Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, 2018.
• Çiçek, Hikmet. “(Vekayiʻnüvis) Sadullah Enverî Efendi Ve Tarihi’nin II. Cildinin Metin ve Tahlili (1187–1197/1774–1783)”, Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, 2018.
• Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekayiat Tahlil ve Metin (1066-1116/1656-1704), (haz. Abdülkadir Özcan), Ankara: TTK. Yayınları, 1995.
• Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekayiat Tahlil ve Metin (1066-1116/1656-1704), (haz. Abdülkadir Özcan), Ankara: TTK. Yayınları, 1995.
• Dinç, Ruhan. “18. Yüzyılda Osmanlı Merasimlerinin Mali Bir Unsuru: Atıyyeler”, Yüksek lisans tezi,Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2016.
• Dinç, Ruhan. “18. Yüzyılda Osmanlı Merasimlerinin Mali Bir Unsuru: Atıyyeler”, Yüksek lisans tezi,Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2016.
• Görür, Cem. “Sultan III. Mustafa: Ailesi, Günlük Hayatı, Dini ve İlmi İlgileri”, Doktora tezi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, 2020.
• Görür, Cem. “Sultan III. Mustafa: Ailesi, Günlük Hayatı, Dini ve İlmi İlgileri”, Doktora tezi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, 2020.
• Günyol, Vedat. “Kılıç Alayı”, İslâm Ansiklopedisi, 6 (İstanbul 1977), 678-679.
• Günyol, Vedat. “Kılıç Alayı”, İslâm Ansiklopedisi, 6 (İstanbul 1977), 678-679.
• Kafadar, Cemal. “Eyüp’te Kılıç Kuşanma Törenleri”, Eyüp: Dün/Bugün Sempozyum 11-12 Aralık 1993, haz. Tülay Artan, İstanbul 1994.
• Kafadar, Cemal. “Eyüp’te Kılıç Kuşanma Törenleri”, Eyüp: Dün/Bugün Sempozyum 11-12 Aralık 1993, haz. Tülay Artan, İstanbul 1994.
• Karateke, Hakan T. Padişahım Çok Yaşa Osmanlı Devleti’nin Son Yüzyılında Merasimler, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Karateke, Hakan T. Padişahım Çok Yaşa Osmanlı Devleti’nin Son Yüzyılında Merasimler, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Koparal, Özlem Günday. “Osmanlı Minyatürlerinde Merasim Tasvirleri”, Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2019.
• Koparal, Özlem Günday. “Osmanlı Minyatürlerinde Merasim Tasvirleri”, Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2019.
• Kurtaran, Uğur. Sultan Birinci Mahmud (1730-1754), Ankara: Altınordu Yayınları, 2018.
• Kurtaran, Uğur. Sultan Birinci Mahmud (1730-1754), Ankara: Altınordu Yayınları, 2018.
• Irmak, Yunus. “III. Mustafa Ruznamesi (H. 1171-1177/M. 1757-1763)”, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 1991.
• Irmak, Yunus. “III. Mustafa Ruznamesi (H. 1171-1177/M. 1757-1763)”, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 1991.
• İnalcık, Halil. “Osmanlı Padişahı”, A. Ü. S. B. F. D., C. XIII/IV, (1958), 68-79.
• İnalcık, Halil. “Osmanlı Padişahı”, A. Ü. S. B. F. D., C. XIII/IV, (1958), 68-79.
• Mehmed Hâkim Efendi, Hâkim Efendi Tarihi,(Osmanlı Tarihi 1166-1180/1752-1766) (İnceleme-Metin), C. I, haz. Tahir Güngör, ed. Ziya Yılmazer, (İstanbul: Türkiye Yazama Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019).
• Mehmed Hâkim Efendi, Hâkim Efendi Tarihi,(Osmanlı Tarihi 1166-1180/1752-1766) (İnceleme-Metin), C. I, haz. Tahir Güngör, ed. Ziya Yılmazer, (İstanbul: Türkiye Yazama Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019).
• Özcan, Abdülkadir. “İstanbul’da Cülus ve Kılıç Kuşanma Törenleri”, Antik Çağdan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, Siyaset ve Yönetim II, C.3, İstanbul (2015), 384-395.
• Özcan, Abdülkadir. “İstanbul’da Cülus ve Kılıç Kuşanma Törenleri”, Antik Çağdan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, Siyaset ve Yönetim II, C.3, İstanbul (2015), 384-395.
• Özcan, Abdülkadir. “Kılıç Alayı”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 8 (Ankara 2002), 408-410.
• Özcan, Abdülkadir. “Kılıç Alayı”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 8 (Ankara 2002), 408-410.
• Özcan, Abdülkadir. “Cülus”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 8 (İstanbul 1993),108-114.
• Özcan, Abdülkadir. “Cülus”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 8 (İstanbul 1993),108-114.
• Sakaoğlu, Necdet.“Sultan I. Mahmud”, Bu Mülkün Sultanları, İstanbul (2004),328-347.
• Sakaoğlu, Necdet.“Sultan I. Mahmud”, Bu Mülkün Sultanları, İstanbul (2004),328-347.
• Sağlam, Nevzat. “Ahmed Vâsıf Efendi ve Mehâsinü’l-Asâr ve Hakâ’iku’l-Ahbâr’ı 1166-1188/1752-1774 (İnceleme ve metin)”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2014.
• Sağlam, Nevzat. “Ahmed Vâsıf Efendi ve Mehâsinü’l-Asâr ve Hakâ’iku’l-Ahbâr’ı 1166-1188/1752-1774 (İnceleme ve metin)”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2014.
• Sarıcaoğlu, Fikret. “Osman III”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 33 (İstanbul 2007), 456-459.
• Sarıcaoğlu, Fikret. “Osman III”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 33 (İstanbul 2007), 456-459.
• Sarıcaoğlu, Fikret. Kendi Kaleminden Bir Padişahın Portresi Sultan I. Abdülhamid (1774-1789), İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2001.
• Sarıcaoğlu, Fikret. Kendi Kaleminden Bir Padişahın Portresi Sultan I. Abdülhamid (1774-1789), İstanbul: Tarih ve Tabiat Vakfı, 2001.
• Sevinç, Bayram. “Yiğit ve Silahlı Adam Diyalektiğinde Kılıç Simgesi”, Turkish Studies, 8/6, Ankara (2013): 619-639.
• Sevinç, Bayram. “Yiğit ve Silahlı Adam Diyalektiğinde Kılıç Simgesi”, Turkish Studies, 8/6, Ankara (2013): 619-639.
• Şem’dâni-zâde Fındıklılı Süleyman Efendi. Mür’i’t-Tevârih, C. I-II, Haz. M. Münir Aktepe, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1976-1978.
• Şem’dâni-zâde Fındıklılı Süleyman Efendi. Mür’i’t-Tevârih, C. I-II, Haz. M. Münir Aktepe, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1976-1978.
• Tanrıbuyurdu, Gülçin. “Klâsik Türk Şiirinde “Kılıç Duası”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 9, (2012): 139-166.
• Tanrıbuyurdu, Gülçin. “Klâsik Türk Şiirinde “Kılıç Duası”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 9, (2012): 139-166.
• Tezcan, Hülya. Osmanlı Sarayının Çocukları, Şehzadeler ve Hanım Sultanların Yaşamları, Giysileri, İstanbul: Aygaz Yayınları, 2006.
• Tezcan, Hülya. Osmanlı Sarayının Çocukları, Şehzadeler ve Hanım Sultanların Yaşamları, Giysileri, İstanbul: Aygaz Yayınları, 2006.
• Topal, Mehmet. Silahdar Fındıklı Mehmed Ağa, “Nusretname- Tahlil ve Metin (1106-1133/ 1695-1721)”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2001.
• Topal, Mehmet. Silahdar Fındıklı Mehmed Ağa, “Nusretname- Tahlil ve Metin (1106-1133/ 1695-1721)”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2001.
• Tozduman Terzi, Arzu. “Sultan Abdülaziz’in Kılıç Kuşanma Merasimi”, Osmanlı’nın İzinde Profesör Dr. Mehmet İpşirli Armağanı, C. II, haz. F. M. Emecen, İshak Keskin, Ali Ahmetbeyoğlu, İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Tozduman Terzi, Arzu. “Sultan Abdülaziz’in Kılıç Kuşanma Merasimi”, Osmanlı’nın İzinde Profesör Dr. Mehmet İpşirli Armağanı, C. II, haz. F. M. Emecen, İshak Keskin, Ali Ahmetbeyoğlu, İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilâtı, Ankara: TTK Yayınları, 2014.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilâtı, Ankara: TTK Yayınları, 2014.
• Vak’anüvis Subhî Mehmed Efendi. Subhî Tarihi, haz. Mesut Aydıner, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
• Vak’anüvis Subhî Mehmed Efendi. Subhî Tarihi, haz. Mesut Aydıner, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2007.
• Yıldırım, Üzeyir. “Osmanlılar’da Cülûs ve Buna Dair Bir Kaynak Eser”, Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2007.
• Yıldırım, Üzeyir. “Osmanlılar’da Cülûs ve Buna Dair Bir Kaynak Eser”, Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2007.