A Journal Consisting of Mystical Treatises: “Sufism Journal [DİB 81023]

Yıl 2023, Sayı: 16, 103 - 117, 30.03.2023

Orhan Ay

https://doi.org/10.21021/osmed.1211173

Öz

Sufism Journals can be considered as important sources in terms of our traditional culture and literature, as they contain rich materials on subjects such as literature, mysticism, dream interpretations, science, medicine, and folklore. Despite this, researchers refrain from working on such works due to the fact that they have a scattered content and the author of some of the treatises in the journals is not known. With our article, we aimed to fill the gap in this field to some extent. In the Sufism Journal registered in the Presidency of Religious Affairs Manuscripts Library Dewey 81023, the explanations of mystical terms and symbols, the characteristics of the seven levels of the soul, the rank of the soul based on the objects seen in the dream, the rules to be considered on the path of religion, the dhikr suggestions of some sects and the subjects such as lineage lines, the characteristics of the true sheikh, and the relations between the sheikh and the disciple are discussed. With this study on Sufism Journal, the contents of 23 treatises belonging to various authors, in which Sufi teaching is discussed, are briefly summarized, and the journal is examined in terms of language and style. By making a general evaluation of the legends and ethic books in the journal, information about the positions and characteristics of some prophets and companions in Sufism, who have mystical aspects in life, is given.

Anahtar Kelimeler

Journal, Sufism, Ethic book, Anechdote

Tasavvufî Risâlelerden Oluşan Bir Mecmûʿa: “Tasavvuf Mecmûʿası [DİB 81023]

Öz

Tasavvuf Mecmuaları; edebiyat, tasavvuf, rüya tabirleri, ilim, tıp, folklor gibi konularda zengin içerikli malzemeler barındırdığından geleneksel kültürümüz ve edebiyatımız açısından önemli kaynaklardan sayılabilir. Buna rağmen gerek dağınık bir içeriğe sahip olmaları gerekse de mecmulardaki risâlelerden bir kısmının yazarının belli olmaması gibi nedenlerle araştırmacılar bu tür eserler üzerinde çalışma yapmaktan kaçınmaktadır. Makalemizle bu alandaki boşluğu bir nebze de olsa doldurmayı amaçladık. Diyanet İşleri Başkanlığı Yazma Eserler Kütüphanesi dewey 81023’te kayıtlı Tasavvuf Mecmûʿası’nda tasavvufî ıstılahların ve sembollerin açıklamaları, nefsin yedi mertebesinin özellikleri, kişinin rüyada gördüğü nesnelerden yola çıkarak nefis mertebelerinden hangisine sahip olduğu, süluk yolunda dikkat edilmesi gereken kurallar, bazı tarikatların zikir telkinleri ve nesep silsileleri, hakiki şeyhin özellikleri, şeyhle mürit ilişkileri gibi konular ele alınmıştır. Tasavvuf Mecmûʿası üzerine yapılan bu çalışmayla tasavvuf öğretisinin ele alındığı muhtelif yazarlara ait 23 risâlenin muhtevası kısaca özetlenmiş, mecmuanın dil ve üslup bakımından incelemesi yapılmıştır. Mecmuada geçen menkıbe ve pendnamelerin genel değerlendirmesi yapılarak yaşantı itibariyle tasavvufî yönleri bulunan kimi peygamber ve sahabenin tasavvuftaki konumları ve özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Mecmua, Tasavvuf, Pendname, Menakıbname

Kaynakça

• Ay, Orhan, “Tasavvuf Risâleleri Mecmûʿası [DİB 81023] (İnceleme-Metin-Sözlük)”, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, 2022.
• Boratav, Pertev Naili, Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları 2011.
• Dini Terimler Sözlüğü, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları 2009.
• Ebû Abdurrahman es-Sülemî, Tabakatuʾs-Sûfîyye, Çev. Abdurrezak Tek, Bursa: Bursa Akademi Yayınları 2018.
• Ebû Nasr Serrâc Tûsî, el-Lümâ-İslâm Tasavvufu-, Çev. Hasan Kamil Yılmaz, İstanbul: Altınoluk Yayınları 1996.
• Ebû Talib el-Mekkî, Kûtuʾl-Kulûb, Çev. Dilaver Selvi, İstanbul: Semerkand Yayınları 2004.
• Feridüddîn Attâr, Tezkiretüʾl-Evliyâ, Haz. Süleyman Uludağ, İstanbul: İlim ve Kültür Yayınları 1985.
• Kuşeyrî, Risâle-i Kuşeyrî, Çev. Ali Arslan, İstanbul: Arslan Yayınları 1980.
• Sühreverdi, Tasavvufun Esasları, Çev. H. Kamil Yılmaz, İrfan Gündüz, İstanbul: Erkam Yayınları 1993.
• Tasavvuf Mecmûʿası ve Taʿbîr-nâme ve Gâlib u Mağlûb Risâlesi, Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi Yazma Eserler Dewey 81023 demirbaş numarasında kayıtlı mecmua.
• Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları 1995.