Syriacs in the Ottoman Bureaucracy According to the Sicill-i Ahval Records

Yıl 2023, Sayı: 17 - Haziran, 2023, 23 - 37, 30.06.2023

Ahmet Yadi

https://doi.org/10.21021/osmed.1242096

Öz

Syriacs are one of the ancient nations of Mesopotamia. After the region came under the rule of the Ottoman Empire, they continued their lives for centuries under the rule of the Turks. With the effect of the Tanzimat and Reform Edicts, Syriacs, like other non-Muslims, began to take part in the Ottoman bureaucracy. There are Syriacs statesmen in the Sicill-i Ahval records, which are one of the important bureaucracy resources of the Abdulhamid II period. In these records, there are the names of the civil servants, their father's names and professions, the date and place of birth, educational information and information about their civil service life. The 18 Syriacs civil servants identified were born in places such as Diyarbakır, Mardin, Urfa, Aleppo, Siirt and Mosul. All of them are educated and also speak many languages. Knowing many foreign languages has been effective in his appointment to some civil servants. As an example, it can be shown that they were appointed to foreign correspondence offices in telegraph centers. Geographically, they continued their civil service life in the places where they were born and lived or in the surrounding regions. Among the Syriacs in the Ottoman bureaucracy, those who did their duty well were rewarded and those who abused their duties were punished. The aim of this study is to reveal the place of the Syriacs in the records of Sicill-i Ahval in the Ottoman bureaucracy.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Syriacs, Abdulhamid II, Sicill-i Ahval Records

Sicill-i Ahvâl Kayıtlarına Göre Osmanlı Bürokrasisinde Süryaniler

Öz

Süryaniler Mezopotamya’nın eski milletlerindendir. Bölgenin Osmanlı Devleti hakimiyetine girmesiyle Türklerin idaresi altında yüzyıllarca hayatlarını sürdürmüşlerdir. Tanzimat ve Islahat Fermanlarının etkisiyle birlikte diğer gayrimüslimler gibi Süryaniler de Osmanlı bürokrasisinde yer almaya başladılar. II. Abdülhamid döneminin önemli bürokrasi kaynaklarından olan Sicill-i Ahvâl kayıtlarında Süryani devlet adamları da bulunmaktadır. Bu kayıtlarda memurların isimleri, baba adları ve meslekleri, doğum tarihi ve yerleri, eğitim bilgileri ve memuriyet hayatlarına dair bilgiler yer almaktadır. Tespit edilen 18 Süryani memur Diyarbakır, Mardin, Urfa, Halep, Siirt ve Musul gibi yerlerde dünyaya gelmiştir. Hepsi eğitim görmüş olup aynı zamanda birçok dil bilmektedir. Birçok yabancı dil bilmeleri bazı memuriyetlere atanmasında etkili olmuştur. Buna örnek olarak telgraf merkezlerinin muhaberat-ı ecnebiye memurluklarına atanmaları gösterilebilir. Coğrafya olarak daha çok doğdukları ve yaşadıkları yerlerde veya civar bölgelerde memuriyet hayatlarına devam etmişlerdir. Osmanlı bürokrasisindeki Süryaniler içinde görevini iyi yapanlar taltif edildiği gibi vazifesini suiistimal edenler de cezalandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı Sicill-i Ahvâl kayıtlarında yer alan Süryanilerin Osmanlı bürokrasisindeki yerini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Süryaniler, Sicill-i Ahval, II. Abdülhamid

Kaynakça

• 1. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahvâl Defterleri (DH. SAİD.d): 41/77, 51/79, 62/275, 67/151, 88/353, 92/281, 106/325, 110/135, 110/411, 116/165, 117/265, 129/285, 138/393, 172/214, 177/383, 179/313, 183/114, 198/197.
• Dahiliye Nezâreti Şifre Kalemi (DH. ŞFR): 275/13.
• Dahiliye Nezâreti Tesrî-i Muamelat ve Islahat Komisyonu Muamelat (DH. TMIK.M): 102/20, 118/10.
• Hariciye Nezâreti Tahrirât-ı Hariciye Odası (HR. TH): 270/44, 315/21.
• İrâde Hususî (İ. HUS): 87/90.
• 2. Araştırma ve Telif Eserler
• Aksoy, Suphi ve Tuma Çelik. Mezopotamya Uygarlığında Süryani Tarihi. Ankara: Nika Yayınevi, 2013.
• Aybey, Salih. “Sadî-i Şîrazî’nin Bostan ve Gülistan Adlı Eserlerinin Din Eğitimindeki Yeri ve Önemi.” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18/69 (2019): 425-437.
• Çelik, Mehmet. “Süryaniler.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 38, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
• Çelik, Mehmet. Süryani Kilisesi Tarihi. C. 1, İstanbul: Yaylacık Matbaası, 1987.
• Güllü, Ramazan Erhan. “Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Süryani Kilisesi ve Süryanilerin İdaresi.” Osmanlı Araştırmaları 53 (2019): 287-319.
• Kılıç, Atabey. “Türkçe-Farsça Manzum Sözlüklerden Tuhve-i Vehbi.” Turkish Studies 2/2 (2007): 410-475.
• Özdemir, Bülent. “II. Abdülhamid Döneminde Süryaniler.” Devr-i Hamid (Sultan II. Abdülhamid), Cilt 1, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2011.
• Özdemir, Bülent. Süryanilerin Dünü Bugünü I. Dünya Savaşı’nda Süryaniler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014.
• Özdemir, Mutay. “II. Abdülhamit’ten Günümüze Sosyolojik, Siyasal ve Hukuki Açıdan Süryaniler,” Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2017.
• Sarıyıldız, Gülden. “Sicill-i Ahvâl Defterleri.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 37, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
• Sofuoğlu, Ebubekir ve İlke Nur Akvarup. “Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi ve Süryaniler.” Akademik İncelemeler Dergisi 7/1 (2012): 71-88.
• Ünlü, Mucize ve Volkan Çeribaş. “Kalebend Defterlerine Göre Osmanlı’da Kadın Mahkûmlar (1800-1815).” Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi 6/16 (2019): 535-553.
• Balcı, Sezai ve Ahmet Yadi. Osmanlı Bürokrasisinde Yahudiler. İstanbul: Libra Yayınları, 2013.