Analysis of Vineyard Transfers in an Ottoman Semi-Peripheral Town: Vineyard Market in Ruse in 17th-18th Centuries

Yıl 2023, Sayı: 18 - Eylül, 2023, 21 - 37, 15.09.2023

Ahmet İlker Baş

https://doi.org/10.21021/osmed.1299264

Öz

Vineyards are one of the economic modes of relations established by urban residents with the countryside in the early modern period. Being small in size, rich in number, and cheap in price, the circulation of vineyards owned by many town residents in Ruse, an Ottoman frontier town, is very high in the rural real estate market. There are numerous important data in vineyard transfer contracts which are one of the basic indicators of this circulation and are recorded in court registers, such as names and titles of transferor and transferee, residences of transferor generally and of transferee occasionally, and various features of transferred vineyards. In this regard, it is highly possible to trace changes in the profile of vineyard owners through vineyard transfer records which are registered as either sale or grant in the court records of Ruse. Despite their abundance, vineyard transfer records do not find as much favor as house sale contracts of urban residents in literature. This study aims to analyze long-term change and failure in the profiles of vineyard owners in the vineyard market through the information presented by sale and grant contracts basically and enriched by data which is acquired from probate records and detailed poll-tax enrolments. In this way, it is hoped to arouse interest in those kinds of rural real estate sale contracts and to promote to make studies as such.

Anahtar Kelimeler

vineyard, Ruse, transfer, transaction, grant

Bir Osmanlı Yarı-Periferi Kasabasında Bağ Devirlerinin Analizi: 17-18. Yüzyıllarda Rusçuk’ta Bağ Piyasası

Öz

Erken modern dönemde bağlar, şehirlilerin kırsal ile kurdukları ekonomik ilişki türlerinden biridir. Küçük boyutları, sayılarının çokluğu ve ucuz fiyatlarıyla bir Osmanlı sınır kasabası olan Rusçuk’ta pek çok şehirlinin sahip olduğu bağların kırsal gayrimenkul piyasasındaki sirkülasyonu bir hayli yüksektir. Bu sirkülasyonun en temel göstergelerinden olan ve kadı sicillerine kaydedilen bağ devir sözleşmelerinde devredenin ve devredilenin isim ve unvanlarına, genellikle devredenin fakat kimi zaman devredilenin ikametine ve devredilen bağın çeşitli özelliklerine dair çok önemli bilgiler bulunur. Bu bakımdan Rusçuk’taki kadı sicillerinde kaydedilmiş hibe veya satış türünden bağ devir sözleşmeleri üzerinden bağ sahiplerinin profillerindeki değişimleri takip etmek mümkündür. Bu zenginliğine rağmen bağ devir sözleşmeleri, literatürde şehirlilerin ev alım-satımları kadar rağbet görmemiştir. Bu çalışma, muhallefat kayıtları ve mufassal cizye tahrir defterlerinden elde edilen bilgilerle de zenginleştirilen, temel olarak bağ satış ve hibe kayıtlarının sunduğu veriler üzerinden bağ piyasasındaki bağ sahiplerinin profillerindeki uzun dönemli değişim ve kırılmaları analiz etmeyi amaçlar. Böylece bu tür kırsal gayrimenkul alım-satım sözleşmelerine hak ettiği ilginin uyandırılması ve bunun gibi çalışmaların yapılmasını teşvik etmesi umulur.

Anahtar Kelimeler

bağ, Rusçuk, devir, alım-satım, hibe

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları/Vasikalerı
• Aziz Kiril ve Metodi Ulusal Kütüphanesi, Rusçuk Şer’iyye Sicilleri: RSŞ. 1, RSŞ. 3, RSŞ. 4, RSŞ. 2, RSŞ. 51, RSŞ. 6, RSŞ. 36, RSŞ. 7, RSŞ. 38, RSŞ. 38, RSŞ. 8.
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA): BOA. MAD. 3431, BOA. MAD. 5012, BOA. MAD. 3460.
• Kaynak Eserler ve İncelemeler
• Aksan, Virginia. “Whose Territory and Whose Peasants? Ottoman Boundaries on the Danube in the 1760s” The Ottoman Balkans, 1750-1830 Haz., Fred Anscombe. Markus Weiner Publishers, 2006, 61-86.
• Arıcanlı, Tosun. “19. Yüzyılda Anadolu’da Mülkiyet, Toprak ve Emek.” Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım. Haz. Çağlar Keyder ve Faruk Tabak. Çev. Zeynep Altok. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, 128-138.
• Balta, Evangelia. “Evidence for Viniculture from the Ottoman Tax Registers: 15th to 17th Centuries.” Türk Kültür İncelemeleri Dergisi 5 (2001): 1-16.
• Barkan, Ömer. “Edirne Askeri Kassamı’na Ait Tereke Defterleri (1545-1659).” Belgeler: Türk Tarih Belgeleri Dergisi III (1966).
• Baş, Ahmet İlker. “17. ve 18. Yüzyıllarda Rusçuk’ta Servet Sahiplerinin Mal Varlıklarını Tasarruf Yöntemleri ve Kırsal Gayrimenkul Piyasası (Şer’iyye Sicillerine Göre).” Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2022.
• Bijlsma-Frankema, Katinka, Sim B. Sitkin ve Antoinette Weibel. “Distrust in the Balance: The Emergence and Development of Intergroup Distrust in a Court of Law.” Organization Science 26/4 (2015): 1018-1039.
• Canbakal, Hülya. 17. yüzyılda Ayntâb: Osmanlı Kentinde Toplum ve Siyaset. Çev. Zeynep Yelçe. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Faroqhi, Suraiya. Osmanlı’da Kentler ve Kentliler. Çev. Neyyir Berktay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000.
• Imber, Colin. “The Status of Orchards and Fruit-Trees in Ottoman Law.” Tarih Enstitüsü Dergisi, Prof. Tayyip Gökbilgin Hatıra Sayısı 12 (1982-1982): 763-774.
• Kaçan Erdoğan, Meryem. “XVI. Yüzyılda Rusçuk’ta Demografik ve Sosyo-Ekonomik Yapı.” New Trends in Ottoman Studies Papers presented at the 20th CIÉPO Symposium Rethymno, 27 June – 1 July 2012. Haz., Marinos Sariyannis. Rethymno: University of Crete, 2014, 271-296.
• Nef, John U. “Prices and Industrial Capitalism in France and England, 1540-1640.” The Economic History Review 7/2 (1937): 155-185.
• Parveva, Stefka. “On Some Features of the Portrait of Çiftlik Hired Workers in the 17th – mid-18th Century.” Études Balkaniques LІ/4 (2015): 23-74.
• Tropp, Linda R. “The Role of Trust in Intergroup Contact: Its Significance and Implications for Improving Relations Between Groups.” Improving Intergroup Relations: Building on the Legacy of Thomas F. Pettigrew. Haz., Ulrich Wagner, Linda R. Tropp, Gillian Finchilescu ve Colin Tredoux. Blackwell Publishing, 2008, 91-106.
• Tülüveli, Güçlü. “Honorific Titles in Ottoman Parlance: A Reevaluation.” International Journal of Turkish Studies 11 (2005): 17-27.
• Yıldız, Aysel ve İrfan Kokdaş. “Peasantry in a Well-Protected Domain: Wallachian Peasantry and Muslim Çiftlik/Kışlaks under the Ottoman Rule.” Journal of Balkan and Near Eastern Studies 22/1 (2020): 175-190.
• Zarinebaf, Fariba, John Bennet ve Jack L. Davis. “An Analysis of the Ottoman Cadastral Survey of Anavarin, 1716.” A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century. Haz., John Bennet ve Fariba Zarinebaf. Atina: The American School of Classical Studies at Athens, 2005, 151-209.