Cemaleddin Afganî’nin İslam Birliği Düşüncesindeki Yeri ve Önemi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 118 - 127, 31.12.2020

Abdolvahid Soofizadeh

Öz

Çeşitli Müslüman devletlerini gezen Cemalleddin Esedabadı (Efgan), İslam dünyasının, Batılı gelişmiş devletlere karşı birleşmeleri halinde bu devletler karşısında dayanabileceklerini düşünmektedir. Cemalleddin, Müslümanların XIX. yüzyıla gelindiğinde, Batılı devletler karşısında geri kalmaların sebebini, İslam dünyasının ilmi olarak geri ve sosyal bilimlerin de diğer bilimlerden kopuk olmasına bağlamaktadır. Seyyid Cemal’e göre İslam dünyasının bu buhrandan kurtulması İslam dünyasını birleştirecek güçlü ve ileri düşünceli bir liderin varlığı ile mümkün olabilecektir. Neticede Seyyid Cemal, 1870 yılında Sultan II. Abdülhamit’e bir mektup yazarak, İslam dünyasının birleştirilmesi konusunda yardım talebinde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cemaleddin, Abdülhamit, Kaçar, İslam, Nasıreddin Şah

Kaynakça

• 1- Ademiyyet, Fereydün, Endişehaye Mirza Ağa Han Kirmani, Peyam Yayınevi, Tahran 1357.
• 2- Avery, Peter, Tarih-i Muasır-ı İran, C. III, çev: Muhammed Refi-i Mehrabadi, Atayi Yayınevi, Tahran 1379.
• 3- Devlet Abadi, Yahya, Hayat-i Yahya, C. I, Attar Yayınevi, Tahran 1362.
• 4- Karaman, Hayreddin, “Efgânî Cemâleddin” İslam Ansiklopedisi, C. X, İstanbul 1994.
• 5- Melikzade, Mehdi, Tarih-i İnkilab-i Meşrutiyeti İran, C. I, Sohan Yayınevi, Tahran 1383.
• 6- Morteza, Müderresi Çehardehi, Seyyid Cemal Eleddin ve Endişehaye O, Neşr-ı Beynolmemlal Yayınevi, Tahran 1390
• 7- Şemim, Ali Asker, İran Der Devrey-i Saltanat-ı Kaçar, Müdebber Yayınevi, Tahran 1375.
• 8- Keddie, Nikki, The Cambridge History Of İran Mecmuasından Tarih-i İran Devrey-i Afşar-Zend ve Kaçar, Peter Avery, çev; Murteza Sakibfer, Cami Yayınevi, Tahran 1387
• 9- Ziya Karal, Enver, Osmanlı Tarihi, C. VIII, Türk Tarih Kurumu Yayınevi, Ankara 1988.