Kur’an ve Kitab-ı Mukaddes’teki Bazı Evrensel Değerlerin Budist Metinlerinden Suttanipata’daki İz Düşümleri

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 33 - 52, 21.12.2021

Mustafa Baş

Öz

Kur’an, her topluma kendi dili ile peygamberler gönderildiğini, peygamber gönderilmedikçe azap edilmeyeceğini bildirmektedir. Hz. Adem’den Hz. Muhammed’e kadar geçen süreçte insanlığa gönderilen peygamberlerin sayıları ve kimlikleri hakkında, Kur’an’da ve Kitab-ı Mukaddes’te isimleri verilenler dışında net bir bilgi bulunmamaktadır. Hadislerde 124.000 civarında peygamber gönderildiği bildirilirken bu peygamberlerin hangi toplumlara, ne zamanda gönderildikleri bilinmemektedir. İnsanlık tarihinde peygamberliği ile ilgili net bilgiler olmamakla birlikte getirdiği ilkeler ve söylemleri ile tevhit anlayışına paralel esasları dile getiren kimselerin varlığı dikkat çekmektedir. Bu kişilerin fikirleri ve savundukları ilkeler dikkate alınarak peygamber olabilecekleri dile getirilmektedir. Budizm’in kurucusu (Siddhartha Gautama) Gotama Buda hakkında da bu iddialar ileri sürülmektedir. Bütün dinlerin kökeninde vahyin varlığını savunmakta olan İslam, insanlığın ilk inancının kâinatın yaratıcısı bir Allah’a inanma temeline dayanan Tevhid olduğunu söylemektedir. Hemen bütün toplumlarda ortak görülen ve evrensel değerler olarak kabul edilen doğruluk, ana babaya itaat, hırsızlık yapmamak, cana kıymamak, zina etmemek gibi prensiplerin varlığı ve kutsal metinlerde yer alması bu iddiayı desteklemektedir. Ahlaklı toplum yapısı oluşturmayı amaçlayan Budist metinlerinde de bu ortak değerlerin sıklıkla zikredildiği dikkat çekmektedir. Bu makale de evrensel sayılabilecek ortak değerlerden Kur’an ve Kitabı Mukaddeste dile getirilenlerin bazılarının Suttanipata’daki izdüşümleri üzerine bir karşılaştırma yapılması planlanmaktadır. Yapılan bu karşılaştırma ile hemen her inanışın ahlaklı, insan haklarına saygılı bir toplum oluşturmayı hedeflediği ilkelerdeki benzerliğe dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Buda, Suttanipata, Tevrat, İncil, Evrensel Değerler

Kaynakça

• BERKİ, A. Himmet. 250 Hadis Tercüme ve İzahı, Ankara: DİB Yayınları, 1980
• HAMİDULLAH, Muhammed. İslam Peygamberi 2 Cilt, Ter. Salih Tuğ, İstanbul: İrfan Yayınevi, 1980
• İBN SA’D, Muhammed. Kitabu’t-Tabakati’l-Kebir. Thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hancı, 2001
• Kutsal Kitap, İstanbul : Kitab-ı Mukaddes Şti, 2002.
• ÖZCAN, Şevket. Özcan, “Ninian Smart’a Göre Dünya Dinlerinin Boyutları: The World’s Religions Adlı Eser Ekseninde Bir İnceleme” The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 61, Autumn III 2017
• SUTTANİPATA Çev. Korhan Kaya, İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2019
• ŞAHİN, Muzaffer-ALTUNTAŞ, Halil, Kur’an-ı Kerim Meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
• TABERİ, Milletler ve Hükümdarlar Tarihi 5 Cilt, Ter. Zakir Kadiri Ugan, Ahmet Temir, İstanbul: MEB Yayınları, 1991