Osmanlı Devleti’nde medeni kanun tartışmaları: Mecelle mi, Fransız Medeni Kanunu mu?

Yıl 2011, Sayı: 29, 31 - 48, 01.03.2011

Seda Örsten Esirgen

https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000565

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Osmanlı Devleti’nde medeni kanun tartışmaları: Mecelle mi, Fransız Medeni Kanunu mu?

Öz

Osmanlı Devleti’nin XIX. yüzyılda içinde bulunduğu siyasal, ekonomik ve hukukî şartlar altında doğan medeni kanun ihtiyacı, kanunun kaynağı ile ilgili farklı görüşlerin ileri sürülmesine neden olmuştur. Fransız Medeni Kanunu’nun alınması veya İslam hukukuna dayanan bir kanun hazırlanması şeklinde ortaya çıkan fikir ayrılığında, sonunda Ahmet Cevdet Paşa’nın temsil ettiği görüş benimsenerek, İslam ve Türk hukuk tarihinin ilk Medeni ve Borçlar Kanunu olan Mecelle hazırlanmıştır. Çalışmanın amacı, bu süreçte yapılan tartışmaların değerlendirilmesi olup; kapsam itibariyle Fransız Medeni Kanunu’nun medeni hukuk alanındaki kanunlaştırma çalışmalarına etkisi incelenecektir

Anahtar Kelimeler

Medeni Hukuk, Mecelle, Fransız Medeni

Kaynakça

• Abdurrahman Adil, “Mecelle mi? Kod Sivil mi?”, İkdam, 25 Teşrin-i sani 1339.
• AYDIN, Mehmet Akif, “Mecelle’nin Hazırlanışı”, İslam ve Osmanlı Hukuku Araştırmaları, İz Yayıncılık, İstanbul 1996, s. 59-80.
• BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, yay. haz.: Ahmet Kuyaş, YKY, İstanbul 2002.
• BOZKURT, Gülnihâl, Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi, TTK Yayınları, Ankara 1996.
• CACHARD, Olivier, “Translating the French Civil Code: Politics, Linguistics and Legislation”, Connecticut Journal of International Law, Volume 21, 2005-2006, 41-66.
• CANIVET, Guy, “French Civil Law Between Past and Revival”, Loyola Law Review, Volume 51, 2005, 39-56.
• Celal Nuri, “Mecelle Meselesi”, İctihad, 26 Nisan 1329.
• Cevdet Paşa, Tezâkir, I, TTK Yayınları, Ankara 1991.
• DELPLANQUE, Catherine, “Origins and Impact of the French Civil Code”, http://www.afhj.fr/ressources/french-code-civil.pdf (Erişim tarihi: 28 Mart 2012).
• FINDIKOĞLU, Z. Fahri, Hukuk Sosyolojisi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1958.
• GÜR, A. Refik, Hukuk Tarihi ve Tefekkürü Bakımından Mecelle, Sebil Yayınevi, İstanbul 1993.
• İNALCIK, Halil, “Osmanlı Hukukuna Giriş, Örfî-Sultani Hukuk ve Fatih’in Kanunları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt XIII/2, 1958, s. 102-126.
• KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, Cilt VII, TTK Yayınları, Ankara 2003. KAŞIKÇI, Osman, İslam ve Osmanlı Hukukunda Mecelle, OSAV Yayınları, İstanbul 1997.
• KENANOĞLU, M. Macit, Ticaret Kanunnamesi ve Mecelle Işığında Osmanlı Ticaret Hukuku, Lotus Yayınevi, İstanbul 2005.
• KOÇU, Reşat Ekrem, Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar (1300-1920) ve Lozan Muahedesi, İstanbul 1934.
• LEVASSEUR, Alain, “Code Napoleon or Code Portalis”, Tulane Law Review, Volume 43, 1968-1969, 762-774.
• MARDİN, Ebulula, Medeni Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1996.
• OĞUZ, Arzu, Karşılaştırmalı Hukuk, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
• ONAR, Sıddık Sami, “Osmanlı İmparatorluğu’nda İslam Hukukunun Bir Kısmının Codification’u Mecelle”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt XX/1-4, 1954, s. 57-85.
• ORTAYLI, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.
• SUNGU, İhsan, “Tanzimat ve Yeni Osmanlılar”, Tanzimat, Cilt II, MEB Yayınları, İstanbul 1999, s. 777-857.
• TANÖR, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, YKY, İstanbul 2002.
• TURAN, Ömer, “1926 Hukuk İnkılâbının Fikri Temelleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 32, Cilt: XI, Temmuz 1995, 477-493.
• ÜÇOK, Coşkun-MUMCU, Ahmet-BOZKURT, Gülnihâl, Türk Hukuk Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara 2006.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet, “Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat”, Tanzimat, Cilt I, MEB Yayınları, İstanbul 1999, s. 139-209.