Pestistlerin Beyin Sağlığına Etkileri

Yıl 2025, Cilt: 47 Sayı: Beyin Farkındalığı 2025 Özel Sayısı, 14 - 17, 22.08.2025

Didem Arslantaş

Öz

Son yıllarda tarımda pestisitlerin yaygın kullanımı insan sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle tarım işiyle uğraşan çiftçiler risk altınadır. Ayrıca gebeler, çocuklar, yaşlılar ve kronik sağlık sorunu olan bireyler de pestisitlerden en çok etkilenen grubu oluşturur. Pestisitlerin birçok sağlık sorununa yol açtığı bilinmekte olup nörolojik problemler oldukça yaygındır. Uzun süre düşük doz pestisit maruziyeti beyin hücrelerini etkileyebilir. Bu etkileşme beynin önemli bölgelerinde nöron kaybına yol açarak kognitif gerileme, hafıza, dikkat ve motor fonksiyon kaybı gibi bozukluklara neden olabilir. Özellikle gebelik öncesi dönemde pestisit maruziyeti ile çocukluk çağındaki Merkezi Sinir Sistemi (MSS) tümörleri arasında ilişki olduğu bilinmektedir. Pestisit kullanırken dikkatli olunmalı ve toplumsal farkındalığı arttırmak için sağlık eğitimi çalışmaları yürütülmelidir.

Anahtar Kelimeler

Pestisitler , beyin sağlığı , nörotoksik etki

Etik Beyan

Bu makale bir derleme yazısı olduğu için etik kurul izni alınmasına gerek yoktur

Destekleyen Kurum

Bu yayın için finansal destek alınmamıştır

Effects of Pesticides on Brain Health

Öz

In recent years, the widespread use of pesticides in agriculture has negatively affected human health. Farmers, in particular, are at high risk. In addition, pregnant women, children, the elderly, and individuals with chronic health conditions are among the most affected groups. Pesticides are known to cause various health problems, with neurological issues being quite common. Long-term exposure to low doses of pesticides can affect brain cells. This interaction can lead to neuron loss in critical regions of the brain, resulting in cognitive decline, memory impairment, loss of attention, and motor function disorders. There is also known to be a link between pesticide exposure before pregnancy and central nervous system (CNS) tumors in childhood. Therefore, pesticides should be used with caution, and public health education efforts should be carried out to raise awareness.

Anahtar Kelimeler

pesticide , brain health , neurotoxic effect

Kaynakça

• 1. Koren, H., & Bisesi, M. (1996). Handbook of environmental health and Safety, CRC. Inc, USA, 275-310.
• 2. Kumar A, Bhople BS, Jeganathan J. Balancing food security and environmental health: the dual challenge of pesticide use in India. Environ Sci Pollut Res Int. 2025 Feb;32(9):4949-4956.
• 3. Cresto N, Piquer IF, Baig A et al. Pesticides at brain borders: Impact on the blood-brain barrier, neuroinflammation, and neurological risk trajectories. Chemosphere 324 (2023) 138251
• 4. Yan D., Zhang Y., Liu L., Yan H. Pesticide exposure and risk of Alzheimer's disease: a systematic review and meta-analysis . Sci. Rep. 2016;6(1):1–9.
• 5. Ahmad MdF, Ahmad FA, Alsayegh AA, Zeyaullah Md et al. Pesticides impacts on human health and the environment with their mechanisms of action and possible countermeasures. Heliyon . 2024 Nisan 4;10(7):e29128. doi: 10.1016/j.heliyon.2024.e29128.
• 6. Botnaru AA, Lupu A, Morariu PC, Jităreanu A, Nedelcu AH, et al. Neurotoxic Effects of Pesticides: Implications for Neurodegenerative and Neurobehavioral Disorders. J Xenobiot. 2025 Jun 1;15(3):83. doi: 10.3390/jox15030083. PMID: 40558866; PMCID: PMC12193934.
• 7. Lucero B, Munoz-Quezada MT. Neurobehavioral, Neuromotor, and Neurocognitive Effects in Agricultural Workers and Their Children Exposed to Pyrethroid Pesticides: A Review. Front. Hum. Neurosci. 15:648171. doi: 10.3389/fnhum.2021.648171
• 8. Tang BL . Neuropathological mechanisms associated with pesticides in Alzheimer’s disease. Toxics 2020; 8(2):21
• 9. Kori RK, Thakur RS, Kumar R, Yadav RS (2018) Assessment of adverse health effects among chronic pesticide-exposed farm workers in sagar district of Madhya Pradesh, India. Int J Nut Pharmacol Neurol Dis 8(4):153.
• 10. Saralio M, Afshari S, Asghariazar V et al. Cognitive Impairment and Neurodegenerative Diseases Development Associated with Organophosphate Pesticides Exposure: a Review Study. Neurotoxicity Research (2022) 40:1624–1643
• 11. Cavelcante mota Al, Barbosa IM, Rodrigues AB et al Pesticide exposure and risk of Central Nervous System tumors in children: a systematic review with meta-analysis 2023Cien Saude Colet 2023 Sep;28(9):2583-2594.
• 12. Pesticide residues in food https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/pesticide-residues-in-food erişim tarihi: 21.07.2025)
• 13. Özay Ö, Arslantaş D. Pestisist maruziyeti ve nöropsikiyatrik etkileri. Osmangazi Tıp Dergisi, 2016;38 (Özel Sayı 1): 42-48
• 14. Ergene E, Susurluk H. Current studıes on the toxıc effects of pestıcıdes on human health. 8. International food, agriculture and veterinary sciences congress.2025 https://www.researchgate.net/publication/392928392_CURRENT_STUDIES_ON_THE_TOXIC_EFFECTS_OF_PESTICIDES_ON_HUMAN_HEALTH erişim tarihi:22.07.2025
• 15. Albayrak A. Tarım çalışanlarında tarım ilaçlarına maruziyetin sağlık üzerindeki etkileri: bir epidemiyolojik analiz. Journal of Synthesis Academic Research 2023 Special issue: 31-45.