Arrested Pneumatization of the Skull Base and its Relationship with Sphenoid Sinus Hypoplasia; a Cross-Sectional Retrospective Study

Yıl 2022, Cilt: 44 Sayı: 2, 162 - 168, 28.02.2022

Başak Atalay , Umut Percem Orhan Soylemez

https://doi.org/10.20515/otd.938388

Cited By: 1

Öz

Arrested pneumatization is a developmental condition that can be an incidental finding on CT and MR imaging and may be confused with aggressive skull base diseases. This study aimed to detect the prevalence of arrested pneumatization of the skull base and to find out the relationship with sphenoid sinus aeration. Paranasal sinus CTs performed between January 2020 to June 2020 were evaluated in a retrospective manner. 841 CT exams were included in the study. The included CT examinations were evaluated independently by two observers for the presence of arrested pneumatization in the skull base. The sides, localization, and dimensions of the arrested pneumatization in the skull base were noted. Localization was grouped as basisphenoid, right and left pterygoid processes. The lesions with sclerotic margins, with the presence of fat, soft tissue densities and curvilinear internal calcifications were accepted as arrested pneumatization. The correlation between the presence of arrested pneumatization with sphenoid sinus aeration and the location and size of the lesion was evaluated. Sixty-two (7.4%) arrested pneumatization were detected. Sphenoid sinus hypoplasia was seen in 8 (0.95%) patients and was significantly more frequent in patients with arrested pneumatization (p=0.0001). There wasn’t any significant difference for age and gender between individuals with arrested pneumatization and other individuals. Arrested pneumatization of the sphenoid sinus was seen at a rate of 7.4 percent. This is an anatomical variation that can be considered as a pseudo-lesion and may be associated with sphenoid sinus hypoplasia.

Anahtar Kelimeler

Arrested pneumatization, Computed tomography, Skull base, Sphenoid sinus, Arrested pneumatization, Computed tomography, Skull base, Sphenoid sinus

Kafa Tabanı Arrested Pnömatizasyonu ve Sfenoid Sinüs Hipoplazisi ile İlişkisi; Kesitsel Retrospektif Çalışma

Öz

Kafa tabanında arrested pnömatizasyon, BT ve MR incelemeler esnasında rastlantısal olarak karşılaşılabilen ve agresif kafa tabanı lezyonları ile karıştırılabilen gelişimsel bir durumdur. Bu çalışma kafa tabanı arrested pnömatizasyonunun prevelansını çalışma grubunda saptamayı ve sfenoid sinus hipoplazisi ile ilişkisini değerlendirmeyi amaçlamıştır. Ocak-Haziran 2020 tarih aralığında hastanemizde çekilmiş olan paranazal sinus BT tetkikleri geriye dönük olarak tarandı. Çalışmaya 841 BT tetkiki dahil edildi. Tüm imajlar iki araştırmacı tarafından bağımsız şekilde değerlendirildi. Her iki araştırmacı; kafa tabanında arrested pnömatizasyon varlığını, sonrasında boyutu ve lokalizasyonunu değerlendirdi. Lokalizasyon; bazisphenoid yerleşimli, sağ ve sol pterygoid proses yerleşimli olarak üç gruba ayrıldı. Sklerotik kenarları olan, içerisinde yağ dansitesi, yumuşak doku dansitesi ve kalsifikasyon bulunan lezyonlar arrested pnömatizasyon olarak kabul edildi. Arrested pnömatizasyon varlığı, varlığında sfenoid sinus havalanması ile ilişkisi, lokalizasyonu değerlendirildi ve boyutu ölçüldü. 62 (%7.4) hastada arrested pnömatizasyon, 8 (%0.95) hastada ise sfenoid sinus hipoplazisi izlendi. Sfenoid sinus hipoplazisi arrested pnömatizasyonu olan hastalarda istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha sıktı (p=0.0001). Arrested pnömatizasyon görülen ve görülmeyen gruplar arasında yaş ve cinsiyet açısından anlamlı fark saptanmadı. Çalışmaya dahil ettiğimiz grupta %7.4 oranında görülen, kafa tabanı lezyonları ile karıştırılabilen arrested pnömatizasyon nadir görülmeyen bir anatomik varyasyon olup sfenoid sinus hipoplazisi ile ilişkili olması muhtemeldir

Anahtar Kelimeler

Arrested pneumatization, Computed tomography, Skull base, Sphenoid sinus

Kaynakça

• Referans1 Scuderi AJ, Harnsberger HR, Boyer RS. Pneumatization of the paranasal sinuses:normal features of importance to the accurate interpretation of CT scans and MR images. AJR Am J Roentgenol 1993;160(5):1101–4.
• Referans2 Prabhu AV, Branstetter BF 4th. The CT Prevalence of Arrested Pneumatization of the Sphenoid Sinus in Patients with Sickle Cell Disease. Am J Neuroradiol. 2016 Oct;37(10):1916-1919. doi: 10.3174/ajnr.A4801.
• Referans3 Welker KM, DeLone DR, Lane JI, Gilbertson JR. Arrested pneumatization of the skull base: imaging characteristics. Am J Roentgenol. 2008 Jun;190(6):1691-6. doi: 10.2214/AJR.07.3131.
• Referans4 Tahmasbi-Arashlow M, Barghan S, Bennett J, Katkar RA, Nair MK. Arrested Pneumatization of the Sphenoid Sinus on Large Field-of-View Cone Beam Computed Tomography Studies. Dent J (Basel). 2015; 11;3(2):67-76. doi: 103390/dj3020067.
• Referans5 Aoki S, Dillon WP, Barkovich AJ, Norman D. Marrow conversion pneumatization of the sphenoid sinus: assessment with MR imaging. Radiology 1989;172(2):373-5. doi:10.1148/radiology.172.2.2748818.
• Referans6 Gurevitch O, Slavin S, Feldman AG. Conversion of red bone marrow into yellow - Cause and mechanisms. Med Hypotheses 2007;69(3):531-6. doi: 10.1016/j.mehy.2007.01.052.
• Referans7 Yonetsu K, Watanabe M, Nakamura T. Age-related expansion and reduction in aeration of the sphenoid sinus: volume assessment by helical CT scanning. Am J Neuroradiol.2000;21(1):179-82.
• Referans8 Arpaci T. Arrested pneumatization of the sphenoid sinus mimicking skull base tumours: MRI prevalence in children with haematologic diseases. Int J Neurosci. 2018 Nov;128(11):1040-1043. doi: 10.1080/00207454.2018.1473397.
• Referans9.Cakur B, Sümbüllü MA, Yılmaz AB. A retrospective analysis of sphenoid sinus hypoplasia and agenesis using dental volumetric CT in Turkish individuals. Diagn Interv Radiol. 2011 Sep;17(3):205-8. doi: 10.4261/1305-3825.
• Referans10 Kuntzler S, Jankowski R. Arrested pneumatization: witness of paranasal sinuses development? Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis. 2014;131(3):167-70. doi: 10.1016/j.anorl.2013.01.008.
• Referans11 Szolar D, Preidler K, Ranner G, Braun H, Kern R, Wolf G, Stammberger H, Ebner F. Magnetic resonance assessment of age-related development of the sphenoid sinus. Br J Radiol. 1994 May;67(797):431-5. doi: 10.1259/0007-1285-67-797-431.
• Referans12.Jalali E, Tadinada A. Arrested pneumatization of the sphenoid sinus mimicking intraosseous lesions of the skull base. Imaging Sci Dent. 2015;45(1):67-72. doi: 10.5624/isd.2015.45.1.67.