Sigara Bırakma Polikliniğine Başvuran Hastalarda Serebrovasküler Hastalık Farkındalığı

Yıl 2023, Cilt: 45 Sayı: 3, 416 - 424, 23.05.2023

Celal Kuş , Mustafa Emre Eryılmaz , Büşra Karabekiroğlu , Raziye Şule Gümüştakım , Yusuf Gazi Uçar

Öz

Amaç: Dünya çapında ölümün önde gelen nedenlerinden biri olan inme konusunda toplumun farkındalığı çok önem arz etmektedir. Bu araştırma bir üniversite hastanesi sigara bırakma polikliniğine gelen hastaların içilen sigaradan ötürü artmış inme riskinin farkındalığını ve inme bilgi düzeyini belirlemeye yönelik bir çalışmadır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışmanın evrenini Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Tıp Fakültesi Sigara Bırakma Polikliniğine başvuran hastalar oluşturmaktadır. Örneklem büyüklüğü 132 olarak hesaplandı. Literatür taranarak oluşturulmuş 50 soruluk standart anket katılımcılara uygulanmıştır. Anketin ilk bölümünde katılımcıların sosyodemografik özelliklerini ve inme farkındalıklarını belirlemeyi amaçlayan 36 soru yer almaktadır. İkinci kısımda ise katılımcıların inme ile ilgili bilgi düzeyini ölçmeyi amaçlayan 3’lü likert tipte 14 soru yer almaktadır. İstatistiksel anlamlılık p<0,05 olarak kabul edildi.
Bulgular: Katılımcıların %61.4’ü (n=81) erkek, %68.2’si (n=90) evli, %45.5’i (n=60) üniversite/yüksekokul mezunu olup yaş ortalaması 25.43±10 (min=18, maks=72) idi. İnmenin tanımını 107 (%81.1) kişi doğru yanıtlamasına rağmen inmenin sigara kullanımı ile ilişkisini 57 (%43.2) kişi doğru bilmişti. Ailede inme öyküsü olan 20 kişiden sadece 4 kişi (%20.0) sigaranın inmeye neden olabileceğini bilmişti. Katılımcıların ortalama inme bilgi puanı 8.03±2.97 (min=0 maks=14) idi. İnme belirtilerini ve sigaranın zararlarını bilme ile inme bilgi puanları arasında istatistiksel düzeyde anlamlı fark saptandı (p<0.001). Likert tipteki formun Cronbach alfa değeri 0.72 bulundu.
Sonuç: Çalışmamızda elde edilen sonuçlar, sigara polikliniğine başvuran hastaların inme konusunda bilgilendirilmeye ve farkındalıklarını artırmaya yönelik girişimlerde bulunmamız gerektiğini göstermektedir. İnmenin halk sağlığı açısından önemi göz önüne alındığında toplum temelli eğitimler verilerek, genel bilgiler, belirtiler ve risk faktörleri açısından toplumda farkındalık oluşturulması hayati öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

inme, sigara, farkındalık

Cerebrovascular Disease Awareness in Patients Applying to the Smoking Cessation Clinic

Öz

Objective: Public awareness of stroke, which is one of the leading causes of death worldwide, is very important. This research is a study to determine the awareness of the increased risk of stroke due to smoking and the level of stroke knowledge of patients who come to a university hospital smoking cessation outpatient clinic.
Materials and Methods: The population of this descriptive and cross-sectional study consists of patients who applied to the Smoking Cessation Clinic of Kahramanmaraş Sütçü İmam University (KSU) Faculty of Medicine. The sample size was calculated as 132. A standard questionnaire consisting of 50 questions created by scanning the literature was applied to the participants. In the first part of the questionnaire, there are 36 questions aiming to determine the sociodemographic characteristics and stroke awareness of the participants. In the second part, there are 14 3-point Likert type questions aiming to measure the knowledge level of the participants about stroke. Statistical significance was accepted as p<0.05.
Results: 61.4% (n=81) of the participants were male, 68.2% (n=90) were married, 45.5% (n=60) were university/college graduates, with a mean age of 25.43±10 (min=18, max. =72). Although 107 (81.1%) people answered the definition of stroke correctly, 57 (43.2%) people guessed the relationship between stroke and smoking correctly. Only 4 (20.0%) out of 20 people with a family history of stroke knew that smoking could cause a stroke. The mean stroke knowledge score of the participants was 8.03±2.97 (min=0 max=14). A statistically significant difference was found between knowing stroke symptoms and the harms of smoking and stroke knowledge scores (p<0.001). The Cronbach alpha value of the Likert-type form was 0.72.
Conclusion: The results obtained in our study show that we should take initiatives to inform and raise awareness about stroke in patients who applied to the smoking polyclinic. Considering the importance of stroke in terms of public health, it is vital to raise awareness in the society in terms of general information, symptoms and risk factors by providing community-based trainings.

Anahtar Kelimeler

stroke, smoke, awareness

Kaynakça

• 1. Special report from the National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Classification of cerebrovascular diseases III. Stroke. 1990;21:637-676.
• 2. The World Health Organization MONICA Project (monitoring trends and determinants in cardiovascular disease): a major international collaboration. WHO MONICA Project Principal Investigators. J Clin Epidemiol. 1988;41:105-114.
• 3. GBD 2016 Stroke Collaborators. Global, regional, and national burden of stroke, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet Neurol. 2019;18:439-458.
• 4. Zhang LF, Yang J, Hong Z, Yuan GG, Zhou BF, Zhao LC, et al. Proportion of different subtypes of stroke in China. Stroke. 2003;34:2091-2096.
• 5. WHO the top 10 causes of death. Geneva: World Health Organization; 2020. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death Erişim 09.03.2023.
• 6. GBD 2016 Lifetime Risk of Stroke Collaborators, Feigin VL, Nguyen G, Cercy K, Johnson CO, Alam T, Parmar PG, et al. Global, Regional, and Country-Specific Lifetime Risks of Stroke, 1990 and 2016. N Engl J Med. 2018;379:2429-2437.
• 7. Caprio FZ, Sorond FA. Cerebrovascular Disease: Primary and Secondary Stroke Prevention. Med Clin North Am. 2019;103:295-308.
• 8. O'Donnell MJ, Chin SL, Rangarajan S, Xavier D, Liu L, Zhang H, et al. Global and regional effects of potentially modifiable risk factors associated with acute stroke in 32 countries (INTERSTROKE): a case-control study. Lancet. 2016;388:761-775.
• 9. Wolf PA, D'Agostino RB, O'Neal MA, Sytkowski P, Kase CS, Belanger AJ, et al. Secular trends in stroke incidence and mortality. The Framingham Study. Stroke. 1992;23:1551-1555.
• 10. Pezzini A, Grassi M, Del Zotto E, Bazzoli E, Archetti S, Assanelli D, et al. Synergistic effect of apolipoprotein E polymorphisms and cigarette smoking on risk of ischemic stroke in young adults. Stroke. 2004;35:438-442.
• 11. Buturak ŞV, Günal N, Özçiçek G, Özdemir Rezaki H, Koçak OM, Kırıcı AG, et al. Sigara bırakma polikliniğine başvuran hastaların sosyodemografik özellikleri ve sigara bağımlılık şiddetleri. TJCL. 2016;7:72-76.
• 12. WHO report on the global tobacco epidemic. Monitoring tobacco use and prevention policies. Geneva: World Health Organization; 2017. https://apps.who.int/iris/handle/10665/255874. Erişim 09.03.2023.
• 13. Kesler Ü. Sigara bağımlılığı tedavi birimine başvuran hastaların sigara bağımlılık düzeyleri, sosyodemografik ve klinik özellikleri. Tıpta Uzmanlık Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, 2020.
• 14. Wu TH, Chen HH, Lee TK. Factors affecting the first recurrence of noncardioembolic ischemic stroke. Thromb Res. 2000;97:95-103.
• 15. Keten HS, Kuş C, Ölmez S, Batuş A, Çelik M, Sucaklı MH. Effectiveness of treatment for quitting smoking and Maras powder use in patients aged sixty years or older. Turk J Geriatr. 2014;17:272-277.
• 16. Montaner J, Alvarez-Sabín J. La escala de ictus del National Institute of Health (NIHSS) y su adaptación al español [NIH stroke scale and its adaptation to Spanish]. Neurologia. 2006;21:192-202.
• 17. Droste DW, Safo J, Metz RJ, Osada N. Stroke awareness in luxemburg: deficit concerning symptoms and risk factors. Clin Med Insights Cardiol. 2014;8(Suppl 2):9-13.
• 18. Baldereschi M, Di Carlo A, Vaccaro C, Polizzi B, Inzitari D; Promotion Implementation of Stroke Care in Italy Project Working Group. Stroke knowledge in Italy. Neurol Sci. 2015;36:415-421.
• 19. Eshah NF. Knowledge of stroke and cerebrovascular risk factors among Jordanian adults. J Neurosci Nurs. 2013;45:E13-E19.
• 20. Kamran S, Bener AB, Deleu D, Khoja W, Jumma M, Al Shubali A, et al. The level of awareness of stroke risk factors and symptoms in the Gulf Cooperation Council countries: Gulf Cooperation Council stroke awareness study. Neuroepidemiology. 2007;29:235-242.
• 21. Akinyemi RO, Ogah OS, Ogundipe RF, Oyesola OA, Oyadoke AA, Ogunlana MO, et al. Knowledge and perception of stroke amongst hospital workers in an African community. Eur J Neurol. 2009;16:998-1003.
• 22. Al Shafaee MA, Ganguly SS, Al Asmi AR. Perception of stroke and knowledge of potential risk factors among Omani patients at increased risk for stroke. BMC Neurol. 2006 20;6:38.
• 23. Hickey A, O'Hanlon A, McGee H, Donnellan C, Shelley E, Horgan F, et al. Stroke awareness in the general population: knowledge of stroke risk factors and warning signs in older adults. BMC Geriatr. 2009 5;9:35.
• 24. Maasland L, Koudstaal PJ, Habbema JD, Dippel DW. Knowledge and understanding of disease process, risk factors and treatment modalities in patients with a recent TIA or minor ischemic stroke. Cerebrovasc Dis. 2007;23:435-440.
• 25. Pratt CA, Ha L, Levine SR, Pratt CB. Stroke knowledge and barriers to stroke prevention among African Americans: implications for health communication. J Health Commun. 2003;8:369-381.