Ceza Sorumluluğu Değerlendirilen Olguların Sosyodemografik, Klinik Özellikleri ve Psikopati Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 45 Sayı: 6, 862 - 875, 24.10.2023

Elif Baştürk Karımmoajenı , İmran Gökçen Yılmaz Karaman , Beycan Doğan , Zeynep Betül Erzurum , Furkan Demircan , Muzaffer Bilgin

https://doi.org/10.20515/otd.1300769

Öz

Çalışmamızda adli psikiyatri polikliniğinde ceza sorumluluğu açısından değerlendirilen olguların sosyodemografik, klinik özelliklerinin ve psikopati düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı Adli Psikiyatri polikliniğinde 16.03.2022 ve 02.12.2022 tarihleri arasında ceza sorumluluğu değerlendirilmek üzere yönlendirilen kişiler çalışmaya dâhil edilmiştir. Sosyodemografik ve klinik veri formu ile Revize Hare Psikopati Ölçeği uygulanmıştır. Ceza sorumluluğu tam olan 75 olgu, ceza sorumluluğu kısmen azalmış olan 6 olgu ve ceza sorumluluğu yok kararı verilen 20 olgu karşılaştırılmıştır. Ceza sorumluluğu tam olan grup en yüksek psikopati düzeyine sahiptir (14.00, χ²=18.817 df=2 p<0.001). Tüm katılımcılar değerlendirildiğinde (n=111) psikopati skorlarının erkeklerde (p<0.001), sigara içenlerde (p=0.004), madde kullananlarda (p<0.001), self mutilasyon yapanlarda (p<0.001), özkıyım girişimi öyküsü olanlarda(p<0.001), suçu reddedenlerde (p=0.010) daha yüksek olduğu görülmüştür. Ceza sorumluluğu tam olan olgularda psikopati düzeyi diğer gruplardan daha yüksek saptanmıştır. Psikopati düzeyi olumsuz ruh sağlığı çıktıları ile ilişkilidir. Adli psikiyatrik değerlendirmeler zarar azaltma amaçlı koruyucu ruh sağlığı müdahaleleri açısından uygun bir fırsat olabilir.

Anahtar Kelimeler

adli psikiyatri, ceza sorumluluğu, suç davranışı, psikopati

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir.

Teşekkür

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir.

Investigation of Sociodemographic, Clinical Characteristics and Psychopathy Levels of the Patients who were Under Criminal Responsibility Evaluation

Öz

Our study aimed to examine the sociodemographic, clinical characteristics and psychopathy levels of the cases evaluated regarding criminal responsibility in the forensic psychiatry outpatient clinic. Persons referred to the Eskisehir Osmangazi University Health Practice and Research Hospital, Department of Psychiatry, Forensic Psychiatry outpatient clinic between 16.03.2022 and 02.12.2022 to be evaluated for criminal responsibility were included in the study. Sociodemographic and clinical data form and Revised Hare Psychopathy Scale were applied. 75 cases with full criminal responsibility, 6 with partially reduced criminal responsibility, and 20 with no criminal responsibility were compared. The group with full criminal responsibility had the highest psychopathy level (mean=14.00, χ²=18.817 df=2 p<0.001). When all participants were evaluated (n=111), psychopathy scores were found to be higher in males (p<0.001), smokers (p=0.004), substance users (p<0.001), self-mutilators (p<0.001), and those with a history of suicide attempt (p<0.001).), and in those who denied the crime (p=0.010). The psychopathy level was higher in cases with full criminal responsibility than in other groups. The level of psychopathy is associated with adverse mental health outcomes. Therefore, forensic psychiatric evaluations may be an appropriate opportunity for preventive mental health interventions to reduce harm.

Anahtar Kelimeler

forensic psychiatry, insanity defense, criminal behavior, psychopathy, criminal responsibility

Kaynakça

• 1. Saka NE, Budak H, Temel G. Forensic psychiatry practice in Turkey. Sabuncuoğlu Serefeddin Health Sciences 2020; 2(1):13-17.
• 2. Kalenderoğlu A, Yumru M, Selek S, Savaş HA. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Psikiyatri Birimine gönderilen olguların incelenmesi. Nöropsikiyatri Arşivi 2007; 44:86-9.
• 3. Öncü F, Sercan M. Ceza Hukukunda Adli Psikiyatri, Adli Psikiyatri Uygulama Kılavuzu. Editör Uygur N, Ankara, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2014, s. 40-72.
• 4. T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5237.pdf . Erişim tarihi: 20 Şubat, 2023.
• 5. Çöpoğlu ÜS, Bülbül F, Kokaçya MH, Alıcı D, Taştan MF, Ünal A, Alpak G, Savaş HA. Adli psikiyatri polikliniğinde değerlendirilen olguların psikiyatrik tanıları, madde kullanım durumları, sosyodemografik ve klinik özellikleri. New/Yeni Symposium Journal 2014; 52:1-6.
• 6. Çıkrıkçılı U. Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tanısı Almış Cinayet Hükümlülerinde Karar Verme, Duygu Tanıma Davranışlarının Psikopati Açısından İncelenmesi ve Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. T.C. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları ABD, Tıpta Uzmanlık Tezi. 2018.
• 7. De Brito SA, Forth AE, Baskin-Sommers AR, Brazil IA, Kimonis ER, Pardini D, Frick PJ, Blair RJR, Viding E. Psychopathy. Nature Reviews Disease Primers 2021; 7(1):1-21.
• 8. İnan S, Yıldızhan E, Öncü F. İnsana yönelik ciddi suç işleyen adli psikiyatri olgularının hastalık öyküleri, sosyodemografik ve suç özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi 2018; 29(4):258-268.
• 9. Yüksel V. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalına Ceza Sorumluluğu Nedeniyle Başvuran Erişkin Olguların Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp ABD, Tıpta Uzmanlık Tezi. 2021.
• 10. Hare RD, Frazelle J, Bus J, Jutai JW. Psychopathy and structure of primary mental abilities. Journal of Behavioral Assessment 1980; 2:77–88
• 11. Hare RD. A research scale for the assessment of psychopathy in criminal populations. Personality and Individual Differences 1980; 1:111–119.
• 12. Hare RD. The Hare Psychopathy Checklist—Revised. Toronto, Multi-Health Systems, 1991.
• 13. Hare RD. Manual for the revised psychopathy checklist. Toronto, Multi-Health Systems, 2003.
• 14. Tutuncu R, Kilic S, Basoglu C, Ates MA, Algul A, Balibey H, Gunay H, Semiz UB, Oge C, Ebrinc S, Çetin M. The reliability and validity of the Turkish version of Psychopathy Checklist-Revised (Turkish PCL-R). Bulletin of Clinical Psychopharmacology 2015; 25(2):118-124.
• 15. Meyer L, Leal CCS, Omena ADAS, Mecler K, Valença AM. Criminal responsibility scale: development and validation of a psychometric tool structured in clinical vignettes for criminal responsibility assessments in Brazil. Frontiers in Psychiatry 2020; 11:579243.
• 16. Özdeş T, Oral G, Cantürk N, Kumral B, Erkol Z. Ateşli silah kullanarak suç işleyen sanıkların sosyodemografik özellikleri ve psikiyatrik profilleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2014; 15:230-7.
• 17. Camcıoğlu TH, Öncü F, Şüküroğlu S, Ger MC, Uygur N. The effect of sociodemographic and socioeconomic factors in criminal behavior of male patients with a bipolar I disorder. Turkish Journal of Psychiatry 2014; 25(3):163-70.
• 18. Garnick DW, Horgan CM, Acevedo A, Lee MT, Panas L, Ritter GA, Dunigan R, Bidorini A, Campbell K, Haberlin K, Huber A, Lambert-Wacey D, Leeper T, Reynolds M, Wright D. Criminal justice outcomes after engagement in outpatient substance abuse treatment. Journal of Substance Abuse Treatment 2014; 46(3):295-305.
• 19. Emir BS, Kazğan A, Kurt O, Yıldız S. Sociodemographic characteristics of persons treated in the high security forensic psychiatry service: a retrospective study. Medical Records 2022;4(1):73-80.
• 20. Türkcan S, Incesu C, Canbek Ö, Can Y, Sercan M, Uygur N. 1831 adli olgunun tanı dağılımı ve tanı-suç bağlantısının değerlendirilmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2000;13:132-7.
• 21. Öncü F, Sercan M, Ger C, Bilici R, Ural C, UYGUR N. Sosyoekonomik etmenlerin ve sosyodemografik özelliklerin psikotik olguların suç işlemesinde etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi 2007;18(1):4-12.
• 22. Nicholls TL, Petersen KL, Brink J, Webster C. A clinical and risk profile of forensic psychiatric patients: Treatment team STARTs in a Canadian service. International Journal of Forensic Mental Health 2011;10(3):187-199.
• 23. Dolenc B, Dernovšek MZ, Sprah L, Tavcar R, Perugi G, Akiskal HS. Relationship between affective temperaments and aggression in euthymic patients with bipolar mood disorder and major depressive disorder. Journal of Affective Disorders 2015; 174:13-8.
• 24. Nijman H, Cima M, Merckelbach H. Nature and antecedents of psychotic patients’ crimes. Journal of Forensic Psychiatry & Psychology 2003; 14:542-53.
• 25. Öncü F, Soysal H, Uygur N, Özdemir F, Türkcan S, Yeşilbursa D, Alataş G. Zorunlu klinik tedavi sonrası yineleyici suç işleyen adli psikiyatri olgularının tanı ve suç niteliği açısından değerlendirilmesi. Düşünen Adam, Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2002; 15(3):132-48.
• 26. Bolu A, Toygar M, Pan E, Erdem M, Ünlü G, Balıkçı A. Bir eğitim hastanesi psikiyatri kliniğinde adli olguların değerlendirilmesi; beş yıllık inceleme. Gulhane Medical Journal 2014; 56(1):1-4.
• 27. Yumru M, Haluk A, Tutkun H, Herken H, Karasu M, Dülger HE. Gaziantep Üniversitesinde adli psikiyatrik açıdan incelenmiş olan olguların değerlendirilmesi: Yüksek oranda alkol-madde kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6:30-5.
• 28. Gürkan Ş, Tatlıdil Yaylacı, E, Özdemir Ç, Çatli B, Yalçın Şahiner Ş, Gürkan D, Göka E. Suç işlemiş ve işlememiş şizofreni hastalarının sosyodemografik verileri, psikopati ve saldırganlık düzeylerinin karşılaştırılması. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi 2019; 20(3):261-8.
• 29. Andrucci GL, Archer RP, Pancoast DL, Gordon RA. The relationship of MMPI and sensation seeking scales to adolescent drug use. Journal of personality assessment 1989; 53(2):253-66.
• 30. Johns A. Offending, substance misuse, and mental disorder, in New Oxford Textbook of Psychiatry, Volume 2. Edited by Gelder MG, Lopez-Ibor JJ, Andreasen NC, Geddes JR, New York, Oxford University Press, 2004, pp. 1926-28.
• 31. Evren C, Öncü F. Alkol-Madde Kullanımı ve Bağımlılığı ile ilgili Adli Psikiyatri Uygulamaları, Adli Psikiyatri Uygulama Kılavuzu. Editör Uygur N, Ankara, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2014, s. 146-83.
• 32. Köroğlu G, Öncü F. Socio-demographic and clinical factors affecting repetitive crime for women applying to the infirmary in a prison. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology 2019; 29(2):144-50.
• 33. Lundholm L, Haggard U, Möller J, Hallqvist J, Thiblin I. The triggering effect of alcohol and illicit drugs on violent crime in a remand prison population: a case crossover study. Drug Alcohol Dependence 2013; 129(1–2):110–5. doi: 10.1016/j.drugalcdep.2012.09.019
• 34. Brennan PA, Mednick SA, & Hodgins, S. Major mental disorders and criminal violence in a Danish birth cohort. Archives of General psychiatry 2000; 57(5):494-500.
• 35. Kılıçaslan AK, Yıldız S, Emir BS, Kurt O. Internalized stigma, perceived social support, and life quality in patients admitted to a forensic psychiatry unit. Journal of Istanbul Faculty of Medicine 2022; 85(3):378-87.
• 36. Deniz D. Suça karışan bireylerde çocukluk çağı travmaları ve dissosiyatif yaşantıların sıklığı. T.C. İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, Doktora Tezi. 2015.
• 37. García CH, Moral J, Frías M, Valdivia JA, Díaz HL. Family and socio-demographic risk factors for psychopathy among prison inmates. The European journal of psychology applied to legal context 2012; 4(2):119-34.
• 38. Tülü İA, Erden G. Türkiye’de cinsel suçlular ile ilgili suç analizi: Cinsel saldırı suçlularının psikolojik profilleri, bilişsel çarpıtmaları ve psikopati düzeyleri. Türk psikiyatri dergisi 2014; 25(1):19-30.
• 39. Coid J, Yang M, Ullrich S, Roberts A, Moran P, Bebbington P, Brugha T, Jenkins R, Farrell M, Lewis G, Singleton N & Hare R. Psychopathy among prisoners in England and Wales. International journal of law and psychiatry 2009; 32(3):134-41.
• 40. Aydoğan E, Serbest S. İş yerinde karanlık üçlü: bir kamu kuruluşunun iç denetim biriminde araştırma. Sayıştay dergisi 2016; 101:97-121.
• 41. Mine ÜN, Akbaş Y, Erbaş O. Psikopati. İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Tıp Dergisi 2018; 4(4):225-8.
• 42. Pujol J, Harrison BJ, Contreras-Rodriguez O, Cardoner N. The contribution of brain imaging to the understanding of psychopathy. Psychological Medicine 2019; 49:20–31.
• 43. Koenigs M. The role of prefrontal cortex in psychopathy. Reviews in the Neurosciences 2012; 23:253-62.
• 44. Anestis JC, Preston OC, Harrop TM, Sellbom M. The intersection of sociodemographic characteristics within the nomological network of the triarchic psychopathy model in a forensic sample. Journal of Criminal Justice 2019; 61:13-25.
• 45. Cale EM, Lilienfeld SO. Sex differences in psychopathy and antisocial personality disorder: A review and integration. Clinical psychology review 2002; 22(8):1179-1207.
• 46. Domes G, Hollerbach P, Vohs K, Mokros A, Habermeyer E. Emotional empathy and psychopathy in offenders: An experimental study. Journal of personality disorders 2013; 27(1):67-84.
• 47. Craig MC, Catani M, Deeley Q, Latham R, Daly E, Kanaan R, Picchioni M, McGuire PK, Fahy T, Murphy DGM. Altered connections on the road to psychopathy. Molecular Psychiatry 2009; 14:946-53.
• 48. Kargı T, Gençtanırım-Kurt D. Üniversite Öğrencilerinde Madde Kullanım Riskinin Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2022; 2(2):22-37.
• 49. Hopley AA, Brunelle C. Personality mediators of psychopathy and substance dependence in male offenders. Addictive Behaviors 2012; 37(8):947-955.
• 50. Verona E, Patrick CJ, Joiner TE. Psychopathy, antisocial personality, and suicide risk. Journal of abnormal psychology 2001; 110(3):462-470.
• 51. Douglas KS, Lilienfeld SO, Skeem JL, Poythress NG, Edens JF, Patrick CJ. Relation of antisocial and psychopathic traits to suicide-related behavior among offenders. Law and Human Behavior 2008; 32:511-525.
• 52. Sellbom M, Donnelly KM, Rock RC, Phillips, TR, Ben-Porath YS. Examining gender as moderating the association between psychopathy and substance abuse. Psychology, Crime & Law 2017; 23(4):376-390.
• 53. Morse SJ. Psychopathy and criminal responsibility. Neuroethics 2008; 1:205-212.
• 54. Fine C, Kennett, J. Mental impairment, moral understanding and criminal responsibility: Psychopathy and the purposes of punishment. International journal of law and psychiatry 2004; 27(5):425-443.
• 55. Jurjako M, Malatesti L. Neuropsychology and the criminal responsibility of psychopaths: Reconsidering the evidence. Erkenntnis 2018; 83(5):1003-1025.
• 56. Hare RD. Psychopathy as a risk factor for violence. Psychiatric quarterly 1999; 70:181197.
• 57. Coid J, Yang M, Ullrich S, Roberts A, Hare RD. Prevalence and correlates of psychopathic traits in the household population of Great Britain. International journal of law and psychiatry 2009; 32(2):65-73.
• 58. Reidy DE, Kearns MC, Degue S, Lilienfeld SO, Massetti G, Kiehl KA. Why psychopathy matters: Implications for public health and violence prevention. Aggression and violent behavior 2015; 24:214-225.
• 59. Vaurio O, Repo‐Tiihonen E, Kautiainen H, Tiihonen J. Psychopathy and mortality. Journal of forensic sciences 2018; 63(2):474-477.
• 60. Jurjako M. Is psychopathy a harmful dysfunction?. Biology & Philosophy 2019; 34(1):1-23.
• 61. Barlak MS, Basoglu C, Ates MA, Algül A, Ebrinç S. Determining Theory of Mind Skills Among Subjects with Antisocial Personality Disorder. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology 2012; 22(1):S26.
• 62. World Health Organization. Depression. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs369/en/.
• 63. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Dairesi Başkanlığı. Diyabet. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/diyabet/tip-2-diyabet.html Erişim tarihi:02.05.2023
• 64. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kronik Hastalıklar Ve Yaşlı Sağlığı Dairesi Başkanlığı. Türkiye kalp ve damar hastalıkları önleme ve kontrol programı (2021-2026). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kronikhastaliklar-haberler/turkiye-kalp-ve-damar-hastaliklari-onleme-ve-kontrol-programi-2021-2026.html Erişim tarihi:02.05.2023
• 65. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Birinci basamak hekimler için obesite ile mücadele el kitabı. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/kitaplar/diger-kitaplar/obezite-mucadele-el-kitabi.pdf Erişim tarihi:02.05.2023
• 66. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Diyabet Önleme Ve Kontrol Programı. https://file.tkd.org.tr/turkiye-diyabet-onleme-ve-kontrol-programi.pdf Erişim tarihi:02.05.2023
• 67. Caldwell MF, Van Rybroek GJ. Reducing violence in serious juvenile offenders using intensive treatment. International Journal of Law and Psychiatry 2005; 28(6):622-636.
• 68. Deković M, Slagt MI, Asscher JJ, Boendermaker L, Eichelsheim VI, Prinzie P. Effects of early prevention programs on adult criminal offending: A meta-analysis. Clinical psychology review 2011; 31(4):532-544.