The Relationship Between Health and Media Literacy Among Pregnant Women and Its Predictors

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 225 - 231, 15.09.2025

Elif Özdamar , Nevin Çıtak Bilgin

https://doi.org/10.26453/otjhs.1656067

Öz

Objective: The study analyzed the correlation and predictive factors between health literacy and media literacy in pregnant women.
Materials and Methods: The cross-sectional and correlational study was conducted with 369 pregnant women. Data were collected by a personal information form, the Health Literacy Scale, and the Media Literacy Level Determination Scale. The data were evaluated by number, percentage, mean, Pearson correlation analysis, and multiple linear regression analysis.
Results: The mean score of the health literacy scale of the pregnants is 112.28±16.79, the average score of the media literacy scale is 72.21±12.93. It was determined that there was a positive relationship between the mean health literacy and media literacy scale scores of pregnant women (p<0.001). Factors predicting the health literacy of pregnant women were determined as age, education level, employment status, gestational week, planned pregnancy, receiving regular prenatal care, following health channels, and frequency of internet use (p<0.001). These variables accounted for 75.7% of health literacy. The factors predicting the media literacy of the participants were determined as education level, income level, planned pregnancy, following health channels, and frequency of internet use (p<0.05). These variables accounted for 77.1% of media literacy.
Conclusions: Pregnant women are sufficiently health literate and good level of media literate. It has been found that health literacy and media literacy are correlated in pregnant women. The main factors predicting health and media literacy were found to be education level, planned pregnancy, following health channels, and frequency of internet use.

Anahtar Kelimeler

Health literacy , media literacy , nursing , pregnant

Etik Beyan

Approval was received from the University Clinical Research Ethics Committee (Date: 12.04.2022, decision no: 2022/95), and written permission was obtained from the Provincial Health Directorate (Date: 27.05.2022, no: E-38224951). The study was conducted per the principles of the Declaration of Helsinki. Written informed consent of the participants, permission of the authors for the scales used were obtained.

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

We thank the pregnant women who participated in the study.

Gebelerde Sağlık Okuryazarlığı ile Medya Okuryazarlığı Arasındaki İlişki ve Yordayıcıları

Öz

Amaç: Araştırma gebelerde sağlık okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı arasındaki ilişkiyi ve yordayan faktörleri incelemek için yapılmıştır.
Materyal ve Metot: Kesitsel ve ilişki arayıcı tipteki çalışma 369 gebe ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında tanıtıcı bilgi formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, Medya Okuryazarlık Düzey Belirleme Ölçeği kullanılmıştır. Veriler sayı, yüzde, ortalama, Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Gebelerin sağlık okuryazarlığı ölçeği puan ortalaması 112,28±16,79, medya okuryazarlığı ölçeği puan ortalaması 72,21±12,93’tür. Gebelerin sağlık okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı ölçek puan ortalamaları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,001). Gebelerin sağlık okuryazarlığını yordayan faktörler yaş, eğitim düzeyi, çalışma durumu, gebelik haftası, gebeliğin planlı olması, düzenli olarak doğum öncesi bakım alma, sağlık kanalı takip etme ve internet kullanma sıklığı olarak belirlenmiştir (p<0,001). Bu değişkenler sağlık okuryazarlığının %75,7'sini açıklamıştır. Katılımcıların medya okuryazarlığını yordayan faktörlerin eğitim düzeyi, gelir düzeyi, gebeliğin planlı olması, sağlık kanalı takip etme ve internet kullanma sıklığı olduğu saptanmıştır (p<0,05). Bu değişkenler medya okuryazarlığının %77,1'ini açıklamıştır.
Sonuç: Gebeler yeterli düzeyde sağlık okuryazarı ve iyi seviyede medya okuryazarıdır. Gebelerde sağlık okuryazarlığı ile medya okuryazarlığının ilişkili olduğu bulunmuştur. Sağlık ve medya okuryazarlığını yordayan temel faktörlerin; eğitim düzeyi, planlı gebeliğe sahip olma, sağlık kanalı takip etme ve internet kullanma sıklığı olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık okuryazarlığı , medya okuryazarlığı , hemşirelik , gebe

Etik Beyan

Çalışma için Üniversite Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan onay (Tarih: 12.04.2022, karar no: 2022/95) ve İl Sağlık Müdürlüğü'nden yazılı izin (Tarih: 27.05.2022, karar no: E-38224951) alındı. Çalışma Helsinki Bildirgesi ilkelerine uygun olarak yürütüldü. Katılımcılardan yazılı bilgilendirilmiş onam ve kullanılan ölçekler için yazarlardan izin alındı.

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Çalışmaya katılan gebelere teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Nawabi F, Krebs F, Vennedey V, Shukri A, Lorenz L, Stock S. Health literacy in pregnant women: A systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(7):3847. doi:10.3390/ijerph18073847
• Dadipoor S, Ramezankhani A, Alavi A, Aghamodoilaei T, Safari-Moradabadi A. Pregnant women’s health literacy in the South of Iran. J Family Reprod Health. 2017;11(4): 211-218.
• Gökoğlu AG. Kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyinin sağlık davranışlarına ve çocuk sağlığına etkisi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2021;6(2):132-148.
• Gourounti K, Sarantaki A, Dafnou M, Hadjigeorgiou E, Lykeridou A, Middleton N. A qualitative study of assessing learning needs and digital health literacy in pregnancy: Baby Buddy Forward Greek findings. Eur J Midwifery. 2022;6(September):1-9. doi:10.18332/ejm/150770
• Bulger M, Davison P. The promises, challenges, and futures of media literacy. J Media Lit Educ. 2018;10(1):1-21. doi:10.23860/JMLE-2018-10-1-1
• Akbarinejad F, Soleymani MR, Shahrzadi L. The relationship between media literacy and health literacy among pregnant women in health centers of Isfahan. J Educ Health Promot. 2017;6(17):1-6. doi:10.4103/2277-9531.204749
• Kaya ŞD, Uludağ A. The relationship between the health and media literacy: A field study. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Sciences Institute. 2017;9(22):194-206. doi.org/10.20875/makusobed.307031
• Parandeh Afshar P, Keshavarz F, Salehi M, et al. Health literacy and media literacy: Is there any relation? Community Health Equity Res Policy. 2022;42(2):195-201. doi:10.1177/0272684X209726
• Şirin Gök M, Küçük K, Kanbur A. Gebelerde sağlık okuryazarlığı ile sağlık uygulamaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. STED. 2022;31(6):409-417. doi:10.17942/sted.1021910
• Şahin E, Çatıker A, Özdil K, Bulucu Büyüksoy GD. Predictors of eHealth literacy in pregnant women: A structural equation model analysis. Int J Gynaecol Obstet. 2023;160(3):783-789. doi:10.1002/ijgo.14416
• Lemeshow S, Hosmer DW, Klar J, Lwanga SK. Under the title adequacy of sample size in health studies by World Health Organization (translated: S. Oğuz Kayaalp). Hacettepe Taş Kitabevi, Ankara; 2000.
• Toçi E, Burazeri G, Sorensen K, et al. Health literacy and socioeconomic characteristics among older people in transitional Kosovo. Br J Med Med Res. 2013;3(4):1646-1658. doi:10.9734/BJMMR/2013/3972
• Aras Z, Bayık Temel A, Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. Florence Nightingale J Nurs. 2017;25(2):85-94. doi:10.17672/fnhd.94626
• Karaman MK, Karataş A. Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. IOO. 2009;8(3):798-808.
• SotoudehRad F, Taghizadeh A, Heidari Z, Keshvari M. Investigating the relationship between media literacy and health literacy in Iranian adolescents, Isfahan. Iran J Pediatr Perspectives. 2020;8(5):11321-11329. doi:10.22038/ijp.2020.44185.3664
• Korkmaz B. Gebelerin sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile öz yeterlilik algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum, Türkiye. 2021.
• Tavananezhad NM, Bolbanabad A, Ghelichkhani F, Efati-Daryani F, Mirghafourvand M. The relationship between health literacy and empowerment in pregnant women: A cross-sectional study. BMC Pregnancy and Childbirth. 2022;22:351. doi:10.1186/s12884-022-04686-z
• Charoghchian Khorasani E, Peyman N, Esmaily H. Measuring maternal health literacy in pregnant women referred to the healthcare centers of Mashhad, Iran, in 2015. JMRH. 2018;6(1):1157-1162. doi:10.22038/jmrh.2017.9613
• Baltacı N, Kaya N, Kılıçkaya İ. Gebelerin e-sağlık okuryazarlığının ve sağlıklı yaşam davranışlarının incelenmesi. STED. 2023;32(4):301-13. doi:10.17942/sted.1229364
• Öztay OH, Öztay ES. Küresel iletişim çağında öğretmen adaylarının medya okuryazarlık ve eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. J Higher Edu Sci. 2021;11(3):600-612. doi:10.5961/higheredusci.1007603
• Vila-Candel R, Soriano-Vidal FJ, Mena-Tudela D, Quesada JA, Castro-Sánchez E. Health literacy of pregnant women and duration of breastfeeding maintenance: A feasibility study. J Adv Nurs. 2021;77(2):703-714. doi:10.1111/jan.14625
• Yiğiter, Ayhan. Sağlık çalışanlarının yeni medya okuryazarlığı becerileri: Hatay örneği. RTEÜSBD. 2024;11(2):176-194. doi:10.34086/rteusbe.1554076
• Çizmeci S, Karabağ KE. Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin yeni medya okuryazarlığı üzerine bir inceleme. GAD. 2021;9(Özel Sayı):126-146.
• Essam N, Khafagy MA, Alemam DS. Health literacy of pregnant women attending antenatal care clinics in Mansoura district, Egypt. J Egypt Public Health Assoc. 2022;97(24):1-9. doi:10.1186/s42506-022-00119-z
• Sahin E, Yesilcinar I, Geris R, Pasalak SI, Seven M. The impact of pregnant women’s health literacy on their health-promoting lifestyle and teratogenic risk perception. Health Care Women Int. 2021;42(4-6):598-610. doi:10.1080/07399332.2020.1797036
• Kırmusaoğlu L. Ebeveynlerin medya okuryazarlığına dair bilgi düzeyleri ile medya aracılıkları ve dijital oyunların çocuklarına olan etkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, Türkiye. 2021.
• Rostamzadeh M, Ezadi Z, Hosseini M, Husseini AA. Maternal health literacy and pregnancy outcomes in Afghanistan. J Educ Health Promot. 2022;11(1):421-427. doi:10.4103/jehp.jehp_746_22
• Öztürk G, Ünlü N, Uzunkaya E, Karaçam Z. Gebelerin bilgi kaynağı olarak internet ve sosyal medya kullanım durumları. Journal of Adnan Menderes University Health Sciences Faculty. 2020;4(3):210-220. doi:10.46237/amusbfd.667048
• Erdoğan M. Sosyal medya kullanımı ve medya okuryazarlık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. ASOS Journal. 2021;9(121):163-178. doi:10.29228/ASOS.52503
• Filiz E, Bodur S. Gebe kadınlarda sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı ilişkisinin değerlendirilmesi. Selçuk Sağlık Dergisi. 2022;3(1):17-33.