Hasta Yakınlarının Aile Yaşam Doyumu ve Umutsuzluk Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 73 - 81, 05.03.2021

Demet İnangil , Pınar Irmak Vural , Gülşah Körpe

https://doi.org/10.26453/otjhs.772750

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışma hasta yakınlarının aile yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerini incelemek amacı ile gerçekleştirilmiştir.

Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipte olan çalışmaya; Kasım 2018- Mart 2019 tarihleri arasında İstanbul’da özel bir hastanede hastasına bakım veren 345 hasta yakını katılmıştır Veri toplamak amacıyla yapılandırılmış tanıtıcı özellikler veri formu, Aile Yaşam Doyumu Ölçeği (AYDÖ) ve Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ) kullanılmıştır.

Bulgular: Hasta yakınlarının AYDÖ toplam puan ortalaması 138,52±22,49, BUÖ toplam puan ortalaması ise 7,10±4,40 olarak bulunmuştur. Refakat edilen hastanın tanılanma süresinin bir yıl ve üzeri olması (p<0,001) ve yatış süresinin 51 günden uzun olması (p=0,007) hasta yakınlarının AYDÖ puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı azalma oluşturduğu belirlenmiştir. Ebeveyn olan hasta yakınlarının BUÖ puan ortalamaları, hastaların eşleri, kızları, oğulları ve diğer yakınlarına göre daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Refakat edilen hastanın 0-17 ve yaş grubunda olması (p<0,001) ve cerrahi hastalıklardan tedavi almasının (p=0,006) BUÖ puan ortalamasını istatistiksel olarak yüksek olduğu saptanmıştır. Hasta yakınlarının AYDÖ ve BUÖ puan ortalamaları arasında negatif yönde zayıf bir ilişki saptanmıştır (r=-0,387; p<0,001).

Sonuç: Hasta yakınlarının ailesi ile birlikte olduğunda ortalamanın üstünde bir aile yaşam doyumuna sahip olduğu ve umutsuzluk düzeylerinin ortalamanın altında olduğu görülmüştür. Hasta yakınlarının aile yaşam doyumları arttıkça umutsuzluk düzeylerinin azaldığı görülmektedir. Çalışma bulgularına göre öğrenim düzeyi ve gelir düzeyi düşük, tanılanma ve yatış süresi uzun, cerrahi hastalıklar nedeniyle tedavi alan ve özellikle 0-17 yaş grubundaki hastaların ebeveynlerine sosyal destek konusunda daha özen gösterilmesi gerektiği düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Aile yaşam doyumu, Hasta yakını, Hemşirelik, Umutsuzluk

Destekleyen Kurum

Çalışmaya sağlanan finansal bir destek yoktur.

Teşekkür

Çalışmaya katkıları olan Melis Paçavra, Şehide Sena Öztürk, Hilal Şahin, Melisa Başpınar, Selin Dinç, Özlem Başıböyük, Gülçin Koca, Merve Demir, Tuba Gelener ve Ebru Gelener’e teşekkür ediyoruz.

The Family Life Satisfaction and Hopelessness in the Relatives of the Patients

Öz

Objective: This study was carried out to examine the level of family life satisfaction and hopelessness in the relatives of the patients.

Materials and Methods: 344 relatives of the patients in one private hospital in Istanbul participated in this descriptive study between November 2018 and March 2019. Descriptive features data form, Family Life Satisfaction Scale (FLSS) and Beck Hopelessness Scale (BHS) were used to collect data. It was held between November 2018 and February 2019.

Results: The FLLS average score of the relatives was found to be 138.52±22.49, and the total BHS average score was 7.10±4.40. It was determined that the length of the diagnosing period of a year or more (p<0.001) as well as hospitalization longer than 51 days (p=0.007) result in a statistically significant difference in average scores in FLSS. The average score in the BHS of parents was found to be higher than that of spouses, daughters, sons, and other relatives (p<0.001). A negative yet weak relationship between average scores in FLSS and BHS were determined in patient’s relatives (r=-0.387; p<0.001).

Conclusion: According to results, it can be said that the relatives had an above-average family life satisfaction when they were with their family and their level of hopelessness was below the average. It was determined that the levels of hopelessness decreased as the family life the satisfaction of the relatives of the patients increased. According to the findings of this study, it is thought that more care should be shown for social support for patients’ parents with low income and education levels whose children experience a long diagnosing and hospitalization period and are treated due to surgical conditions, especially if they are from the 0-17 age group.  

Anahtar Kelimeler

Family life satisfaction, Hopelessness, Nursing, Relatives of the patients

Kaynakça

• Hallaç S, Öz F. Aile kavramına kuramsal bir bakış. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2014;6(2):142-153.
• Mete S. Hemşireliğin temel kavramları. İçinde: Atabek Aştı T, Karadağ A, eds. Hemşirelik Esasları: Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. Akademi Yayıncılık; 2018:57-78.
• Taylor RB. Family Medicine Principles and Practice, 5th ed. New York, Springer; 1998.
• Veenhoven R. The study of life satisfaction. In: Saris WE, Veenhoven R, Scherpenzeel AC, Bunting B, eds. A comparative study of satisfaction with life in Europe. Hungary: Eötvös University Press; 1996:11-48.
• Christopher JC. Situating psychological well-being: exploring the cultural roots of its theory and research. Journal of Counseling & Development. 1999;77(2):141-153.
• Kermen U, İlçin Tosun N, Doğan U. Yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluşun yordayıcısı olarak sosyal kaygı. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi. 2016;2(2):1-29.
• Dil S, Bulantekin Ö. Hemşirelik öğrencilerinde akademik başarı düzeyi ile aile işlevselliği ve kontrol odağı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşirelik Dergisi. 2011;2(1):17-24.
• Dağlı A, Baysal N. Yaşam Doyum Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;15(59):1250-1262.
• Seligman MEP. Gerçek mutluluk. Kunt S, Çevirmen. Ankara: HYB Yayınları; 2007.
• Aslan Ö, Sekmen K, Kömürcü Ş, Özet A. Kanserli hastalarda umut. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007;11(2):18-24.
• Arslantaş H, Adana F, Kaya F, Turan D. Yatan hastalarda umutsuzluk ve sosyal destek düzeyi ve bunları etkileyen faktörler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2010;18(2):87-97.
• Birol L. Hemşirelik Süreci. Hemşirelik Bakımında Sistematik Yaklaşım. İzmir: Etki Yayınları; 2009.
• Subaşı HG, Yıldız HN, Tekin S. Kanser hastalarının bakımıyla ilgilenen yakınlarının umut düzeylerinin incelenmesi. Journal of Turkish Educational Sciences. 2016;14(2):109-127.
• Kalaycı I, Özkul M. Refakatçi aktörlerin yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörler açısından bir değerlendirme (Sdü Araştırma Uygulama Hastanesi Örneği). Electronic Turkish Studies. 2018;13(10):418-446.
• Kalınkara V, Kalaycı I. Yaşlıya evde bakım hizmeti veren bireylerde yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2017;10(2):19-39.
• Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2013;3(3):513-552.
• Dökmen ZY. Yakınlarına bakım verenlerin ruh sağlıkları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017;3(1):1-38.
• Barraca J, Yarto LL, Olea J. Psychometric properties of a new family life satisfaction scale. European Journal of Psychological Assessment. 2000;16(2):98-106.
• Taşdelen Karçkay A. Family Life Satisfaction Scale- Turkish Version: Psychometric Evaluation. Social Behavior and Personality. 2016;44(4):631-640.
• Çalışkan M, Toker M, Özbay Y. Aile Yaşam Doyumu Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi. 2017;2(1):1-9.
• Beck AT, Weissman A, Lester D, Trexler L. The Measurement of Pessimism. The Hopelessness Scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1971;12(6):861-865.
• Seber G, Dilbaz N, Kaptanoğlu C, Tekin D. Umutsuzluk Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirliği. Kriz Dergisi. 1993;1:139-142.
• Yavuzçehre PS, Torlak S. Denizli kent yoksullarının yaşam kalitesi üzerine bir inceleme. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2008;17(2):23-44.
• Çivi S, Kutlu R, Çelik HH. Kanserli hasta yakınlarında depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Gulhane Medical Journal. 2011;53(4):248-253.
• Erdim L, Bozkurt G, İnal S. Annelerin çocuklarının hastaneye yatışından etkilenme durumlarının araştırılması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006;9(3):36-43
• Önsüz M, Topuzoğlu A, Cöbek U, Ertürk S, Yılmaz F, Birol S. İstanbul’da bir tıp fakültesi hastanesinde yatan hastaların memnuniyet düzeyi. Marmara Medical Journal. 2008;21(1):33-49.
• Uğur Ö, Fadıloğlu ZÇ. Kanser hastasına bakım verenlere uygulanan planlı eğitimin bakım veren yükü üzerine etkisi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2012;1(2):53-58.
• Çıtlık Sarıtaş S, Bayır K, Sarıtaş S, Ucuzal M. Karaciğer transplantasyonu yapılan hastalara bakım verenlerin bakım yüklerinin belirlenmesi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi. 2014;2(1):18-23.
• Er M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2006;49:155-168.
• Karaman Turan N, Acaroğlu R. Cerrahi girişim uygulanan adölesanlar ile anne/babalarının anksiyete düzeyleri arasındaki ilişki ve anksiyete nedenlerinin incelenmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2012;32(2):308-315.