Covid-19 Pandemisinde Çevrimiçi Kompulsif Satın Alma Davranışı: Kesitsel Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt 7, Sayı 3, 432 - 440, 01.09.2022

Havva GEZGİN YAZICI Müşerref DİDİN

https://doi.org/10.26453/otjhs.1064737

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Covid-19 pandemisinde çevrimiçi kompulsif satın alma davranışını ve etkileyen faktörleri incelemektir.

Materyal ve Metot: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yapılan çalışma, Covid-19 pandemisi nedeniyle 15.09.2021-15.10.2021 tarihleri arasında online olarak 308 kişi ile yürütüldü. 18-60 yaş arasındaki bireylerle yapılan çalışmada verilerin toplanmasında kartopu yöntemi kullanıldı. Veriler, Google formlar aracılığıyla hazırlanan “Sosyodemografik Tanımlayıcı Bilgi Formu” ve “Kompulsif Çevrimiçi Satın Alma Ölçeği (KÇSA)” ile toplandı.

Bulgular: KÇSA Ölçeği puan ortalaması 21,19±20,09’dir. Bireylerin %44’ ünün pandemi öncesinde hafta içi günlük internet kullanımı 1-2 saat; pandemi sürecinde %40,6’sının günlük internet kullanımının 6 saatten fazladır. Bireylerin %37’si pandemi öncesinde interneti 3-5 saat kullanırken, pandemi sürecinde %41,6’sı günlük olarak 6 saatten fazla internet kullanmıştır. Eğitim durumu, sigara içme, boş zamanı değerlendirme şekli, interneti daha çok kullanma amacı ve internet alışverişlerinde en çok satın alınan ürüne göre KÇSA ölçeği puan ortalamaları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu bulundu (her biri için p<0,05).

Sonuç: Katılımcılarda hafif düzeyde kompulsif çevrimiçi satın alma bozukluğu olduğu görülmektedir. Eğitim düzeyinin, boş zamanı değerlendirme şeklinin, interneti en çok kullanma amacının, internet alışverişinde en çok tercih edilen ürünün ve sigara içme durumunun kompulsif çevrimiçi satın alma davranışını etkilediği görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Kompulsif satın alma, çevrimiçi alışveriş, Covid-19.

Online Compulsory Purchase Behavior in the Covid-19 Pandemic: A Sectional Study

Öz

Objective: The aim of this study is to examine the online compulsive buying behavior and the affecting factors in individuals during the Covid-19 pandemic.

Materials and Methods: The descriptive and cross-sectional study was conducted online between 15.09.2021 and 15.10.2021 with 308 people due to the Covid-19. The snowball method was used to collect the data in the study conducted with individuals aged between 18-60 years. The data were collected with the “Sociodemographic Descriptive Information Form” and “Compulsive Online Buying Scale” prepared through Google forms.

Results: The mean score of the COBS was 21.19±20.09. While 44% of individuals used the internet for 1-2 hours on weekdays before the pandemic; During the pandemic process, 40.6% of daily internet use is more than 6 hours. Before the pandemic, 37% of the weekend internet use was used for 3-5 hours, while during the pandemic, 41.6% used it for more than 6 hours per day. It was found that there was a statistically significant difference when the mean scores of the CCSA scale were compared according to educational status, smoking, leisure time, purpose of using the internet more, and the most purchased product in internet shopping (p<0.05 for each).

Conclusion: Participants appear to have mild compulsive online buying disorder. It’s seen that the level of education, the way of spending free time, the purpose of using the internet the most, the most preferred product in internet shopping and smoking status affect compulsive online buying behavior. 

Anahtar Kelimeler

Compulsive buying, Covid-19, online buying

Kaynakça

• Armağan E, Temel E. Türkiye’de online kompulsif alışveriş davranışı üzerine ampirik bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018;20(4):621-653. doi:10.16953/deusosbil.346859
• Telli SG, Aydın S, Gezmişoğlu Şen D. Covid-19 sürecinde çevrimiçi ikinci el ürün alışverişine yönelik tutum ve satın alma niyeti üzerine bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021;13(2):11-22. doi:10.52791/aksarayiibd.870124
• Aliçavuşoğlu Ç, Boyraz E. Takıntılı tüketim: tek ürüne yönelik kompulsif satın alma davranışı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2019;8(2):1800-1814.
• Moon J, Choe Y, Song H. Determinants of consumers' online/offline shopping behaviours during the Covid-19 pandemic. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(4):1593. doi:10.3390/ijerph18041593
• Ayazoğlu BA, Aksu M, Ünübol H, Sayar GH. Alışveriş bağımlılığı. Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi Etkileşim. 2019;4:44-64. doi:10.32739/etkilesim.2019.4.63
• Hunter RE, Nida RA. Compulsive shoppers flourish on amazon during Covid-19 pandemic. Journal of Medical Science And Clinical Research. 2021;9(03):87-93.
• Olsen SO, Khoi NH, Tuu HH. The “Well-being” and “ıll-being” of online ımpulsive and compulsive buying on life satisfaction: the role of self-esteem and harmony in life. Journal of Macromarketing. 2022; 42(1):128-145.
• Brunelle C, Grossman H. Predictors of online compulsive buying: The role of personality and mindfulness. Personality and Individual Differences. 2022. doi:10.1016/j.paid.2021.111237
• Zamboni L, Carli S, Belleri M, Giordano R, Sarette G, Lugoboni F.  Covid-19 lockdown: Impact on online gambling, online shopping, web navigation and online pornography. J Public Health Res. 2021;10(1):1759. doi:10.4081/jphr.2021.1759
• Bozdağ Y, Yalçınkaya Alkar ÖY. Bergen alışveriş bağımlılığı ölçeğinin kompülsif çevrimiçi satın alma davranışına uyarlanması. Bağımlılık Dergisi. 2018;19(2):23-34.
• Andreassen CS, Griffiths MD, Pallesen S, Bilder RM, Torsheim T, Aboujaoude E. The Bergen shopping addiction scale: Reliability and validity of a brief screening test. Front Psychol. 2015;6:1-11. doi:10.3389/fpsyg.2015.01374
• Göktaş B, Tarakçı İE. Marka evangelizminin satın alma bağımlılığı, satın alma niyeti ve tavsiyede bulunma üzerindeki etkisi: Taraftar ürünleri örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2020;12(1):126-145. doi:10.20491/isarder.2020.832
• Müller A, Steins-Loeber S, Trotzke P, Vogel B, Georgiadou E, de Zwaan M. Online shopping in treatment-seeking patients with buying-shopping disorder. Compr Psychiatry. 2019. doi:10.1016/j.comppsych.2019.152120
• Tabak MY, Kahraman S. Genç yetişkinlerde sosyal görünüş kaygının kompulsif çevrimiçi satın alma üzerindeki yordayıcı etkisi. Bağımlılık Dergisi. 2022;23(1):22-29. doi:10.51982/bagimli.953281
• Augsburger M, Wenger A, Haug S, ve ark. The concept of buying-shopping disorder: comparing latent classes with a diagnostic approach for in-store and online shopping in a representative sample in Switzerland. Journal of Behavioral Addictions. 2020;9(3):808–817. doi:10.1556/2006.2020.00051
• Büyükgebiz Koca E, Tunca MZ. İnternet ve sosyal medya bağımlılığının öğrenciler üzerindeki etkilerine dair bir araştırma. Alanya Akademik Bakış. 2020;4(1):77-103.
• Sevinç H, Taş İ. Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile düşünme ihtiyacı ve duyguları ifade etme arasındaki ilişki. Yaşadıkça Eğitim. 2020;34(2):523-541. doi.org/10.33308/26674874.2020342219
• Deniz E. Üniversite öğrencilerinde çevrimiçi kompulsif satın alma davranışına etki eden faktörlerin yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020;40:209-226. doi:10.30794/pausbed.651161
• Yakın V, Aytekin P. İnternet bağımlılığının online kompulsif ve online anlık satın alma davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 2019;20(1): 199-222. doi:10.24889/ifede.459306
• Zheng Y, Yang X, Zhou R, Niu G, Liu Q, Zhou Z. Upward social comparison and state anxiety as mediators between passive social network site usage and online compulsive buying among women. Addict Behav. 2020. doi:10.1016/j.addbeh.2020.106569
• Seyfi M, Güven D, Keklikçi S. Sosyal medya pazarlama aktivitelerinin çevrimiçi kompulsif satın alma davranışları ilişkisinde Covid-19 korkusunun rolü. Injocmer. 2021;1(2):174-187.
• Tekin M, Öztürk D, Selek N. Ürün temelli yenilikçiliğin plansız satın alma davranışı ve kompulsif satın alma davranışı üzerindeki etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021;1(39):44-68.
• Johnson T, Attmann J. Compulsive buying in a product specific context: clothing. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal. 2009;13:394-405. doi:10.1108/13612020910974519
• Wang X, Ali F, Tauni MZ, Zhang Q, Ahsan T. Effects of hedonic shopping motivations and gender differences on compulsive online buyers. Journal of Marketing Theory and Practice. 2022;30(1):120-135.
• Bhatia V. Impact of fashion interest, materialism and internet addiction on e-compulsive buying behaviour of apparel. Journal of Global Fashion Marketing. 2019;10(1):66-80. doi:10.1080/20932685.2018.1544502
• Aksoy M, Faiz E. Pazarlama aracı olarak sosyal medya kullanımının online satışlar üzerindeki rolü: muhafazakâr giyim sektörü örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2018;3(5):62-81.
• Arslan B, Öz A. Üniversite öğrencilerinin demografik özelliklerinin kompulsif satın almaları üzerindeki etkisinin incelemesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;55:341-351.
• Otero-López JM, Santiago MJ, Castro MC. Big five personality traits, coping strategies and compulsive buying in Spanish University students. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(2):821. doi:10.3390/ijerph18020821
• Liu Y, Unger A, Bi C, Papastamatelou J, Raab G. Online compulsive buying as a coping strategy for self-uncertainty: the moderating role of gender in China. Journal of Internet Commerce. 2021. doi:10.1080/15332861.2021.1988242