Gebelerin Sağlık Hizmeti Alma Durumları ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2023, , 92 - 100, 17.04.2023

Özden Tandoğan , Duygu Dişli Çetinçay , Esra Yuvarlan , Meltem Mecdi Kaydırak

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1086377

Öz

Amaç: Gebelikte sağlık hizmeti alınması ve sağlık hizmetine erişimin sağlanması anne ve bebek için kritik bir öneme sahiptir. Birçok faktör sağlık hizmetlerine ulaşımı ve sağlık hizmetlerinden yararlanmayı etkilemektedir. Bu araştırma gebelerin sağlık bakım hizmeti almasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı-ilişki arayıcı desene sahip olarak planladı.
Gereç ve Yöntem: Araştırma İstanbul’daki bir kadın doğum ve çocuk hastalıkları hastanesinin gebe polikliniğinde 05/06/2021- 05/09/2021 tarihleri arasında 322 gebe ile gerçekleştirildi. Olasılıksız örnekleme yöntemi kullanıldı. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu ve Gebelerin Hastanelerden Sağlık Hizmeti Almasını Etkileyen Faktörler Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde, SPSS 21.0 istatistik paket programı kullanıldı.
Bulgular: Gebelerin Sağlık Hizmeti Almasını Etkileyen Faktörler Ölçeği alt boyut puanları; hizmet kalitesi 24.55±3.92, tutum 33.05±8.17, ekonomi 9.43±2.08, ailesel 19.94±3.12, bireysel 26.57±4.51 ve mahremiyet 9.12±2.70 olarak saptandı. Bu alt boyutlardan mahremiyet alt boyutu hariç diğerlerinin, ölçek ortanca değerinden daha yüksek olduğu belirlendi. Ülkemizin batısında yaşayan gebelerin hizmet kalitesi (KW:13.829, p=0.008), tutum (KW:13.357, p=0.010), ekonomi (KW:10.163, p=0.038) ve bireysel (KW:13.292, p=0.010) boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı oranda yüksek olduğu saptandı.
Sonuç: Gebelerin sağlık hizmeti almasında hizmet kalitesi, tutum, ekonomi ve bireysel faktörlerin olumlu etki yaptığı belirlendi. Türkiye’nin batısında yaşayan gebelerin sağlık hizmeti alımının daha olumlu olduğu bulundu.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, sağlık Hizmeti, gebe kadınlar

Determination of Pregnant Women's Health Service Receiving Status and Related Factors

Öz

Objective: Receiving and providing access to health services during pregnancy of critical importance for mother and infant. Accessing and utilizing health services may be affected by many factors. This research was planned with a descriptive-relationship-seeking design in order to determine the factors that affect pregnant women's receiving antenatal care service.
Method: The study was carried out with 322 pregnant women between 05/06/2021 and 05/09/2021 in the pregnant outpatient clinic of a gynecology and pediatrics hospital in Istanbul. The non-probability sampling method was used. Data were collected using the Introductory Information Form and the Scale of Factors Affecting Pregnant Women's Receiving Health Services from Hospitals. SPSS 21.0 statistical package program was used in the analysis of the data.
Results: Sub-dimension scores of the Scale of Factors Affecting Pregnant Women's Receiving Health Care; service quality was determined as 24.55±3.92, attitude 33.05±8.17, economy 9.43±2.08, familial 19.94±3.12, individual 26.57±4.51 and privacy 9.12±2.70. It was determined that all of these sub-dimensions, except for the privacy sub-dimension, were higher than the median value of the scale. Statistics on service quality (KW:13.829, p=0.008), attitude (KW:13.357, p=0.010), economy (KW:10.163, p=0.038) and individual (KW:13.292, p=0.010) dimensions of pregnant women living in the west of our country was found to be significantly higher.
Conclusion: It was determined that the quality of service, attitude, economy and individual factors has a positive effect on pregnant women receiving health care. It was found that pregnant women living in western Turkey has more positive health service.

Anahtar Kelimeler

Pregnancy, pregnant women, health care

Kaynakça

• Arslan S, Okçu G, Coşkun A. M, Temiz F. (2019). Kadınların gebeliği algılama durumu ve bunu etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6 (1), 179–192.
• Başar F, Çiçek, S. (2018). Annelerin yeterli prenatal bakım alma durumları ve etkileyen faktörler. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 2574–2596.
• Basha G. W. (2019). Factors affecting the utilization of a minimum of four antenatal care services in ethiopia. Obstetrics and Gynecology International, 1-6. https://doi.org/10.1155/2019/5036783
• Beşer A, Kerman K. T. (2017). Göç eden bireylerin öncelikli sağlık sorunları ve sağlık hizmetine ulaşımdaki engeller. Türkiye Klinikleri Journal of Public Health Nurs-Special Topics, 3(3), 143–148.
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP). (2010). Binyıl kalkınma hedefleri raporu Türkiye. 2010. http://www.undp.org.tr/publicationsDocuments/TR20201020MDG20ReportTR. Erişim Tarihi: 25 Kasım 2021
• Dulla D, Daka D, Wakgari N. (2017). Antenatal care utilization and ıts associated factors among pregnant women in Boricha district Southern Ethiopia. Diversity & Equality in Health and Care, 14(2), 76–84.
• Dutamo Z, Assefa N, Egata G. (2015). Maternal health care use among married women in Hossaina, Ethiopia. BMC Health Services Research, 15(1), 1–9.
• Erbaydar T. (2003). Utilization of prenatal care in poorer and wealthier urban neighbourhoods in turkey. European Journal of Public Health, 13(4), 320–326.
• Erdoğan A, Çetinkaya F. (2019). Kayseri il merkezinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(3), 135–141.
• Gürsoy E, Mizrak Şahin B, Bektaş M. (2020). Gebelerin hastanelerden sağlık hizmeti almasını etkileyen faktörler ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13 (4), 275–284.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara,
• Türkiye: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK. http://www.hips. hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf. Erişim Tarihi: 15 Şubat 2022.
• Henry J, Beruf C, Fischer T. (2020). Access to health care for pregnant arabic-speaking refugee women and mothers in Germany. Qualitative Health Research, 30(3), 437–447.
• Mutai K T, Otieno G. O. (2021). Utilization of focused antenatal care among expectant women in murang’a county, Kenya. Pan African Medical Journal, 39(23), 1–13.
• Pirinçci E, Polat A, Köroğlu A, Kumru S. (2010). Bir üniversite hastanesinde doğum yapan kadınların doğum öncesi bakım alma durumu ve etkileyen faktörler. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(2), 1–7.
• Shibre G, Zegeye B, Idriss-Wheeler D, Yaya S. (2021). Factors affecting the utilization of antenatal care services among women in Guinea: a population-based study. Family Practice, 38(2), 63–69.
• Sönmez Y. (2007). Doğum öncesi bakım hizmetleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 6(1), 9–12.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (SB). (2007). Cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmet standartları. https://sbu.saglik. gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/açsap39.pdf. Erişim Tarihi: 20 Kasım 2021.
• Turan T, Serap Ceylan S, Teykç S. (2008). Annelerin düzenli prenatal bakım alma durumları ve etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(9), 157–172.
• World Health Organization (WHO). (2018). Who recommendations on antenatal care for a positive pregnancy experience. https://www.who.int/ reproductivehealth/publications/maternal_perinatal _health/ancpositive-pregnancy-experience/en. Erişim Tarihi: 22 Kasım 2021.
• Yılmaz L, Koruk F, Koruk İ. (2018). Şanlıurfa’da bir devlet hastanesinde doğum yapmış kadınların doğum öncesi bakım hizmetlerini alma durumu, bu hizmetlerin niteliği ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 209–218.