Öğrenciler için Kanıta Dayalı Hemşireliğin Önemi ve Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2023, , 617 - 630, 15.10.2023

Emre Yanıkkerem , Nicole Esmeray , Aslı Karakuş Selçuk , Aynur Çetinkaya

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1152684

Öz

Amaç: Türkiye’de hemşirelik eğitimi alan öğrenciler için kanıta dayalı hemşireliğin önemi ve kullanımına yönelik tutumları belirlemede kullanılabilecek bir ölçme aracı geliştirmektir.
Yöntem: Metodolojik tipte olan çalışmaya, 2021-2022 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Sağlık Bilimleri Fakültesi hemşirelik bölümüne kayıtlı olan, 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören 222 öğrenci dahil edilmiştir. Veriler Kasım 2021-Haziran 2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Geçerlilik analizleri için kapsam geçerliliği, açıklayıcı faktör analizi ve bilinen gruplar geçerliliği yapılmıştır. Ayırt edici geçerlilik Pearson korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Güvenirlik analizleri için Cronbach alpha, Spearman-Brown korelasyon testleri ve test-tekrar test güvenirliliği hesaplanmıştır.
Bulgular: Geliştirilen ölçek beşli likert tipinde, 18 madde ve iki faktör yapısına sahiptir. Açıklanan toplam varyansın %64.8 olduğu ölçeğin iki alt boyutu “Kanıta Dayalı Hemşireliğin Önemi” ve “Kanıta Dayalı Hemşireliğin Kullanımı” olarak isimlendirilmiştir. Bu araştırmada ölçeğin Cronbach alfa değeri 0.942 olarak, test-tekrar test güvenirlik katsayısı 0.737 bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışmada ülkemizdeki hemşirelik öğrencileri için geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kanıta dayalı Hemşirelik, tutum, geçerlik, güvenirlik, ölçek geliştirme, öğrenci hemşire

Teşekkür

Çalışmaya katılımları ile destek veren öğrencilere teşekkür ederiz.

Attitude Scale towards the Importance and Use of Evidence-Based Nursing for Students: A Scale Development Study

Öz

Objective: The study was conducted to develop a measurement tool that can be used to determine the attitudes towards the importance and use of evidence-based nursing for students receiving nursing education in Turkey.
Methods: This methodological study included 222 students enrolled in the nursing department of the Faculty of Health Sciences in the spring semester of the 2021-2022 academic year, studying in the 3rd and 4th grades. Data were collected between November 2021 and June 2022. Content validity, explanatory factor analysis and known group validity were performed for validity analysis. The discriminant validity was evaluated with the Pearson correlation. Cronbach alpha, Spearman-Brown correlation tests and test-retest reliability were calculated.
Results: The developed scale has a five-point Likert type, 18 items and two-factor structure. The two sub-dimensions of the scale, in which the total variance explained was 64.8%, were named "Importance of Evidence-Based Nursing" and "Use of Evidence-Based Nursing". In this study, the Cronbach alpha value and test-retest reliability were found as 0.942 and 0.737.
Conclusion: In this study, it was found that the scale which was developed for the nursing students is a valid and reliable scale.

Anahtar Kelimeler

Evidence-Based Nursing, Attitude, Validity, Reliability, Scale development, nursing student

Kaynakça

• Almutairi AF, Dahinten VS (2017). Factor structure of Almutairi’s critical cultural competence scale. Administrative Sciences, 7, 1-14.
• Arslan F, Çelen R. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27, 99-106.
• Atasoy N, Baykara ZG. (2020). Hemşirelerin mesleki özerkliğe yönelik tutum ölçeği’nin türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği Hukuku Tarihi, 28, 206-15.
• Ayhan Y, Kocaman G, Bektaş M. (2015). Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutum ölçeği” nin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 17, 21-35.
• Ayre C, Scally AJ. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47, 79–86.
• Baltacı N, Deniz HT. (2019). Öğrencilerin araştırmaya yönelik kaygıları, bilişim teknolojilerinden yararlanma durumları ve kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 60-68.
• Baran GK, Atasoy S, Şahin S. (2020). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarına yönelik farkındalık ve tutumlarının değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7, 352-359.
• Başdaş Ö, Özbey H. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17, 32-37.
• Büyüköztürk Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Carpenter S. (2018). Ten steps in scale development and reporting: A guide for researchers. Communication Methods and Measures, 12, 25-44.
• Cetişli NE, Tokem Y, Ören EDT, Işık G, Avcı SÇ. (2021). Kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlar: mezuniyet öncesi ve sonrası durum. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6, 149-154.
• Çay M, Daşbaş S. (2020). Kanıta dayalı uygulama ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31, 1514-1546.
• Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LİSREL uygulamaları, 6. Baskı, Pegem Akademi Yayıncılık, s. 1-407.
• Daştan B, Hintistan S. (2018). Dahiliye kliniklerinde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi: kırsal bölge örneği. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1, 1-9.
• Davis AE. (1996). Instrument development: getting started. Journal of Neuroscience Nursing, 3, 204-207.
• DeVellis RF. (2003). Scale Development Theory and Applications Second Edition. SAGE Publications International Educational and Professional Publisher, Chapter 5. p. 60-96
• Eker D, Arkar H. (1995). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 10, 45-55.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I temel kavramlar ve işlemler, 2. baskı, Pegem Akademi, Ankara, s. 1-50.
• Esin, N. (2020). Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N, editörler. Hemşirelikte araştırma: süreç, uygulama ve kritik, 4. Baskı. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, s 195-231.
• Evcimen H, Ayyıldız Nİ. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşireliğe ilişkin tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10, 141-146.
• Gerrish K, Ashworth P, Lacey A, Bailey J, Cooke J, Kendall S, ve ark. (2007). Factors influencing the development of evidence-based practice: a research tool. Journal of Advanced Nursing, 57, 328-338.
• Kalkım A, Midilli TS. (2020). “Kanıta Dayalı Hemşirelik”: hemşirelik öğrencilerinin bilgi, tutum ve davranışları. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7, 419-426.
• Karaahmetoğlu GU, Softa HK. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21, 256-263.
• Kim JS, Gu MO, Chang H. (2019). Effects of an evidence-based practice education program using multifaceted interventions: a quasi-experimental study with undergraduate nursing students. BMC Medical Education, 19, 1-10.
• Melynk BM, Fineout-Overholt E, Mays MZ. (2008). The evidence-based practice beliefs and implementation scales: psychometric properties of two new instruments. Worldviews Evidence Based Nursing, 5, 208-216.
• Mena-Tudela D, González-Chordá VM, Cervera-Gasch A, Maciá-Soler ML, Orts-Cortés MI. (2018). Effectiveness of an evidence-based practice educational intervention with second-year nursing students. Revista Latino-Americana de Enfermagem, 26, 1-9.
• Menekli T, Korkmaz M. (2021). Dâhiliye hemşirelerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14, 38-47.
• Mohammed AMK, Hussein AAH. (2020). Effect of implementing evidence-based nursing practice program on critical thinking disposition among internship students. Egyptian Journal of Health Care, 11, 455-473.
• Muslu KG, Baybek H, Yıldız TH, Kıvrak A. (2015). Öğrencilerin kanıta dayalı hemşirelik konusundaki bilgi, tutum ve davranışları ölçeğinin Türkçe geçerlik güvenirlik çalışması. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırma Dergileri, 2, 1-16.
• Oh EG, Yang YL. (2019). Evidence-based nursing education for undergraduate students: A preliminary experimental study. Nurse Education in Practice, 38, 45-51.
• Osborne JW, Fitzpatrick DC. (2012). Replication analysis in exploratory factor analysis: what it is and why it makes your analysis better. Practical Assessment. Research & Evaluation, 17, 1-8.
• Özdamar, K. (2002). Paket programlar, istatistiksel veri analizi. 4. Baskı, Eskişehir, Kaan Kitapevi, s 661-673. Pallant, J. (2016). SPSS survival manual: a step by step guide to data analysis using SPSS program, 6th edition, London, UK: McGraw-Hill Education, p. 1-55.
• Ruzafa-Martinez M, Lopez-Iborra L, Madrigal- Torres M. (2011). Attitude towards evidence-based nursing questionnaire: development and psychometric testing in Spanish community nurses. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 17, 664-670.
• Sánchez-García I, Molina MDPU, López-Medina IM, Pancorbo-Hidalgo PL. (2019). Knowledge, skills and attitudes related to evidence-based practice among undergraduate nursing students: A survey at three universities in Colombia, Chile and Spain. Nurse Education in Practice, 39, 117-123.
• Şen E, Yurt S. (2021). Hemşirelerin kanıta dayalı uygulamalara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14, 102-107.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi. s. 107-113, 166-169, 381-390.
• Tabachnick, BG, Fidell, LS. (2007). Using multivariate statistics, 5th edition, New York, Allyn and Bacon, p. 1-983.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ileri veri analizi. 2. Basım, Ankara, Nobel Basımevi, s 16-29.
• Tezbaşaran, A (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu, 2. Baskı, Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, s 19-51.
• Thiel L, Ghosh Y. (2008). Determining registered nurses’ readiness for evidence-based practice. Worldviews Evidence Based Nursing, 5, 182-192.
• Upton D, Upton P. (2006). Development of an evidence-based practice questionnaire for nurses. Journal of Advanced Nursing, 54, 454-458.
• Yeşilyurt S, Çapraz C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 20, 251-264.
• Yılmaz D, Düzgün F, Dikmen Y. (2019). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 713-719.