Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Hasta Mahremiyetini Gözetme Durumları ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 123 - 132, 17.04.2023

Gülseren Karabey , Belkız Kızıltan , Selma Sabancıoğulları

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1053595

Öz

Amaç: Araştırma, bir üniversite uygulama ve araştırma hastanesi, yoğun bakım kliniklerinde görev yapan hemşirelerin hasta mahremiyetini gözetme durumları ile etkileyen faktörleri değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türdeki bu araştırmanın örneklemini, 15 Nisan – 15 Haziran 2018 tarihleri arasında yoğun bakım biriminde çalışan ve araştırmaya gönüllü katılmayı kabul eden 105 hemşire oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında; kişisel bilgi formu ve Hasta Mahremiyeti Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin, hasta mahremiyetini gözetme durumlarının ortalamanın üzerinde (4.61±0.38) olduğu ve en yüksek puanı “fiziksel mahremiyet” alt boyutundan (4.73±0.41) aldıkları saptanmıştır. Hasta hakları bildirgesini okuyan hemşirelerin mahremiyet ölçeği kişisel bilgi güvenliği/özel hayatın gizliliği alt boyut puan ortalamasının, okumayanlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin %57.1’i hastanelerinde hasta mahremiyetini korumaya yönelik yazılı materyal, %82.9’u mahremiyet ihlalinin takip ve izleme sisteminin olmadığını belirtmiştir.
Sonuç: Çalışma bulguları hemşirelerin hasta mahremiyetini yüksek oranda gözettiklerini, fiziksel mahremiyeti daha fazla önemsediklerini ve hasta mahremiyetini gözetme durumunun çeşitli faktörlerden etkilendiğini göstermiştir. Hastanede mahremiyet ihlal ve takip sistemlerinin kurulması, kurumsal ve sağlıkta kalite standartları gereğince hasta güvenliği kapsamında hasta hakları ve mahremiyet eğitimlerinin sürdürülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

mahremiyet, yoğun bakım, hasta hakları, Hemşirelik bakımı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Araştırmaya katılan yoğun bakım hemşirelerine ve işbirliği için hastane ve birim yöneticilerine teşekkür ederiz.

Evaluation of Pay Attention on Patient Privacy of Nurses Who Working in Intensive Care Units and Affecting Factors

Öz

ABSTRACT
Objective: The study was conducted to evaluate the factors affecting and the pay attention to patient privacy of nurses working in the intensive care clinics of a university practice and research hospital.
Methods: The sample of this descriptive and cross-sectional study consisted of 105 nurses who worked in the intensive care unit between April 15 and June 15, 2018 and who voluntarily agreed to participate in the study. Personal information form and Patient Privacy Scale were used to collect the data.
Results: It was determined that the nurses’ attention to patient privacy were above the average (4.61±0.38) in the study. It was seen that the nurses got the highest score from the "physical privacy" sub-dimension (4.73±0.41). It was found that the privacy scale personal information security/privacy of private life sub-dimension mean score of the nurses who read the declaration of patient rights was higher than those who did not read it. 57.1% of the nurses stated that there was no written material to protect patient privacy in their hospitals, and 82.9% stated that there was no follow-up and monitoring system for privacy violations.
Conclusion: It was found that nurses pay good attention to patient privacy, attach more importance to physical privacy, and care for patient privacy is affected by various factors. It was recommended to establish privacy violation and follow-up systems in the hospital and to continue patient rights and privacy trainings within the scope of patient safety in accordance with institutional and health quality standards.

Anahtar Kelimeler

critical care, privacy, patient safety, nursing care

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aktan GG, Eşer İ, Kocaçal E. (2019). Hemşirelerin hasta mahremiyetini koruma ve sürdürme durumları ile etkileyen faktörler. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 16(4), 301-305.
• Aştı TA, Karadağ A. (2016). Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı. İstanbul, Akademi Basın ve Yayıncılık.
• Bajaj P. (2008). Ethics in intensive care. Indian Journal of Anaesthesia, 52, 617-619.
• Baldacchino D. (2006). Nursing competencies for spiritual care. Journal of Clinical Nursing, 15(7), 885-896.
• Beach MC, Branyon E, Saha S. (2017). Diverse patient perspectives on respect in healthcare: a qualitative study. Patient Education and Counseling, 100, 2076-2080.
• Candan M, Bilgili N. (2018). Hemşire ve ebelerin hasta mahremiyetine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 34-43.
• Danbury CM, Waldmann CS. (2006). Ethics and law in the intensive care unit. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology, 20(4), 598-603.
• Eti Aslan F, Çınar F, Es M. (2019). Cerrahi hemşirelerinin mahremiyet bilinçlerinin incelenmesi. Kocaeli Medical Journal, 8(3), 95-103.
• Geller G, Schell-Chaple H, Turner K, Anderson WG, Beach MC. (2018). Measuring patient respect in the intensive care unit: validation of the ICU-RESPECT instrument. Journal of Critical Care, 46, 63–66.
• Heikkinen A, Wickström G, Leino-Kilpi H. (2006). Understanding privacy in occupational health services. Nurs Ethics, 13(5), 515-530.
• Hintistan S, Nural N, Öztürk H. (2009). Yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların deneyimleri. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 13(1), 40-46.
• Karamanoğlu Yavuz A, Özer Gök F, Tuğcu A. (2009). Denizli ilindeki hastanelerin cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin mesleki profesyonelliklerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi, 14(1), 12-17.
• Kotzer AM, Arellana K. (2008). Defining an evidence-based work environment for nursing in the USA. Journal of Clinical Nursing, 17, 1652–1659.
• Leino Kilpi H, Valimaki M, Dassen T, Gasull M, Lemonidou C, Scott A, et al. (2001). Privacy: a review of the literature. International Journal of Nursing Studies, 38, 663-671.
• Mersin S, Bayrak Kahraman B. (2019). Yoğun bakım hastasının ve ailesinin onuruna saygı ve mahremiyet. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 23(1), 50-56.
• Ormrod CE. (2020). Human Learning. 8th. USA, Pearson.
• Özata M, Özer K. (2017). Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyeti konusundaki tutumlarının incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(1), 1-21.
• Özata M, Özer K. (2016). Hastanelerde hasta mahremiyetine yönelik uygulamalarının sağlıkta kalite standartları bağlamında değerlendirilmesi: Konya örneği. International Journal of Social Science, 45, 11-33.
• Öztürk H, Bahçecik N, Özçelik KS. (2014a). The development of the Patient Privacy Scale in nursing. Nursing Ethics, 21(7), 812-828.
• Öztürk H, Özçelik SK, Bahçecik N. (2014b). Hemşirelerin hasta mahremiyetine özen gösterme durumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 30(3), 19-31.
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı. (2016). Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Kalite Hastane Seti Version 5.1. 2. Baskı. Ankara, Pozitif Matbaa.
• Schiefele U. (1999). Interest and learning from text. Scientific Studies of Reading, 3(3), 257-279.
• Soydan Yaşar N, Cansız SA, Aydoğan S, Bal T, Yalım NY. (2016). Yoğun bakımda kişi kavramı ve mahremiyet ilkesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics Law Hist-Special Topics, 2(1), 1-11.
• Tanrıkulu F, Erol F, Ziyai NY, Gündoğdu H, Karabulut B, Dikmen Y. (2020). Hemşirelerin hasta mahremiyetini gözetme durumlarının incelenmesi. Journal of Innovative Healthcare Practices, 1(1), 22-29.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Hasta Hakları Yönetmeliği. Ankara; 2016. Erişim tarihi:25.09.2021, https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=4847&mevzuatTur= KurumVeKurulusYonetmeligi &mevzuatTertip=5
• Teke A, Uçar M, Demir C, Çelen Ö, Karaalp T. (2007). Bir eğitim hastanesinde görev yapan hemşirelerin hasta hakları konusundaki bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6, 259-266.
• Vayalilkarottu J. (2012). Holistic health and well-being: A psychospiritual/religious and theological Perspective. Asian Journal of Psychiatry, 5(4), 347-350.
• Yakıt E, Uyurdağ N. (2017). Hemşirelerin meslek yaşantısı memnuniyetleri; Diyarbakır ili örneği. Sağlık ve Toplum, 27(3), 48-55.
• Yaman Aktaș Y, Karabulut N, Yılmaz D, Özkan AS. (2015). Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 5(3), 81-86.
• Zaybak A, Çevik K. (2015). Yoğun bakım ünitesindeki stresörlerin hasta ve hemşireler tarafından algılanması. Yoğun Bakım Dergisi, 6, 4-9.
• Zaybak A, Eşer İ, Günay İE. (2012). Bir üniversite hastanesinde hastaların hasta haklarını kullanma tutumunun incelenmesi. İ.Ü.Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(2), 4-11.