Engelli Kadın Olarak Anne Olmak

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 238 - 246, 17.04.2023

Ebru Cirban Ekrem , Özlem Demirel Bozkurt , Zeynep Daşıkan

https://doi.org/10.38108/ouhcd.991142

Öz

Engellilik doğuştan veya sonradan olabilen, bireyin fiziksel ya da duyusal kayıp ve/veya yetersizliği nedeniyle gündelik ve toplumsal yaşamında zorlanmasına neden olan bir durumdur. Engelli bireylere yönelik her türlü ayrımcılığın önlenmesi hem dünyada hem de ülkemizde birçok kanun ile korunmaya çalışılmaktadır. Engelli bireylerin hakları kanunlar yolu ile korunmaya çalışılsa da bu bireyler toplum tarafından çeşitli şekillerde ayrımcılığa maruz kalmaktadırlar. Kadınlardan beklenen en önemli toplumsal rollerden biri anneliktir. Tüm kadınlar çocuk sahibi olma açısından aynı haklara sahiptir. Her kadının olduğu gibi engelli kadınların da çocuk sahibi olma ve annelik duygusunu yaşama arzusu vardır. Ayrıca engelli kadınların gebelik, doğum, doğum sonu dönem ve annelik sürecine ilişkin engeli olmayan kadınlara göre daha ayrıntılı sağlık hizmeti almaları gerekmektedir. Konu ile ilgili yapılan tarama sonucunda engelli kadınların annelik süreçlerinin incelendiği çalışmaların geliştirilmesi gerektiği düşünülmüştür. Bu derleme engelli kadınların ve annelerin yaşadıkları sorunlara, annelik sürecine ve karşılaşabilecekleri risklere, sağlık personeli ile etkileşimlerine ve sağlık hizmeti kullanımlarındaki engellere yönelik farkındalık yaratmak amacı ile yazılmıştır.

Anahtar Kelimeler

anne sağlığı, COVID-19, engelli, kadın, perinatal bakım, engeller

Destekleyen Kurum

Bu çalışmayı destekleyen kişi ya da kurum yoktur.

Proje Numarası

Bu çalışma proje kapsamında değildir.

Being a Mother as a Disabled Woman

Öz

Disability is a condition that can be congenital or acquired and that causes difficulties in the daily and social life of the individual due to physical or sensory loss and/or inadequacy. Preventing all kinds of discrimination against disabled people is tried to be protected by many laws both in the world and in our country. Even though the rights of disabled individuals are tried to be protected by law, these individuals are exposed to discrimination in various ways by the society. One of the most important social roles expected from women is motherhood. All women have the same rights to have children. Like every woman, disabled women also have a desire to have children and experience the feeling of motherhood. In addition, women with disabilities need to receive more detailed health services regarding pregnancy, childbirth, postpartum period, and motherhood than women without disabilities. As a result of the scanning on the subject, it was thought that studies examining the motherhood processes of women with disabilities should be developed. This review was written with the aim of raising awareness about the problems experienced by women and mothers with disabilities, the motherhood process and the risks they may encounter, their interactions with health personnel and the barriers in their use of health services.

Anahtar Kelimeler

maternal health, COVID-19, disabled, perinatal care, barriers

Proje Numarası

Bu çalışma proje kapsamında değildir.

Kaynakça

• Abacıgil F. (2021). Pandemi döneminde cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetleri açısından dezavantajlı gruplar. Okyay P. Günay T, Editors. Pandemi dönemlerinde cinsel sağlık ve üreme sağlığı (CSÜS) hizmetleri: toplum temelli hizmetler için rehber. İstanbul: Acar Basım Cilt Sanayi Ticaret Anonim Şirketi, p. 112-147.
• Akobirshoev I, Parish SL, Mitra M, Rosenthal E. (2017). Birth outcomes among US women with intellectual and developmental disabilities. Disability and Health Journal, 10(3), 406-412. https://doi.org/10.1016 /j.dhjo .2017. 02.010.
• Altuntaş Duman N, Doğanay G. (2017). Toplumsal dışlanma pratikleri üzerinden Trabzon’da engelli kadınlar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(2), 1-48.
• Andrews EE, Powell RM, Ayers KB. (2021). Experiences of breastfeeding among disabled women. Women’s Health Issues, 31(1), 82-89. https://doi.org/10.1016 /j.whi. 2020.09.001
• Arca M, Saka G. (2019). Engellilerin temel hizmetlere ulaşılabilirliği ve beklenti durumları. Eurasian Journal of Family Medicine, 8(2), 69-77. https://doi.org/ 10.33880/ejfm. 2019080203
• Başgöl Ş, Oskay Ü. (2015). Fiziksel engelliliğin gebelik ve annelik üzerine etkisi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 23(1), 88-95.
• Biel F, Darney B, Caughey A, Horner Johnson W. (2020). Medical indications for primary cesarean delivery in women with and without disabilities. The Journal of Maternal-Fetal & Neonatal Medicine, 33, 3391-3398. https://doi.org/10.1080/14767058.2019.1572740
• Bloom TL, Mosher W, Alhusen J, Lantos H, Hughes RB. (2017). Fertility desires and intentions among U.S. women by disability status: findings from the 2011–2013 national survey of family growth. Maternal and Child Health Journal, 21(8), 1606–1615.
• Burcu E, Kamanlıoğlu M, Şahin B. (2006). Özürlü bireylerin eş seçiminde yaşadıkları sorunların cinsiyete göre karşılaştırılması, Woman 2000, 7(2), 3-30.
• Caroline S, Catherine SY, Krotoski D, Nancy L, Sean B. (2011). Pregnancy in women with physical disabilities. Obstetrics & Gynecology, 117(4), 935-947. https://doi.org/10.1097/AOG.0b013e3182118d 59
• Casebolt MT. (2020). Barriers to reproductive health services for women with disability in low and middle-income countries: A review of the literature. Sexual & Reproductive Healthcare, 24, 100485. https://doi.org/10.1016/ j.srhc.2020.100485
• Çebitürk Bayrak, N. (2019). Ebe ve hemşirelerin engelli kadınların gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemlerine yönelik düşünce ve deneyimleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). T. C. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Darney BG, Biel FM, Quigley BP, Caughey A.B., Horner Johnson W. (2017). Primary cesarean delivery patterns among women with physical, sensor yor intellectual disabilities. Women’s Health Issues, 27(3), 336-344. https://doi.org/10.1016/j.whi.2016 .12.007
• Davanzo R, Davanzo R. (2018). Controversies in breastfeeding. Frontiers in Pediatrics, 6, 1-7. https://doi.org/10.3389/fped.2018.00278
• Demir A, Yeşiltuna D. (2017). Aile iktidar ilişkisi bağlamında engelli kadın olmak. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 534-544.
• Durduran Y, Bodur S. (2009). Engellilerin engellilikleri dışındaki sağlık sorunları: Karşılaştırmalı bir çalışma. Selçuk Tıp Dergisi, 25(2), 69-77.
• Dündar T, Özsoy S. (2020). Menstrual hygiene management among visually impaired women. British Journal of Visual Impairment, 38(3), 347-362.
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. (2009). Milletlerarası sözleşme. Erişim tarihi: 31.08.2021, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm
• Frederick A. (2015). Between stigma and mother‐blame: blind mothers' experiences in USA hospital postnatal care. Sociology of Health & Illness, 37(8), 127–1141.
• Güngör, İ. (2017). Engelli kadınlarda üreme sağlığı. Kızılkaya Beji N, editors. Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalıkları. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, p.171-201.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE). (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye. Humans Right Watch. (2021). Women and girls and disabilities. Erişim tarihi: 05.07.2021, https://www.hrw.org/legacy/women/disabled.html
• Kabia E, Mbau R, Muraya KW, Morgan R, Molyneux S, Barasa E. (2018). How do gender and disability influence the ability of the poor to benefit from pro-poor health financing policies in Kenya? An intersectional analysis. International Journal for Equity in Health, 17, 149. https://doi.org/10.1186/ s12939-018-0853-6 Kanyılmaz Polat E, Bacak B, Kıroğlu F. (2020). Çalışma yaşamında görme engelli bireyler: Çanakkale Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(49), 917-960. Kent D. (2002). Beyond expectations: being blind and becoming a mother. Sexuality and Disability, 20(1), 81-88. McKenzie JA. (2013). Disabled people in rural South Africa talk about sexuality. Culture, Health & Sexuality, 15(3), 372-386. Mitra M, Clements KM, Zhang J, Iezzoni LI, Smeltzer SC, Long Bellil LM. (2015). Maternal characteristics, pregnancy complications and adverse birth outcomes among women with disabilities. Medical Care, 53(12), 1027-1032. https://doi.org/10.1097/MLR. 000000000 0000427
• Okyar S, Çakmak S. (2019). Yetişkin görme engelli bireylere günlük yaşam becerilerinin kazandırılmasında eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(2), 209-236.
• Özata M, Karip S. (2017). Engelli bireylerin sağlık hizmetleri kullanımında yaşadıkları sorunlar: Konya örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(4), 409-427.
• Poole JL, Sena Hare K, Turner Montez S, Mendelson C, Skipper B. (2013). Mothers with chronic disease: A comparison of parenting in mothers with systemic sclerosis and systemic lupus erythematosus. American Occupational Therapy Foundation, 34(1), 12–19.
• Rugoho, T., Maphosa, F. (2017). Challenges faced by women with disabilities in accessing sexual and reproductive health in Zimbabwe: the case of Chitungwiza town. African Journal of Disability, 6(252), 1-8. https://doi.org/10.4102/ajod.v6i0.252
• Schiff MA, Doody DR, Crane DA, Mueller BA. (2017). Pregnancy outcomes among deaf women in Washington state, 1987-2012. Obstetrics and Gynecology, 130(5), 953-960. https://doi.org/10. 1097/ AOG. 0000000000002321
• Smeltzer SC, Avery C, Haynor P. (2012). Interactions of people with disabilities and nursing staff during hospitalization. American Journal of Nursing, 112(4), 30-37.
• Smeltzer SC. (2007).Pregnancy in women with physical disabilities. Journal of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing, 36(1), 88-96. https://doi.org/ 10.1111/ J.1552-6909.2006.00121.x
• T.C. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Engelli ve yaşlı hizmetleri istatistik bülteni. (2020). Erişim tarihi: 31.08.2021, https://www.ailevecalisma.gov.tr /media/42250/istatistik-bulteni-2020-mart.pdf
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2018). Kadının güçlenmesi strateji belgesi ve eylem planı 2018-2023. Erişim tarihi: 01.09.2021, https://ailevecalisma.gov.tr/KSGM/PDF/kadinin_guclenmesi_strateji_ ve_ eylem_plani.pdf Taner A, Demirel Bozkurt Ö. (2021a). Görme engelli kadınlara verilen planlı üreme sağlığı eğitiminin bilgi düzeyi ve memnuniyet üzerine etkisi. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 13(2), 239-250. https://doi.org/10.5336/nurses.2020-75588
• Taner A, Demirel Bozkurt, Ö. (2021b). Görme yetersizliği olan kadınların üreme sağlığı sorunları ve çözüm yolları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(1), 84-91.
• Tarasoff LA, Ravindran S, Malik H, Salaeva D, Brown HK. (2020). Maternal disability and risk for pregnancy, delivery, and postpartum complications: a systematic review and meta-analysis. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 222(1), 27-32. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2019.07.015 Tefera B, Engen MV, Klink JV, Schippers A. (2017). The grace of motherhood: disabled women contending with societal denial of intimacy, pregnancy, and motherhood in Ethiopia. Disability & Society, 32(10), 1510-1533.
• Timur S, Ege E, Bakış E. (2006). Engelli kadınların üreme sağlığı sorunları ve etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 51-58.
• Topaloğlu Ören, E.D. (2018). Evli olan fiziksel engelli kadınların cinsellik ve cinsel sağlık konusundaki yaşam deneyimleri: Bir gömülü kuram çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). T.C. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Unıted Nations Development Programme. (2021). Sürdürülebilir kalkınma amaçları. Erişim tarihi: 01.09.2021, https://www.tr.undp.org/content/turkey/ tr/home/sustainable-development-goals.html
• United Nations. (2013). Factsheet on persons with disabilities. Factsheet on persons with disabilities. Erişim tarihi: 02.09.2021, https://www.un.org/ development/desa/disabilities/resources/factsheet-on-persons-with-disabilities.html
• World Bank. (2021). Disability Inclusion. Erişim tarihi: 02.09.2021 https://www.worldbank.org/en/topic/ disability
• World Health Organization (WHO). (2011). World report on disability. Erişim tarihi: 02.09.2021, https://www.who.int/disabilities/world_report/2011/report.pdf
• WHO. (2020). Disability and health. Erişim tarihi: 02.09.2021, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health