Tip 2 Diyabetli Bireylerde Hastalığı Kabulün Kronik Hastalığa Uyum Düzeyi Üzerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 667 - 676, 01.12.2024

Cemile Kütmeç Yılmaz

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1352810

Öz

Amaç: Bu çalışmada tip 2 diyabetli bireylerde hastalığı kabulün kronik hastalığa uyum düzeyi üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu çalışma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı niteliktedir. Araştırma Mayıs - Eylül 2022 tarihleri arasında tip 2 diyabetli 227 birey ile yürütülmüştür. Veriler tanıtıcı bilgi formu, Hastalığı Kabul Ölçeği ve Kronik Hastalıklara Uyum Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma verileri Mann–Whitney U, Kruskal–Wallis, bağımsız gruplarda t testi ve One-way ANOVA, Spearman korelasyon testi ve Doğrusal Regresyon testleri kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Çalışmada tip 2 diyabetli bireylerin yaş ortalaması 65.22±9.94 olup, %53.7’sinin 65 yaş ve üzeri, %65.6’sının kadın, %95.2’sinin evli olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların Hastalığı Kabul ölçeği ve Kronik Hastalığa Uyum Ölçeği puan ortalaması sırasıyla 22.63±8.78 ve 84.96±12.73 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada diyabetli bireylerde hastalığı kabul düzeyinin kronik hastalığa uyumu etkilediği bildirilmektedir (rho=0,653, p<0,001).
Sonuç: Tip 2 diyabeti olan bireylerde hastalığı kabul düzeyi attıkça hastalığa uyum da artmaktadır. Bu bakımdan tip 2 diyabetli bireylerde hastalığı kabul ve kronik hastalığa uyum düzeyinin değerlendirilmesi ve hastalığı kabulü arttırmaya yönelik eğitimlerin yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tip 2 diyabet, hastalığı kabul, uyum, hemşirelik

Etik Beyan

Araştırmanın Etik Komite Onayı: Bu çalışmanın yürütülebilmesi için Aksaray Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulundan etik izin (Tarih: 27.12.2019, Karar Numarası: 2019/12-25), çalışmanın yapıldığı kurumdan araştırma izni ve ölçekler için kullanım izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yazar, bu çalışma için kurumdan herhangi bir finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Proje Numarası

Proje olarak yürütülmediği için proje numarası yoktur.

Teşekkür

Araştırmaya katılan tüm bireylere teşekkür ederim.

The Effect of Accepting of Illness on the Level of Adaptation to the Chronic Disease in Individuals with Type 2 Diabetes

Öz

Objective: In this study, it was aimed to determine the effect of disease acceptance on the level of adjustment to chronic disease in individuals with type 2 diabetes.
Methods: This study is descriptive and correlational and was conducted with 227 individuals with type 2 diabetes between May and September 2022. Data were collected with the descriptive ınformation form, Acceptance of Illness Scale and Adaptation to Chronic Illness Scale. The data were analysed using Mann–Whitney U, Kruskal–Wallis, independent groups t-test and One-way ANOVA, Spearman correlation test and Linear Regression tests.
Results: In the study, the mean age of individuals with type 2 diabetes was 65.22 ± 9.94 years, 53.7% were 65 years and above, 65.6% were women, and 95.2% were married. The mean total scores of the Acceptance of Illness Scale and Adaptation to Chronic Illness Scale were 22.63±8.78 and 84.96±12.73, respectively. In the study, it was found that the level of acceptance of the disease in individuals with diabetes affects adaptation to chronic disease (rho=0.653, p<0.001).
Conclusion: As the acceptance level of individuals with type 2 diabetes increases, their adaptation to the disease increases. In this regard, it is recommended to evaluate the level of acceptance and adaptation to chronic disease in type 2 diabetes patients and to conduct trainings to increase the acceptance of the disease.

Anahtar Kelimeler

Type 2 diabetes, acceptance of the disease, adaptation, nursing

Proje Numarası

Proje olarak yürütülmediği için proje numarası yoktur.

Kaynakça

• Aktürk Ü, Aydinalp E. (2018). Examining the correlation between the acceptance of the disease and the diabetes self-efficacy of the diabetic patients in a family health center. Annals of Medical Research, 25(3), 359-364.
• Alharbi S, Alhofaian A, Alaamri MM. (2023). Illness perception and medication adherence among adult patients with type 2 diabetes mellitus: A scoping review. Clinics and Practice, 13(1), 71-83.
• Aloudah, N. M., Scott, N. W., Aljadhey, H. S., Araujo-Soares, V., Alrubeaan, K. A., & Watson, M. C. (2018). Medication adherence among patients with Type 2 diabetes: A mixed methods study. PloS one, 13(12), e0207583.
• Ambrosio L, Navarta-Sánchez MV, Carvajal A, Garcia-Vivar C. (2021). Living with chronic illness from the family perspective:An Integrative review. Clinical Nursing Research, 30(5), 579-590.
• Arı N, Özdelikara A. (2022). Dahiliye Kliniklerine başvuran tip 2 diyabet hastalarında aile desteğinin hastalığı kabullenme ve tedavi uyumuna Etkisi: Ordu ili örneği. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 2022;6(1), 39-48.
• Aslan H, Çetkin T, Demir R. (2021). Effects of chronic illness adaptation on the healthy lifestyle behaviours of patients in internal services. Cukurova Medical Journal, 46, 1140-1149.
• Atik D, Karatepe H. (2016). Scale development study: adaptation to chronic illness. Acta Medica Mediterranea., 32, 135-42.
• Bayram, A., Yurttaş, A. (2022). The relationship between adaptation to disease and self-care agency levels in patients with multiple sclerosis. Journal of Neuroscience Nursing, 54(2), 102-106.
• Bertolin DC, Pace AE, Cesarino CB, Ribeiro RC, Ribeiro RM. (2015). Psychological adaptation to and acceptance of type 2 diabetes mellitus. Acta Paulista de Enfermagem, 28, 440-446.
• Bilgiç Ş, Pehlivan E. (2023). Kronik hastalığa sahip bireylerin hastalığa uyumunun yaşam kalitesi ile ilişkisi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 63-76.
• Brzoza KB, Główczyński P, Piegza M, Błachut M, Sedlaczek K, Nabrdalik K, ve ark. (2022). Acceptance of the disease and quality of life in patients with type 1 and type 2 diabetes. The European Journal of Psychiatry, 36(2), 114-119.
• Büyükkaya Besen D, Esen A. (2011). The Adaptation of the Acceptance of Illness Scale to the diabetic patients in Turkish Society. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(2), 155-164.
• Can S, Cicek SC, Ankarali H. (2020). The effect of illness acceptance on diabetes self care activities in diabetic individuals. International Journal of Caring Sciences, 13(3), 2191–2200.
• Cipora, E., Konieczny, M., & Sobieszczanski, J. (2018). Acceptance of illness by women with breast cancer. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 25(1).
• ElSayed NA, Aleppo G, Aroda VR, Bannuru RR, Brown FM, Bruemmer D ve ark. (2023). Introduction and Methodology: Standards of Care in Diabetes-2023. Diabetes Care, 46(Suppl 1):S1-S4. https://doi.org/10.2337/dc23-Sint.
• Felton BJ, Revenson TS. (1984). Coping with chronic illness: a study of illness controllability and the influence of coping strategies on psychological adjustment. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 52, 343-53. International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas. Erişim tarihi;6.06.2022. https://diabetesatlas.org/.
• İlaslan E, Dalkıran Ş, Canlı Özer Z, Balcı MK. (2021). Tip 2 diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyi ve bakım verenlerin bakım verme yükü. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30(2), 84-95.
• İnel Manav A, Atik D, Çapar A. (2021). Diyabeti olan yetişkinlerin koşulsuz kendini kabul ve kronik hastalığa uyumlarının değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 4(2), 153-162.
• İnkaya B, Düzalan Ö, Özpancar N. (2016). Diyabetli hastalarda hastalığı kabulün öz bakım aktivitelerine etkisi. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 8, 2-3.
• Jankowiak B, Kowalewska B, Krajewska-Kułak E, Milewski R, Turosz MA. (2021). Illness Acceptance as the Measure of the Quality of Life in Moderate Psoriasis. Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 14, 1139–1147. Kara A, Kara T. (2019). Tip 2 diyabet tanılı hastalarda uygulanan tedavi yöntemi ile hastalardaki tedaviye uyum, yaşam kalitesi ve depresyon arasındaki ilişki. Haseki Tıp Bülteni, 57(4), 377-385.
• Karatepe H, Atik D, Özcan Yüce U. (2020). Adaptation with the chronic disease and expectations from nurses. Erciyes Medical Journal, 42(1), 18‐24.
• Kowalewska B, Cybulski M, Jankowiak B, Krajewska-Kułak E. (2020). Acceptance of illness, satisfaction with life, sense of stigmatization, and quality of life among people with psoriasis: A cross-sectional study. Dermatology and Therapy, 10(3), 413-430.
• Kütmeç Yilmaz C, Kara FŞ. (2021). The effect of spiritual well-being on adaptation to chronic illness among people with chronic illnesses. Perspect Psychiatr Care, 57(1), 318-325.
• Lewko J, Zarzycki W, Krajewska-Kułak E. (2012). Relationship between the occurrence of symptoms of anxiety and depression, quality of life, and level of acceptance of illness in patients with type 2 diabetes. Saudi Medical Journal, 33(8), 887-894.
• Mirahmadizadeh, A., Khorshidsavar, H., Seif, M., & Sharifi, M. H. (2020). Adherence to medication, diet and physical activity and the associated factors amongst patients with type 2 diabetes. Diabetes Therapy, 11, 479-494.
• Mosleh SM, Darawad M. (2015). Patients' adherence to healthy behavior in coronary heart disease: risk factor management among Jordanian patients. Journal of Cardiovascular Nursing, 30(6), 471‐478.
• Obiegło M, Uchmanowicz I, Wleklik M, Jankowska-Polańska B, Kuśmierz M. (2016). The effect of acceptance of illness on the quality of life in patients with chronic heart failure. European Journal of Cardiovascular Nursing, 15(4), 241-247.
• Ozdemir S, Lee JJ, Malhotra C, Teo, I., Yeo, KK., Than, AUNG, ve ark. (2022). Associations between prognostic awareness, acceptance of illness, and psychological and spiritual well-being among patients with heart failure. Journal of Cardiac Failure, 28(5), 736-743.
• Özkaptan BB, Kapucu S, Demirci İ. (2019). Relationship between adherence to treatment and acceptance of illness in patients with type 2 diabetes. Cukurova Medical Journal, 44, 447-454.
• Piotrkowska R, Terech‐Skóra S, Mędrzycka‐Dąbrowska W, Jarzynkowski P, Król M. (2021). Factors determining acceptance of disease and its impact on satisfaction with life of patients with peripheral artery disease. Nursing Open, 8(3), 1417-1423.
• Schmitt A, Reimer A, Kulzer B, Haak T, Gahr A, Hermanns N. (2014). Assessment of diabetes acceptance can help identify patients with ineffective diabetes self-care and poor diabetes control. Diabetic medicine: A Journal of the British Diabetic Association, 31(11), 1446-1451.
• Starczewska M, Kujawska R, Stanisławska M, Rybicka A, Grochans E. (2018). The analysis of health behaviors and illness acceptance in patients with diabetes. Family Medicine & Primary Care Review, (4), 352-355.
• Şahin S, Cingil D. (2020). Evaluation of the relationship among foot wound risk, foot self-care behaviors, and illness acceptance in patients with type 2 diabetes mellitus. Primary Care Diabetes, 14(5), 469-475.
• Şireci E, Karabulutlu E. (2017). Tip 2 diabetes mellituslu hastaların hastalıklarını kabullenme ve kendi bakımlarındaki öz yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20, 48-54.
• Taşkın Yılmaz F, Şahin AD, Türesin AK. (2019). Tip 2 diyabetli bireylerde hastalığı kabul düzeyinin glisemik kontrol ile ilişkisi. Cukurova Medical Journal, 44, 1284-1291.
• Turen S, Yilmaz RA, Gundogdu S. (2021). The relationship with acceptance of illness and medication adherence in Type 2 diabetes mellitus patients. International Journal of Caring Sciences, 14(3), 1824.
• Türten Kaymaz T, Akdemir N. (2016). Diyabetli bireylerde hastalığa psikososyal uyum. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 7(2), 61–67.
• Uchmanowicz I, Jankowska-Polanska B, Motowidlo U, Uchmanowicz B, Chabowski M. (2016). Assessment of illness acceptance by patients with COPD and the prevalence of depression and anxiety in COPD. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 11, 963–970.