Hemşirelik Öğrencilerinin Tütün Kullanım Prevelansı ve Tütün Düzenlemelerine Yönelik Bilgi ve Tutumları: Dumansız Üniversite Örneği

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 230 - 237, 05.04.2025

Belgin Varol , Esra Alpaslan Sude Şuara Ayan Merve Kömürcüoğlu Ramazan Akın Kara Serhat Özalp

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1380551

Öz

Amaç: Bu araştırmada dumansız üniversite uygulaması olan bir üniversitenin hemşirelik öğrencilerinin tütün kullanım sıklıkları ile tütün düzenlemelerine yönelik bilgi ve tutumlarını değerlendirmek amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı türdeki bu araştırmanın evrenini dumansız üniversite uygulaması olan bir üniversitenin hemşirelik fakültesindeki 757 öğrenci oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğünün belirlenmesi için Raosoft yazılım kullanılmış %5 hata payı ve %90 güven aralığında toplam 200 öğrenciye ulaşılması hedeflenmiştir. Veri kaybı olma ihtimaline karşı araştırma 248 öğrenci ile tamamlanmıştır. Veriler, öğrencilerin tütün kullanma davranışları ile tütün kontrolüne ilişkin düzenlemeler hakkında bilgi ve tutumlarını belirlemek için araştırmacılar tarafından hazırlanan anketlerle toplanmıştır. Google Forms kullanılarak hazırlanan anketler öğrencilere whatsapp grupları ya da karekod aracılığıyla ulaştırılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi için SPSS versiyon 22.0 paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı veriler için frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri verilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 21.09±1.57dir. Öğrencilerin %74.49’u hiç sigara kullanmamış olup, %8.50’si nadiren, %14.11’si düzenli olarak sigara kullandığını bildirmiştir. Öğrencilerin % 46.88’i sigara fiyatlarındaki artışın ve %34.38’i dumansız üniversite uygulamasının sigara kullanımını azalttığını belirtmişlerdir. Tütün kontrolüne ilişkin mevzuat ile ilgili öğrencilerin %45.16’sı bilgilerinin olmadığını, %52.02’si yasanın çok katı olduğunu, %59.27’si yasa kurallarının ihlal edildiğini, %80.65’i yasa kurallarına uyduğunu düşünmektedir.
Sonuç: Öğrencilerin çoğunluğunun sigara kullanmanın zararlarını bildiği sonucuna varılmıştır. Dumansız üniversite uygulamasının sigara kullanan öğrencilerin %34.38’inde sigara kullanımında azalmayı sağladığı görülmektedir. Öğrencilerin tütün kontrolüne ilişkin yasa hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmadıkları ve yasanın uygulanmasında karşılaşılan ihlallerde öğrencilerin büyük çoğunluğunun herhangi bir bildirim yapmadıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik öğrencileri, tütün, bağımlılık, dumansız üniversite, tütün düzenlemeleri

Etik Beyan

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulundan 11.04.2023 tarih ve 2023/98 kayıt numarası ile onay alınmıştır. Çalışmada herhangi bir çıkar çatışması söz konusu değildir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma için herhangi bir finansal destek alınmamıştır.

Prevalence of Tobacco Use Among Nursing Students and Their Knowledge and Attitudes Towards Tobacco Regulations: The Case of Tobacco-Free University

Öz

Objective: The aim of this study was to evaluate the prevalence of tobacco use and the knowledge and attitudes of nursing students towards tobacco regulations in a university with a tobacco-free campus.
Methods: The population of this descriptive study consisted of 757 students at the nursing faculty of a university with smoke-free university practice. Raosoft software was used to determine the sample size. It aimed to reach a total of 200 students with a 5% margin of error and a 90% confidence interval. In case of data loss, the research was completed with 248 students. Data were collected through surveys prepared by researchers to determine students' tobacco use behaviors and their knowledge and attitudes about tobacco control regulations. Surveys prepared using Google Forms were delivered to students via WhatsApp groups or QR codes. SPSS version 22.0 package program was used to evaluate the data. Frequency, percentage, mean and standard deviation values are given for descriptive data.
Results: The mean age of the students who participated in the study was 21.09±1.57 years. 74.49% of the students had never smoked cigarettes, 8.50% rarely smoked cigarettes and 14.11% regularly smoked cigarettes. 46.88% of the students stated that the increase in cigarette prices and 34.38% of the students stated that the smoke-free university application decreased smoking. Regarding the legislation on tobacco control, 45.16% of the students think that they have no information, 52.02% think that the law is too strict, 59.27% think that the rules of the law are violated, and 80.65% think that they comply with the rules of the law.
Conclusion: Most of the students knew the harms of smoking. It is seen that the smoke-free university implementation led to a decrease in smoking in 34.38% of the students who smoke. It was determined that students were not sufficiently informed about the law on tobacco control, and the majority of students did not report any violations encountered in the implementation of the law.

Anahtar Kelimeler

Nursing students, tobacco, addiction, tobacco-free university, tobacco regulation

Kaynakça

• Başkent Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ‘Tütünsüz Üniversite İçin Adım Adım Uygulama Rehberi’’ Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. https://hutkom.hacettepe.edu.tr/dosya/rehber.pdf.
• Blake KD, Klein AL, Walpert L, Casey L, Hallett C, Douglas C, ve ark. (2020). Smoke-free and tobacco-free colleges and universities in the United States. Tobacco Control, 29(3), 289-294. https://doi.org/10.1136/tobaccocontrol-2018-054829
• Boakye E, Osuji N, Erhabor J, Obisesan O, Osei AD, Mirbolouk M ve ark. (2022). Assessment of patterns in e-cigarette use among adults in the US, 2017-2020. JAMA Network Open, 5(7), 1-15. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2022.23266
• Buu A, Cai Z, Li R, Wong SW, Lin HC, Su WC ve ark (2021). The association between short-term emotion dynamics and cigarette dependence: A comprehensive examination of dynamic measures. Drug and alcohol dependence, 218, 108341. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2020.108341
• Čivljak M, Ačkar L, Puljak L. (2023). The knowledge, attitudes and behaviors of hospital nurses on smoking cessation interventions: a cross-sectional study. BMC Nursing, 22, 228. https://doi.org/10.1186/s12912-023-01394-7
• Çapık C, Özbıçakcı, Ş. (2007). Factors effecting levels of smoking addiction of students attending to the nursing high school. Journal of Human Sciences, 4(2),1-12.
• Çifçi S, Değer V, Saka G, Ceylan A. (2018). Sağlık yüksekokulu hemşirelik bölümü öğrencilerinde sigara içme sıklığı ve etkileyen faktörler. Van Tıp Dergisi, 25(2), 89- 99. https://doi.org/5505/vtd.2017.81994
• Çilingir D, Hintistan S, Öztürk H. (2012). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sigara kullanma alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 69-87.
• Felsinger R, Groman E. (2022). Price policy and taxation as effective strategies for tobacco control. Frontiers in Public Health, 10, 851740. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.851740
• Fujita S, Marteache N. (2022). Evaluation of a smoke-and tobacco-free campus policy: The issue of displacement, Journal of American College Health, 70(2), 598-606. https://doi.org/10.1080/07448481 .2020.1758705
• Hill Rice V, Heath L, Livingstone-Banks J, Hartmann-Boyce J. (2017). Nursing interventions for smoking cessation. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12. https://doi.org/10.1002/14651858.CD001188 .pub5
• Lechner WV, Meier E, Miller MB, Wiener JL, Fils-Aime Y. (2012). Changes in smoking prevalence, attitudes, and beliefs over 4 years following a campus-wide anti-tobacco intervention. Journal of American College Health, 60(7), 505-511. https://doi.org/10.1080/07448481.2012.681816
• Lupton JR, Townsend JL (2015). A Systematic Review and Meta-analysis of the Acceptability and Effectiveness of University Smoke-Free Policies, Journal of American College Health, 63:4, 238-247. https://doi.org/10.1080/07448481.2015.1015029
• Meydan Acımış N, Gündoğan M, Barış E, Akın M, Kandemir İ. (2024). The prevalence of tobacco product use among students in the faculty of medicine at Pamukkale University and their views on the smoke-free campus implementation. Thoracic Research & Practice, 25(2),82-88. https://doi.org/10.5152/Thorac ResPract.2024.23050
• O'Loughlin JL, Dugas EN, O'Loughlin EK, Karp I, Sylvestre MP (2014). Incidence and determinants of cigarette smoking initiation in young adults. Journal of Adolescent Health, 54(1), 26-32. https://doi.org/ 10.1016/j.jadohealth.2013.07.009
• Poormahdy H, Najafi M ve Khosravani V. (2022). The effects of emotion dysregulation and negative affect on urge to smoke and nicotine dependence: The different roles of metacognitions about smoking. Addictive Behaviors, 124, 107108. https://doi.org/ 10.1016/j.addbeh.2021.107108
• Resmi Gazete. (2009, 16 Temmuz). Tütün ürünlerinin zararlarının önlenmesi ve kontrolü hakkında kanunun uygulanması ile ilgili 2009/44 sayılı genelge [Genelge]. Erişim tarihi: 20 1 Eylül 2023 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090716-9.htm
• Seki Öz H, Akdeniz E. (2022). Hemşirelik Öğrencilerinin Parafonksiyonel Oral Alışkanlıkları ile Bağımlı Kişilik Özelliğinin Sigara İçme Durumlarına Etkisi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(1), 41-48.
• Seo DC, Macy JT, Torabi MR, Middlestadt SE. (2011). The effect of a smoke-free campus policy on college students' smoking behaviors and attitudes. Preventive medicine, 53(4-5), 347-352. https://doi.org/10.1016/ j.ypmed.2011.07.015
• Şahiner NC, Şahin A, Akbağ NNA. (2020). Üniversite öğrencilerinin sigara içme durumları ve sigara bağımlılığına yönelik tutumları. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), 64-79.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2016). Türkiye’nin dumansız hava sahası dünyaya resmen örnek oldu. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. https://sggm.saglik.gov.tr/TR,3881/ turkiyenin-dumansiz-hava-sahasi-dunyaya-resmen-ornek-oldu.html#
• UNODC (2013). International Standards on Drug Use Prevention Publishing and Library Section, United Nations Office at Vienna. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023. https://www.unodc.org/unodc/en/prevention/ prevention-standards.html.
• World Health Organization Tobacco Free Initiative. (2004). Building blocks for tobacco control: A handbook. World Health Organization. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023. https://www.who.int/publications /i/item/9241546581
• World Health Organization, & Research for International Tobacco Control. (2008). WHO report on the global tobacco epidemic, 2008: The MPOWER package [Rapor]. World Health Organization. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023. https://www.who.int/publications-detail-redirect/9789241596282
• World Health Organization. (2019). WHO global report on trends in prevalence of tobacco use 2000–2025, third edition [Rapor]. Geneva: World Health Organization. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023. https://www.who.int/publications/i/item/who-global-report-on-trends-in-prevalence-of-tobacco-use-2000-2025-third-edition
• World Health Organization (WHO) Tobacco. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. https://www.who.int/health-topics/tobacco#tab=tab_1