Hemşirelerin Hasta Savunuculuk Davranışları ile Ahlaki Cesaret Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 107 - 115

Satu Tufan , Elif Öztürk , Serkan Birdir , Yaren Doğan

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1423140

Öz

Amaç: Tanımlayıcı ve ilişkisel türde olan bu araştırmanın amacı hemşirelerin hasta savunuculuk davranışları ile ahlaki cesaret düzeyleri arasında ilişkiyi belirlemektir.
Yöntem: Dört devlet hastanesinde çalışan toplam 600 hemşire araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Örneklem grubunu %95 güvenirlik, %5 hata ile evreni bilinen örneklem hesaplama yöntemi ile minimum 234 hemşire olarak belirlenmiştir. Çalışmanın yapıldığı hastanelerde hemşire olarak çalışan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan 234 hemşire örneklemi oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan hemşire tanıtım formu, hemşireler için hasta savunuculuk ölçeği ve ahlaki cesaret ölçeği kullanılaraktoplanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin ortalama 33.30±9.15 yaşında olduğu, 82.05’inin kadın, %59.83’ünün evli, %77.35’inin lisans mezunu olduğu, %30.34’ünün cerrahi servislerde çalıştığı ve %29.06’sının meslekte çalışma süresinin 17 yıl ve üzerinde olduğu saptanmıştır. Hasta Savunuculuk Ölçeği puan ortalaması 169,41±18,61, Ahlaki Cesaret Ölçeği puan ortalaması ise 87,25±12,86’dır. Hemşirelerin medeni durumu ve çalıştığı klinik ile Hasta Savunuculuk düzeyleri (p‹0.001, p=0.038) ve Ahlaki Cesaret düzeyleri (p=0.013, p=0.003) arasında anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Hemşirelerde Ahlaki Cesaret Ölçeği ile Hemşireler için Hasta Savunuculuk Ölçeği ve alt boyutları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p‹0.001).
Sonuç: Bu araştırmada, hemşirelerin hasta savunuculuk ve ahlaki cesaret düzeylerinin yüksek olduğu; ahlaki cesaret düzeyleri yükseldikçe hasta savunuculuk düzeylerinin de yükseldiği tespit edilmiştir. Hemşirelerin medeni durumu ve çalıştığı klinik ile hasta savunuculuk ve ahlaki cesaret düzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ahlaki cesaret, hasta savunuculuğu, hemşirelik, etik, ahlak, savunuculuk rolü

Etik Beyan

Araştırmanın etik izni, Kastamonu Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulundan (4.08.2022/8-15) alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma TÜBİTAK tarafından finansal olarak desteklenmiştir.

Teşekkür

Çalışmaya katılan tüm hemşirelere teşekkür ederiz.

The Relationship Between Nurses' Patient Advocacy and Moral Courage Levels

Öz

Objective: The purpose of this descriptive study is to explore the correlation between nurses' patient advocacy behaviors and their levels of moral courage.
Methods: The sample comprised 234 nurses employed in state hospitals. Data were collected using a nurse introduction form developed by researchers based on the literature, the Patient Advocacy Scale for Nurses, and the Moral Courage Scale.
Results: The average age of the participating nurses was 33.30±9.15 years, with 82.05% female, 59.83% married, 77.35% holding a bachelor's degree, and 30.34% working in surgical services. It was noted that 29.06% of them had been in the profession for 17 years or more. The mean score of the Patient Advocacy Scale is 169,41±18,61, and the mean score of the Moral Courage Scale is 87,25±12,86. A significant difference was observed between the nurses' marital status, the clinic they worked in, and their levels of Patient Advocacy (p‹0.001, p=0.038) and Moral Courage (p=0.013, p=0.003). A significant positive correlation was found between the Moral Courage Scale in Nurses and the Patient Advocacy Scale for Nurses and its subscales (p‹0.001).
Conclusion: The study found that nurses exhibited high levels of patient advocacy and moral courage. Additionally, an increase in moral courage levels was associated with an increase in patient advocacy levels. There was a significant difference in the levels of patient advocacy and moral courage based on nurses' marital status and the clinic in which they worked.

Anahtar Kelimeler

Advocacy role, ethics, moral courage, morality, nursing, patient advocacy

Kaynakça

• Abbasinia MF, Kazemnejad A. (2020). Patient advocacy in nursing: A concept analysis. Nursing Ethics, 27(1), s. 141-151.
• Abdollahi R, Iranpour S, Ajri-Khameslou M. (2021). Relationship between resilience and professional moral courage among nurses. Journal of Medical Ethics and History of Medicine, 3, 14. https://doi.org/10.18502/jmehm.v14i3.5436
• Alanezi FZ. (2022). Nurses’ attitude towards patient advocacy in a single tertiary care hospital. Nursing Open. 9, 2602– 2607. https://doi.org/10.1002/nop 2.958
• Alshammari M, Alboliteeh M. (2023). Moral courage, burnout, professional competence, and compassion fatigue among nurses. Nursing Ethics, 30(7-8), s. 1068-1082. https://doi.org/10.1177/09697330231176032
• Ağkaya Alahan N, Aylaz R, Yetiş G. (2015). Kronik Hastalığı Olan Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Bakım Verme Yükü. Annals of Health Sciences Research, 4(2), 1-5.
• Ardahan M. (2003). Hemşirelerin Savunuculuk Rolü. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7(2).
• Ay E, Karakurt N ve Kavuran E, (2022). Hemşirelerin Sosyotropik Otonomik Kişilik Özellikleri ile Klinik Karar Vermeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 5(1), 41-48.
• Ayaz E. (2020). Hemşirelerde Ahlaki Cesaret Ölçeği: Uyarlama, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Kars: Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Batı N. (2023). Hemşirelerin etik duyarlılıkları ile hasta savunuculuk düzeyleri arasındaki ilişki. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Berman A., Snyder SJ., and Frandsen Geralyn (2022). “Health, Wellness, and Illness”. Kozier&Erb’s Fundamentals of Nursing. Tenth Edition. Pearson. p.262-275.
• Davoodvand S, Abbaszadeh A, Ahmadi F. (2016). Patient advocacy from the clinical nurses' viewpoint: a qualitative study. Journal of Medical Ethics and History of Medicine, 9(5), 1-8.
• El Seesy NAE, Al Nagshabandi EA. (2016). Nurses’ Attitudes Toward Patient Advocacy in Oncology Department University Hospital. American Journal of Nursing Science, 5(6), 266-271.
• Elewa, AH, Etway, EAE, Guindy HAE (2016). Nursing interns’ perception regarding patients’ rights and patients’ advocacy. SOJ Nursing Health Care, 2(3), 1-6.
• Escolar-Chua R. (2016). Moral sensitivity, moral distress, and moral courage among baccalaureate Filipino nursing students. Nursing Ethics, 1-12.
• Fahlberg B. (2015). Moral courage: A step beyond patient advocacy. Nursing, 45(6), 13-14. https://doi.org/10. 1097/01.NURSE.0000464991.63854.5
• Goktas S, Aktug C, Gezginci E. (2023). Evaluation of moral sensitivity and moral courage in intensive care nurses in Turkey during the COVID-19 pandemic. Nursing in Critical Care, 28(2), 261-271. https://doi.org/10.1111/nicc.12820
• Gülnar E, Bayram Ş, Özveren H. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinin Hasta Savunuculuğu Durumlarının Belirlenmesi. Black Sea Journal of Health Science, s. 1-2.
• Hanks RG, Eloi H, Stafford L. (2019). Understanding how advanced practice registered nurses function as patient advocates. Nursing Forum, 54(2), 213-219.
• Hauhio N, Leino-Kilpi H, Katajisto J, Numminen O. (2021). Nurses' self-assessed moral courage and related socio-demographic factors. Nursing Ethics, 28(7-8), 1402-1415. https://doi.org/10.1177/0969 733021999763
• Hu K, Liu J, Zhu L, Zhou Y. (2022). Clinical nurses' moral courage and related factors: an empowerment perspective. BMC Nursing, 21(1), 321. https://doi.org/10.1186/s12912-022-01093-9
• ICN. (2021). THE ICN Code of Ethics For Nurses Revised 2021. International Council of Nurses, 1-23. Karaçar Y, Bademli K, Özgönül ML, (2020). Hemşirelerde Kişisel Değerler ile Etik Duyarlılık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Türkiye Biyoetik Dergisi, 7(2), 47-58
• Kayahan C. (2008). İşletmelerde Bir Avantaj Unsuru Olarak Kur Korelasyonlarının Kullanımı. Yönetim ve Ekonomi. 15(1), 75-84.
• Khodaveisi M, Oshvandi K, Bashirian S, Khazaei S, Gillespie M, Masoumi S, Mohammadi F. (2021). Moral courage, moral sensitivity and safe nursing care in nurses caring of patients with COVID-19. Nursing Open, 8(6), 3538-3546. https://doi.org/10.1002/nop2.903
• Khoshmehr Z, Barkhordari-Sharifabad M, Nasiriani K, Fallahzadeh H. (2020). Moral courage and psychological empowerment among nurses. BMC Nursing, 19(23), 1-7.
• Konings KJP, Gastmans C, Numminen OH, Claerhout R, Aerts G, Leino-Kilpi H, Casterlé BD. (2021). Measuring nurses' moral courage: an explorative study. Nursing Ethics, 29(1), 114-130.
• Lachman VD. (2007). Moral Courage: A Virtue in Need of Development? MEDSURG Nursing, 16(2), 131-133. Negarandeh, R., Oskouie, F., Ahmadi, F. et al. (2006). Patient advocacy: barriers and facilitators. BMC Nursing 5(3). https://doi.org/10.1186/1472-6955-5-3
• Nsiah C, Siakwa M, Ninnoni JP. (2019). Barriers to practicing patient advocacy in healthcare setting. Nursing Open, 7(2), 650-659.
• Numminen O, Katajisto J, Leino-Kilpi H. (2018). Development and validation of Nurses’ Moral Courage Scale. Nursing Ethics, 1-18.
• Numminen O, Repo H, Leino-Kilpi H. (2016). Moral courage in nursing: A concept analysis. Nursing Ethics, 1-14. Oliveira C, Tariman JD. (2017). Barriers to the patient advocacy role: An ıntegrative review of the literature. Journal of Nursing Practıce Applıcatıons & Reviews of Research 7(2):7-12
• O’Toole MT. (2017). Mosby’s Pocket Dictionary of Medicine, Nursing & Health Professions. United States of America: Elsevier.
• Pajakoski E, Rannikko S, Leino-Kilpi H, Numminen O. (2021). Moral courage in nursing - An integrative literature review. Nursing Health Science, 23(3), s. 570-585. https://doi.org/10.1111/nhs.12805
• Peng M, Saito S, Guan H, Ma X. (2023). Moral distress, moral courage, and career identity among nurses: A cross-sectional study. Nursing Ethics, 30(3), s. 358-369. https://doi.org/10.1177/09697330221140512
• Şermet E. (2019). Hemşireler İçin Hasta Savunuculuk Ölçeğinin Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Taraz Z, Loghmani L, Abbaszadeh A, Ahmadi F, Safavibiat Z, Borhani F. (2019). The relationship between ethical climate of hospital and moral courage of nursing staff. Electronic General Journal of Medicine, 16(2), em109 https://doi.org/10.29333 /ejgm/93472
• TDK. (2022). Türk Dil Kurumları Sözlüğü. Erişim Tarihi:25/06/2022, https://sozluk.gov.tr/
• Water T, Ford K, Spence D, Rasmussen S. (2016). Patient advocacy by nurses-past, present and future. Contempary Nurse, 52(6), 696-709.