Yöneticilerin Kişilik Özelliklerinin Liderlik Davranışlarına Etkisi: Kamu Güvenliği Alanında Görgül Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 98 - 115, 31.12.2020

Ersin Sünbül , Hasan Engin Şener

Öz

Bu araştırmanın amacı, çalışma evrenimizi teşkil eden ve kamuya güvenlik hizmeti sunan bir kamu kurumunda istihdam edilen, orta ve üst düzey yöneticilerin sahip olduğu kişisel özelliklerinin davranışlarına etkisi konusunda oluşturulan hipotezleri sınamaktır. Hazırlanan anket soruları, astlara sorularak onların algı durumuna göre çalışma şekillendirilmiştir.
Literatür incelendiğinde; kamudaki liderlerin kişilik özellikleri, sergiledikleri davranışlar, karşılaştıkları farklı durumlara yaklaşımları ve çağdaş liderlik yaklaşımları boyutunda sergilenen liderlik özelliklerinin ortaya konulduğu birçok çalışma görülmektedir. Ancak, bu çalışmada diğerlerinden farklı olarak, yöneticinin kişilik özelliklerini ve buna bağlı olarak ortaya koydukları davranışların takipçilerin gözünden nasıl algılandıkları üzerine odaklanmasıdır. Bu çerçevede, kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi için beş faktör kişilik özellikleri ölçeği, davranışlarının değerlendirilmesi için ise Ohio Üniversitesi yönetici davranışları çalışmalarından istifade edilmiştir. Çalışmada; yöneticinin kişilik özellikleri ile davranışları arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak gerek ast personelin gerekse yöneticilerin mesleki tecrübelerinin söz konusu tutumlara etki ettiği tespit edilmiştir. Çalışma, kavramsal çerçeve, kullanılan ölçeğin genel değerlendirmesi, elde edilen verilerin değerlendirilmesi, hipotezlerin test sonuçları ve çalışmanın genel değerlendirmesi konularını içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yönetici davranışları, , yönetici kişilik özellikleri, , lider, , beş faktör kişilik ölçeği

Kaynakça

• Acuner, T. ve Tabak, A. (2003). Liderlik Sürecinde Durumsallık Yaklaşımı Kapsamında İzleyici Kavramının Teorik Olarak İncelenmesi. Kara Harp Okulu, Bilim Dergisi, (sayı 1).
• Balcı, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkele. (11. baskı). Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Baltaş, A. (2010). Türk Kültüründe Yönetme. Remzi Kitabevi.
• Bayrak, S. (1997). Değişen Liderlik anlayışı ve Türkiye Gerçeği, 21. Yüzyılda Liderlik Sempozyumu. C:1. Deniz Harp Okulu, İstanbul.
• Bennis, W. G. & Thomas, R. J. (2012). Crucibles of Leadership. Harvard Business Review, (September 2012).
• Birdal, İ ve Aydemir, N. (1992). Yönetim Teorisi. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Bladburn, N, M. (1960). The Managerial Role in Turkey: A Psychological Study. Doktora Tezi. Harvard University. (aktaranAktaran: Ergun, T).
• Bozkurt, Ö. ve Göral, M. (2013). Modern Liderlik Tarzlarının Yenilik Stratejilerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (cilt 13, sayı 4).
• Buluç, B. (2016). Bilgi Çağı ve Örgütsel Liderlik. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi: Ankara.
• Carlyle, T. (1899). On Heros, Hero-Worship, and the Heroic in History. Copyright, by Henry Altemus.
• Doğan, R. İ. (2015). Liderlik seçim Sürecinde Liderler ve Beden Dili. Ankara: Truva Yayınları.
• Erdoğan, İ. (1994). İşletmelerde Davranış. İstanbul: Beta Basım.
• Eren, E. (2013). Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar). 11. baskı, İstanbul: Beta Basım.
• Ergun,T. (1981). Türk Kamu Yönetiminde Önderlik Davranışı. Türk ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Erkunt, G. (2015). Dönüşümcü Liderlik Davranışlarının Örgüt Kültürü Üzerine Etkileri. Yüksel Lisans Tezi. Koceli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kocaeli.
• Erkutlu, H. V. (2014). Liderlik, Kuramlar ve Yeni Bakış Açıları. Ankara: Elfin Yayınevi.
• French & Raven. (1968). The Bases For Social Power. In D. Cartwright (Ed.). Studies in Social Power. Michigan Press.
• Givens, R. J. (2008). School of Global Leadership & Entrepreneurship. Emerging Leadership Journeys. (Vol.1). Regent University.
• Gülgöz, S. (2002). Five-Factor Theory and NEO¬PI¬R in Turkey. (Eds. McCrae, R. R. & Allik, J.), The Five ¬Factor Model of Personality Across Cultures, New York: Kluwer Academic / Plenum Publishers.
• Gündoğan, A. (2010). Turizm Lisans Eğitimi Veren Yüksek Öğretim Kurumu Yöneticilerinin Liderlik Davranışlarının Öğretim Elemanlarının Örgütsel Bağlılığına etkisi. Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Aydın.
• Hersey, P. & Blanchard, K. H. (1969). Management of Organizational Behavior– Utilizing Human Resources. New Jersey: Prentice-Hall.
• Kirkpatrick, S. A. & Locke, E. A. (1991). Leadership: Do Traits Matter? The Executive, (48-60).
• Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği. 9. baskı. İstanbul: Beta Basım.
• Koçel, T. (2013). İşletme Yöneticiliği. 15. baskı, İstanbul: Beta Basım.
• Kotter, J. P. (1990). Değişiklik İçin Kuvvet: Liderlik Yönetiminde Nasıl Farklılık Gösterir. New York: Free Press.
• Lewin, K., Lippitt, R. & White, R. K. (1939). Patterns of Aggressive Behavior in Experimentally Created Social Climates.
• Journal of Special Psychology. (vol: 10, 269-308), (online pub: Bulletin of the Society for the Psychological Study of Social Issues, 2010: 269-299).
• McCrae, R. R. & Allik, J. (2002) The Five ¬Factor Model of Personality Across Cultures. New York: Kluwer Academic / Plenum Publishers.
• McCrae, R.R., Costa, P. T. Jr.(1987). Validation of the Five-Factor Model of Personality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology. (vol. 52, no. 1).
• Mıhçıoğlu, C. (1968). Türkiye’de Yüksek Kademe Yöneticilerin Eğitimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. (Sayı 23).
• Mıhçıoğlu, C. (1968). Türkiye’de Yüksek Kademe Yöneticilerin Eğitimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. (sayıSayı 23).
• Northouse, P. G. (2014). Liderlik, Kuram ve Uygulamalar. 6. baskıdan Tercüme İstanbul: Sürat Üniversite Yayınları.
• Özen, Ş. (1996). Bürokratik Kültür: Yönetsel Değerlerin Toplumsal Temelleri, cilt 1. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Solomon, R. C. & Flores, F. (2001). BuildingTtrust: In Business, Politics, Relationships, and Life. USA: Oxford University Press.
• Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi. (Sayı 17).
• Stogdill, R. (1974). Handbook of Leadership, A Survey Theory, and Research. NY.: Free Press.
• Şahin, A. ve Temizel, H. (2007). Bilgi Toplumunun Örgütsel ve Yönetsel Yapıları Üzerine Etkileri Bağlamında Türk Kamu Yönetiminde Liderlik Anlayışı: Bir Anket Çalışması. Maliye Dergisi. (Sayı 153).
• Şahin, A. ve Temizel, H. (2007). Bilgi Toplumunun Örgütsel ve Yönetsel Yapıları Üzerine Etkileri Bağlamında Türk Kamu Yönetiminde Liderlik Anlayışı: Bir Anket Çalışması. Maliye Dergisi. (Sayı 153).
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics. (Sixth ed.) California: Pearson.
• Uzun, G. (2005). Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar ve Bankacılık Sektöründe Uygulama, Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.
• Weber, M. (1947). Economy and Society an Outline of İnterpretive Sociology. Ed. R, Guenther & W, Claus. University of California Press. Berkeley, Los Angeles, London.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yukl, A. G. (1989). Leadership in Organizations. New Jersey: Prentice-Hall.
• Yukl, A. G. & Yukl, G. (2002). Leadership in Organizations. Prentice-Hall Upper Saddle River: NJ.