AİLE ŞİRKETLERİNİN KURUMSALLAŞMASINDA DIŞSAL YÖNTEMLER: AFM VE MARS SİNEMALARININ DÖNÜŞÜM VAKASI

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 21, 31.07.2023

Mustafa Akın

Öz

Kurumsallaşma aile şirketlerinin kuşaktan kuşağa geçişin sağlanması için kullanılan yöntemdir. Kurumsallaşma iki yol takip edilir: İçsel ve dışsal. İçsel yöntemde yazılı kurallar aile anayasası ile gerçekleşmektedir. Dışsal yöntemde yazılı kurallar dışardan aktarılmaktadır. Dışardan bağımsız üye, dışardan denetlenme, halka arz, kurumsal yatırımcı almak dışsal yöntemlerden bazılarıdır. Örnek uygulamada, kurumsal yatırım firmalarının yönetime girmesiyle AFM ve Mars sinemalarında baş döndürücü gelişme kronolojik olarak aktarıldı. AFM’ye 2000 yılında A.B.D. menşeli büyük sigorta firması AIG ortak oldu ve şirketi kurumsallaştırıldı. MARS’ta ise, Türkiye’nin en büyük bankalarından yer alan İş Bankası iştiraki İş Girişim Sermaye Ortaklığı aynı rolü üstlendi. Kurucu aileler ekonomik değerin ortaya çıkmasıyla beraber peyder pey hisselerini sattılar. Aile şirketlerinde kurumsallaşmada esas amaç profesyonellere bırakma ve yazılı kurallar esaslı olması değildir. Kurumsallaşmadan amaç önce ekonomik değeri ortaya çıkarmaktır. Potansiyelini yitiren ekonomik değeri ortadan kaybolan şirketlerin kuşaktan kuşağa taşınması sadece bir yüktür. Aile şirketi değil ekonomik değeri bir sonraki kuşağa taşımalıdır.

Anahtar Kelimeler

Aile şirketleri, dışsal kurumsallaşma, AFM, Mars

Kaynakça

• Adsan, E., Gümüştekin, G. E. (2006). Halka Açık İşletmelerde Aile Anayasası Ve Aile Meclisi Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Kültür Üniversitesi Aile İşletmeleri Kongresi Kongre Kitabı. 14-15 Nisan. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi. AFM (2009). Afm Uluslararası Film Prodüksiyon Ticaret Ve Sanayi Anonim Şirketi. Yıllık Faaliyet Raporu. Mars Entertainment Group Faaliyet Raporu. Alayoğlu, N. (2003). Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma. İstanbul: MÜSİAD Yayınları. Bilgin, D. C. (2007, 8 Mayıs). Mars, Dünya Devi Colony İle Bölgesel Marka Olacak. Hürriyet. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/mars-dunya-devi-colony-ile-bolgesel-marka-olacak-6476042 Çavuş, Ö. (2005). Aile işletmelerinde Stratejik Yönetim. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14 (2), 152-166. Collins, J., Porras, J. (2004). Built to Last. New York: HarperBusiness. Dündar, C. (2008). Özel Arşivinden Belgeler ve Anılarıyla Vehbi Koç. İstanbul: Doğan Yayınları Erdoğmuş, N. (2007). Aile İşletmeleri: Yönetim Devri ve İkinci Kuşağın Yetiştirilmesi. İstanbul: İGİAD Yayınları, No. 6. Family Business Center (2019). Family Ownership Transfer. Erişim adresi: www.familybusinesscenter.com Hürriyet (2004, 11 Haziran). Afm Sinemaları Halka Açılıyor. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/afm-sinemalari-halka-aciliyor-38586534. Hürriyet (2008, 27 Ocak). AFM'nin Yüzde 51 Hissesi Alfa Group'a Satıldı. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/afmnin-yuzde-51-hissesi-alfa-groupa-satildi-8328001. Karpuzoğlu, E. (2004). Gelecek İçin Aile Anayasası. 1. Aile İşletmeleri Kongresi-Kongre Kültür Yayınları Kitabı 40, 159-168. Mars Entertainment (2019). Faaliyet Alanları. Erişim adresi: http://www.marsentertainmentgroup.com.tr/tr/faaliyet-alanlari.html Milliyet. (2010, 5 Kasım). Mars Entertainment, AFM’yi Satın Aldı. Erişim adresi: http://www.milliyet.com.tr/mars-entertainment-afm-yi-satin-aldi-ekonomi-1310870/ İş Girişim. (2012). İş Girişimden Haberler. Erişim adresi: http://www.isgirisim.com.tr/sites/1/upload/files/2012_pusula_2-502.pdf Kadak, Ş. (2007). Mars, 'eğlenerek' ABD'den Colony Capital'i ortak aldı. Erişim adresi: http://arsiv.sabah.com.tr/2007/04/22/haber,86806B7855B94C08BE53A6CE8DC1CA7F.html (Erişim tarihi: 3.03.2019). Millstein. I. (2000). “Corporate Governance: The Role of Market Forces”,OECD Observer, Summer,(221/222). Neubauer, F., Lank, A. G. (2016). The Family Business: Its Governance for Sustainability. London: Pallgrave Mcmillian. Perry,M. (2017). Fortune 500 firms 1955 v. 2017: Only 60 remain, thanks to the creative destruction that fuels economic prosperity. Erişim adresi: http://www.aei.org/publication/fortune-500-firms-1955-v-2017-only-12-remain-thanks-to-the-creative-destruction-that-fuels-economic-prosperity/ Scott, D., Anthony, S., Patrick, V., Waldeck, A. (2016). Corporate Longevity: Turbulence Ahead for Large Organizations. Innosight. Erişim adresi: https://www.innosight.com/wp-content/uploads/2016/08/Corporate-Longevity-2016-Final.pdf Schumpeter, J. A. (1942). Capitalism, Socialism, and Democracy (3rd ed.). New York: Harper. Terekhov, A. (2008). Yönetim Kurulu Başkanı’nın Mesajı. Mars Entertainment Group Faaliyet Raporu. Vatan. (2004, 8 Ekim). AFM Sinemaları Borsada Perdeyi 14.500 Liradan Açıyor. Erişim adresi: http://www.gazetevatan.com/afm-sinemalari-borsada-perdeyi-14-500-liradan-aciyor-37732-ekonomi/ (01.02.2019) Vishwanath, T., Kaufman D. (1999). “Towards Transparency in Finance and Governance”,The World Bank Working Paper, Yolaç, Y. Doğan, Y. (2011). Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinde Yönetim Ve Kurumsallaşma. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61 (2), 83-110. Yörük, N. (2006). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Ve Halka Açılmanın Finansal Performans Üzerine Etkisi: Halka Açık Bir Aile Şirketi Üzerinde Vaka Çalışması. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6 (12), 180 – 202. Ward, J. (2016). Keeping the Family Business Healthy: How to Plan for Continuing Growth. San Francisco: Pallgrave Mcmillian.