Duygusal Özerklik ile Konuşma Kaygısı Arasındaki İlişki

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 70 - 88, 30.06.2025

Ferhat Ensar , Emre Can

https://doi.org/10.35233/oyea.1150257

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerde özgüven ve bağımsız karar verebilme yetisinin gelişmesinde etkili olan duygusal özerklik ile konuşma kaygısı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırma, nicel araştırma desenlerinden ilişkisel araştırma modeli ile yürütülmüştür. Araştırmada, duygusal özerkliklerine bağlı olarak ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygısında bir değişimin olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Ortaokul öğrencilerinin duygusal özerklikleri ile konuşma kaygıları arasındaki ilişki keşfedici korelasyon analiziyle incelenmiştir. Ortaokul öğrencilerinin duygusal özerkliğinin, konuşma kaygılarının bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemek için basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen ve 2021-2022 eğitim öğretim yılında Bursa’daki dört farklı ortaokulda öğrenim görmekte olan 318 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Steinberg ve Silverberg (1986) tarafından geliştirilen Deniz vd. (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan Duygusal Özerklik Ölçeği (DÖÖ) ile Gündüz ve Demir (2020) tarafından geliştirilen Konuşma Kaygısı Ölçekleri aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin genel duygusal özerklik ve konuşma kaygısı orta düzey olarak saptanmıştır. Duygusal özerklik ile konuşma kaygısı arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişkinin olduğu, duygusal özerkliğin konuşma kaygısının bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre duygusal özerklik konuşma kaygısındaki değişimin %1’ini açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

konuşma becerisi , kaygı , konuşma kaygısı , duygusal özerklik

Etik Beyan

Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında belirtilen kurallara uyulmuş, “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden kaçınılmıştır. Yazarlar arasında çıkar çatışması yoktur, tüm yazarlar çalışmaya katkı sağlamıştır. Bu çalışmanın etik kurul izni Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Kurulu’nun 26 Kasım 2021 tarihli toplantısında 2021/10 karar sayısı ile verilmiştir.

The Relationship Between Emotional Autonomy and Speech Anxiety

Öz

The aim of this study was to examine the relationship between emotional autonomy, which is effective in the development of self-confidence and independent decision-making ability in students, and speech anxiety. This study was conducted with the relational research model, one of the quantitative research designs. In the study, it was tried to determine whether there is a change in the speech anxiety of middle school students depending on their emotional autonomy. The relationship between middle school students' emotional autonomy and their speech anxiety was examined by exploratory correlation analysis. Simple linear regression analysis was used to determine whether middle school students' emotional autonomy is a predictor of their speaking anxiety. The study group of the research consisted of 318 eighth grade students who were determined by purposive sampling method and who were studying in four different secondary schools in Bursa in the 2021-2022 academic year. The data were collected through the Emotional Autonomy Scale (EAS) developed by Steinberg and Silverberg (1986) and adapted into Turkish by Deniz et al. (2013) and the Speech Anxiety Scales developed by Gündüz and Demir (2020). As a result of the research, middle school students’ general emotional autonomy and speech anxiety were found to be at a moderate level. There was a significant and negative relationship between emotional autonomy and speech anxiety, emotional autonomy was found to be a predictor of speaking anxiety. According to the results of the analysis, emotional autonomy explains 1% of the change in speaking anxiety.

Anahtar Kelimeler

speaking skill , anxiety , speaking anxiety , emotional autonomy

Etik Beyan

In this study, the rules specified in the "Directive on Scientific Research and Publication Ethics of Higher Education Institutions" were followed and the actions specified under the title of "Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics" were avoided. There is no conflict of interest between the authors, all authors contributed to the study. The ethics committee permission of this study was granted by the Bursa Uludağ University Social and Human Sciences Ethics Committee at its meeting on November 26, 2021 with the decision number 2021/10.

Kaynakça

• Akalın, S. ve Adıgüzel, A. (2020). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 1345-1356. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3956
• Akman, Y., Abaslı, K. ve Polat, Ş. (2018). Duygusal özerklik, öğrenci yılmazlığı, öğretmene güven ve problem çözme becerilerine yönelik algı arasındaki ilişkilerin öğrenci görüşlerine göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (3), 987-1012. https://doi.org/10.17152/gefad.397455
• Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve sözlü anlatım-kompozisyon sanatı. Akçağ.
• Ammelburg, G. (2003). Konuşma sanatı-konuşmacı eğitimi. Doruk.
• Arslan, A. (2018). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları ve akademik özyeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 2(3), 26-43. https://doi.org/10.31458/iejes.399014
• Arslan, A., Ilıman, E. ve Aslan, R. (2019). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin konuşma kaygıları ve öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 2(4), 124-147. https://doi.org/10.35235/uicd.526073
• Asan, H. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerine ve konuşma kaygılarına eğitsel oyunların etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Aydoğan, Y. (2019). Ortaokul öğrencilerinin konuşma becerilerinin geliştirilmesinde ve konuşma kaygılarında kavram haritalarının etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Baki, Y. ve Kahveci, G. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarının etkili konuşma becerileri üzerindeki etkisi: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Turkish Studies, 12(4), 47-70. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11373
• Beyers, W. ve Goossends, L. (1999). Emotional autonomy, psychosocial adjustment and parenting: interactions, moderating and mediating effects. Journal of Adolescence, 22, 753-769. https://doi.org/10.1006/jado.1999.0268
• Brewer, J. (2021). Kaygı Döngüsünü Kırmak. Okuyan Us Yayınları.
• Bulut, K. (2015). Mikro öğretim tekniğinin Türkçe öğretmen adaylarının konuşma beceri ve kaygılarına etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Burkovik, Y. (2009). Kaygılanacak ne var! Timaş.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe eğitimi. Nobel.
• Cevizci, A. (2005). Felsefe sözlüğü. Paradigma.
• Dacey, J. S., D. Mack, M. ve B. Fiore, L. (2018). Çocuklarda aşırı kaygı ve kaygı azaltma yöntemleri: Ebeveynler ve öğretmenler için rehber kitap. Türkiye İs Bankası Kültür Yayınları.
• Dağ, İ. (1999). Psikolojinin ışığında kaygı. Doğu Batı Düşünce Dergisi. 6.
• Demircan, K. (2017). Varlık ve hiçlik arasında yaşanan duygu: Kaygı. Almanya: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Demirci, E. (2019). 5E öğrenme modelinin ortaokul öğrencilerinin konuşma becerileri ve konuşma kaygılarına etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Deniz, M., Çok, F. ve Duyan, V. (2013). Duygusal Özerklik Ölçeği’nin ergenler için uyarlanması ve psikometrik özellikleri. Eğitim ve Bilim, 38(167), 352-363.
• Ellis, R. (1994). The study of second language acquisition. Oxford University.
• Erdem, İ. (2014). Konuşma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. İçinde A. Güzel ve H. Karatay (ed.) Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 181-220). Pegem Akademi.
• Ergün, M. (2009). Eğitim felsefesi. Pegem Akademi.
• Ersevim, İ. (2005). Freud ve psikanalizin temel ilkeleri. Asos.
• Fozio-Thielk, L. (2015). Examination of emerging adults’ autonomy and parental monitoring under varying living arrangements. [Unpublished PhD dissertation], Northcentral University.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). Mc Graw Hill.
• Gedik, M. (2015). Siirt örnekleminde ortaöğretim öğrencilerinin konuşma kaygılarının incelenmesi. ODU Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13, 77-93.
• Gölpınar, Ş, Hamzadayı, E. ve Bayat, N. (2018). Konuşma kaygı düzeyi ile konuşma başarımı arasındaki ilişki. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 4(2), 75-85. https://doi.org/10.31464/jlere.425224
• Gündüz, A. (2020). Duygusal zekâ ile konuşma kaygısı arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Gündüz, A. ve Demir, S. (2020). Konuşma kaygısı ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 145-159. https://doi.org/10.18069/firatsbed.818704
• Gündüz, A. ve Demir, S. (2022). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 709 – 726. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.985315
• Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
• Hasırcı, S. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygıları üzerindeki etkisi açısından akran ve öğretmen geribildirimi. Turkish Studies, 13(4), 685-706. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13078
• Jalongo, M. R. ve Hirsh, R. A. (2010). Understanding reading anxiety: New insights from neuroscience. Early Childhood Education Journal, 37(6), 431-435.
• Karadağ, M. (2003). Kuram-yöntem bağlamında yazılı sözlü anlatım. Ürün.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Akademi.
• Kardaş, M. N. ve Şahin, E. (2016). Mikro öğretim yönteminin öğrencilerin Türkçe konuşma beceri ve kaygılarına etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 30, 263-275. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.1314
• Kardaş, N. ve Akın, E. (2019). Drama etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin Türkçe konuşma kaygılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 91-113.
• Kartal, M. (2019). Beden eğitimi ve spor bölümü öğretmen adaylarının konuşma kaygısı ve kültürel zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Katrancı, M. ve Kuşdemir, Y. (2015). Öğretmen adaylarının konuşma kaygılarının incelenmesi: Sözlü anlatım dersine yönelik bir uygulama. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2015), 415-445. https://doi.org/10.14582
• Kavruk, H. ve Deniz, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları (Samsun ili örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 15, 63-8
• Kemiksiz, Ö. (2021). Konuşma ve sınıf içi uygulama örnekleri. İçinde F. T. Ünal (ed.) Türkçe öğrenme ve öğretim yaklaşımları içinde (s. 125-150). Nobel Akademi.
• Kemiksiz, Ö. ve Güneş, F. (2017). Doğrudan öğretim modeline dayalı konuşma eğitiminin 5. sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerine ve konuşma kaygılarına etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), 384-405. http://dx.doi.org/10.7884/teke.3795
• Keşaplı, G. ve Çiftçi, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 54(1), 463-484 http://dx.doi.org/10.9761/JASSS4830
• Kierkegaard, S. (2006). Kaygı kavramı: Mevrus Günahʼı konu edinen dogmatik problem üzerine psikoloji açısından yalın bir teşekkür. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kirchner, B. (1995). Etkileyici konuşma sanatı. Altın Kitaplar.
• Kurudayıoğlu, M. (2011). Konuşma eğitimi. Kriter.
• M. Schab, L. (2016). Kaygı: Ergenler için çalışma kitabı. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Manav, F. (2011). Kaygı kavramı. Toplum Bilimleri, 5(9), 201-211.
• May, R. (2021). Kaygının Anlamı. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• MEB, (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
• Noom, M., Dekovic, M. ve Meeus, W. (2001). Conceptual analysis and measurement of adolescent autonomy. Journal of Youth and Adolescence, 30(5), 577-595.
• Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Öncü.
• Özbay, M. ve Barutçu, T. (2013). Dil psikolojisi ve Türkçe öğretimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 11, 933-973. https://doi.org/10.14520/adyusbd.457
• Özdemir, G. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile konuşma kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin tespit edilmesi: Niğde ili örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Özdemir, S. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarını gidermede hazırlıklı konuşmaların rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 361-374. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-360001
• Peterson F. L., Walker, L., Whatt. T. J., Rheinboldt, K., White, C. ve Hogkinson, M. (2003). Evidence-based sexuality education. American Public Health Association. Annual Conference San Francisco, California.
• Rogers, C. R. (2022). Kişi olmaya dair. Okuyan Us Yayınları.
• Saleci, R. (2023). Kaygı üzerine. Metis Yayıncılık.
• Santrock, J. W. (2012). Ergenlik. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sarıkaya, B. (2020). Konuşma eğitimi dersinin Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel konuşma becerilerine ve konuşma kaygılarına etkisi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 6(1), 79-91. https://doi.org/10.32570/ijofe.699046
• Schaub, F. (2019). Korku ve kaygı çözümleri. Olimpos Yayınları.
• Sessa, F. ve Steinberg, L. (1991). Family structure and the development of autonomy in adolescence. Journal of Early Adolescence, 11, 38-55.
• Sevim, O. ve Gedik, M. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin konuşma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 52, 379-393.
• Solomon, A. (2016). Armut dibine düsmeyince: Anne babalar, çocuklar ve kimlik arayışı. Yapı Kredi Yayınları.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik. İmge.
• Steinberg, L. ve Silverberg, S. B. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57, 841- 851.
• Temizkan, M. (2013). Konuşma becerisi. Sözlü anlatım içinde (s. 199-238). Pegem.
• Temizyürek, F., Erdem, İ. ve Temizkan, M. (2007). Konuşma eğitimi. Öncü.
• Tüzemen, T. (2016). Akademik çelişki tekniğinin 6. sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerine ve konuşma kaygılarına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Ünal, F. T. ve Degeç, H. (2012). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 735-750 http://dx.doi.org/10.9761/JASSS178
• Ünal, F.T. ve Özden, M. (2019). Diksiyon ve konuşma eğitimi. Pegem Akademi.
• Weinhaus, E., Friedman, K. (2020). Ergenlerle boğuşmayı bırakın: Çocuğunuzla yeniden iletişim kurmaya ve bağınızı güçlendirmeye dair bilmeniz gereken her şey. Sola Unitas Academy.
• Yıldırım, G. (2015). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygısı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.