Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi algılarına yönelik yaptıkları çizimler / Middle school students' drawings related to their perceptions of the Turkish course

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 27 - 38, 31.07.2015

Deniz Melanlıoğlu

Öz

Ortaokullarda ana dili eğitiminin belirli bir düzen dâhilinde yürütüldüğü ders Türkçedir. Bu ders kapsamında dinleme, konuşma, okuma, yazma ve dil bilgisinin yanı sıra temel becerilere ilişkin bir eğitim söz konusudur. Öğrencinin bu dersteki başarısı, diğer derslerdeki başarısına da yansımaktadır. Çünkü anlama ve anlatma diğer bir ifadeyle dil becerileri, öğrencinin çevresiyle iletişimi gerçekleştirebilmesini sağlar. Bu derece önemli bir derse ilişkin öğrenci algısının belirlenmesi, olumlu ya da olumsuz durumların ortaya konması dersin işlenişine yönelik bakış açıları sunma, öğretmen-öğrenci etkileşimini sağlama açısından önemli görülmektedir. Öğrencilerin konuyla ilgili algıları çeşitli etkinlikler yardımıyla belirlenebilir. Bunlardan biri de çizimlerdir. Çizimde doğru-yanlış, iyi-kötü şeklinde bir değerlendirmede bulunulamayacağı için öğrenciler, kendilerini daha rahat ifade etme imkânına sahiptir. Bu noktadan hareketle araştırmada ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine ilişkin algılarını yaptıkları çizimlerden hareketle tespit etmek amaçlanmıştır. İfade edilen amaç doğrultusunda  “Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersine ilişkin algıları nedir?” sorusuna öğrenci çizimleri doğrultusunda cevap aranmıştır. Nitel araştırma modellerinden biri olan fenomografi, verilerin toplanması ve analizi noktasında araştırmanın şekillenmesini sağlamıştır. 130 ortaokul öğrencisinin çizimleri, araştırmanın veri kaynağıdır. İnceleme neticesinde öğrencilerin Türkçe dersinde zorlandıkları noktaları çizimlerine yansıttıkları anlaşılmış; zorlandıkları alanların yoğun olarak yazma ve dil bilgisi olduğu görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, Türkçe dersi, algı, öğrenci çizimleri, resim

Kaynakça

• Adar, S. (2015). Zihin engelli 14 yaş grubu öğrencilerin çizgi konusundaki resim çizme becerilerinin karşılaştırması. İdil, (4) 15, 125-148.
• Akbaba, N. (2007). Görsel araçların ilköğretim ikinci kademede dil bilgisi öğretimine katkısı üzerine deneysel bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaba, B. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde görsel materyallerin kullanımı. (Editör: Mustafa Safran). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 283-319.
• Akkaya, A. (2011). Karikatürlerle dil bilgisi öğretimi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
• Aydın, B. (2008). İlköğretim öğrencileri açısından müfettiş imajı. Çağdaş Eğitim Der-gisi, 33, (353), 21-27.
• Ayyıldız, N. (2010) Coğrafya öğretiminde karikatür materyali kullanmanın öğrenci başarısına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Avcı, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin kendi çizimlerinden fen dersi öğretmenine yönelik algıları ile fen öğretimi öz-yeterlik inançları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Balcı, A.(1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students,teachers and parents from four selected schools in Ankara (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üni¬versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Başkan, Ö. (2003). Bildirişim insan dili ve ötesi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Belet Ş. D. ve Türkan, B. (2007). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimsel ifadelerinde algı ve gözlemelerini ifade biçimleri (Avrupa birliği örneği). VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (27-29 Nisan 2007) Bildiriler Kitabı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Burhan, Y. (2008). Asit ve baz kavramlarına yönelik karikatür destekli çalışma yapraklarının geliştirilmesi ve uygulanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Chula, M. (1998). Adolescents’ drawings: A view of their worlds. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association. CA.
• Coşkun, S. A. (2009). Fen bilgisi öğretiminde karikatür kullanımının başarı, motivasyon ve tutumlar üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Dönmez, F. A. (2013). İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama ve yazma becerilerinin gelişmesinde karikatürün etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Dülger, D. (2002). 12–14 yaş arası uyumsuz öğrencilerin resim etkinlikleri yolu ile duygularını ifade etmeleri ve analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Efe, H. (2007). Karikatür ve şiirdeki algılama unsurları. (Editör: Hasan Efe). Karikatür ve Eğitim. İzmir: Karikatürcüler Derneği İzmir Temsilciliği Yayınları, 21-32.
• Efland, A. D. (1995). Change in the conceptions of art teaching. In Context, content, and community in art education beyond postmodernism, Neperud, R. (ed.) NY: Teachers College Press.
• Erişti, S. D. (2010). İlköğretim öğrencilerinin resimsel anlatımlarında popüler kültür algısı (Norveç Çok Kültürlü Fjell İlköğretim Okulu Örneği). Elementary Education Online, 9 (3),884-897.
• Erişti, S. D. ve Belet, Ş. D. (2010). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimlerinde kültür algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (33), 245‐264.
• Ersoy, A. ve Türkkan, B. (2009). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde internet algısı. İlköğretim Online, 8 (1), 57-73.
• Gülek, C. (1999). Using multiple means of inquiry to gain insight into classrooms: a multitraitmulti-method approach. Boston Colleges.
• Haney, W., Russell, M. ve Bebell, D. (2004). Drawing on education: Using drawings to document schooling and support change. Harvard Educational Review, 74 (3), 247-272.
• Hudson, P. ve Hudson, S. (2001). Linking visual arts with science and technology in the primary classroom. Investigating. Australian Primary and Junior Science Journal, 17 (4), 26-29.
• Kearney, S. K. ve Hyle, E. A. (2004). Drawing out emotions: The use of participant-produced drawings in qualitative inquiry. Qualitative Research, 4 (3), 361-382.
• Koppitz, E. (1984). Psychological evaluation of human figure drawings by middle school pupils. Orlando, FL: Grune & Stratton, Inc.
• Malchiodi, C. A. (2005). Çocukların resimlerini anlamak (Çev. Yurtbay, T.). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Onan, B. (2005). İlköğretim ikinci kademe Türkçe öğretiminde dil yapılarının anlama becerilerini (okuma/dinleme) geliştirmedeki rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Ong, W. J. (1982). Orality and literacy: The technologizing of the word. London: Methuen.
• Özalp, I. (2006). Karikatür tekniğinin fen ve çevre eğitiminde kullanılabilirliği üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Özbay, M. (2012). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Özdemir, S. ve Kılınç A. Ç. (2014). Değişen Toplum ve Okul. Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (Editör: Servet Özdemir). Ankara: PegemA Yayınları. 75-95.
• Türkcan, B. ve Yaşar, Ş. (2011). İlköğretim öğrencilerinin görsel dünyayı anlamlandırmasında görsel kültür çalışmalarının rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (3), 1549-1570.
• Türkoğuz, S., Balım, A. G. ve Çeliker, H. D. (2014). Fen öğretiminde kara kutu deneyini izleyen öğrencilerin çizim ve canlandırmalarındaki detaylar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 149 – 169.
• Üstün, Ö. (2007). Ortaöğretim üçüncü sınıfta Türk dili ve edebiyatı dersinde karikatür kullanımının yazılı anlatım öğretimine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Welch, N. ve Greene, A. (1995). Schools, communities and the arts: A research compendium. Tempe, AZ: Morrison Institute for Public Policy, Arizona State University.
• Yalçın, M. ve Erginer, A. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim, 39 (171), 270-285.
• Yavuzer, H. (2003). Resimleriyle çocuk: Resimleriyle çocuğu tanıma. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, N. ve Uğur, M. (2011). Öğrencilerin algısından okul müdürü imgelerinin karikatürize ifadeleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2), 409-426.
• Zians, A. W. (1997). A qualitative analysis of how experts use and interpret the Kinetic School Drawing technique (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Toronto Üniversitesi, Kanada.