Sosyal medya platformlarında en fazla önerilen 15 resimli çocuk kitabının Hayat Bilgisi Programı’nda yer alan değerler bakımından incelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 13 - 31, 30.06.2018

Halil İbrahim Öksüz , Hasan Kağan Keskin Fatih Çetin Çetinkaya

Öz

Bu çalışma sosyal medya
platformlarında en çok tavsiye edilen 15 resimli çocuk kitabının hayat bilgisi
programında yer alan değerlerin hangilerine, ne sıklıkla yer verildiğini
belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın modeli betimsel modeldir. Verilerin
analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, sosyal
medya platformu olan Instagram ve twitter’da resimli çocuk kitabı tavsiyesinde
bulunan hesaplardaki kitaplar oluşturmaktadır. Örneklemini ise bu hesaplarda en
çok tavsiye edilen 15 resimli çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırma
kapsamında Instagram ve Twitter’da 1500 ve üzeri takipçisi olan hesaplar
taramaya tabii tutulmuştur. En fazla önerilen 15 kitap temin edilmiş ve bu
kitaplarda yer verilen değerler içerik analizi yöntemi ile kodlanarak
kategorilere ayrılmıştır. Bu değer kategorileri; adalet, aile birliğine önem
verme, bağımsızlık, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, doğal çevreye
duyarlılık, dostluk, dürüstlük, estetik, güven, hoşgörü, kültürel mirasa
duyarlılık, merhamet, misafirperverlik, özgüven, paylaşma, sabır, saygı, sevgi,
sorumluluk, vatanseverlik, vefalı olma, vicdanlı olma ve yardımseverliktir.
Kitaplarda 1130 cümle yer almakta ve bu cümlelerin 514’ü değer ifadelerine yer
vermektedir. Kitaplardaki toplam cümle sayısı %45,48 oranında değer ifade
etmektedir. Araştırma sonuçlarına göre, kitaplarda yer alan cümlelerin %20,23’ü
paylaşma değerini, %17,50’si sevgi değerini, %9,72’si estetik değerini, %6,61’i
yardımseverlik değerini ve %6,22’si hoşgörü değerini ifade ederken, %0,19’u
adalet değerini, %0,19’u misafirperverlik değerini, %0,38’i bağımsızlık
değerini ve %0,58’i vefalı olma değerini ifade etmektedir. Resimli çocuk
kitaplarında %45,48 oranında değer ifadesi bulunması; resimli çocuk
kitaplarının kişisel ve sosyal gelişimin yanı sıra değerler eğitimi için de çok
önemli bir araç olduğunu gözler önüne sermektedir.

Anahtar Kelimeler

değer, resimli çocuk kitapları, sosyal medya

Kaynakça

• Akbay, O. H. (2012). Japonya’da ahlak ve değerler eğitimi. Değerler ve eğitimi – II. sempozyum bildirileri kitabı içinde (s. 643-652), İstanbul. Aktan, O. (2014). 100 temel eserde yer alan değerlerle din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programındaki değerlerin uyumu. Asya Öğretim Dergisi, 2(1(Özel)), 64-76. Aktan, O., ve Padem, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabınya kullanılan okuma metinlerinde yer alan değerler. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 44-55. Akyol, H. (2006). Türkçe İlk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.Akyol, T. (2012). Resimli çocuk kitaplarında yer alan değerlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Altan, M. Z. (2011). Çoklu zeka kuramı ve değerler eğitimi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 53-57. Aral, D. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı'nın hazırladığı 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerler üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Arpacı, M. (2012). Velilerin din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde öğrencilere kazandırılmasını istediği değerler (Dıyarbakır örneği). Değerler ve eğitimi – II. sempozyum bildirileri kitabı içinde (s. 576-584), İstanbul. Ateş, S., Çetinkaya, F., ve Yıldırım, K. (2012). Okunabilir bir kitap nasıl seçilir? İlköğretim Online, 11(2), 319-331. Balık, Z. D. (2016). Hayat bilgisi öğretim programındaki değerler bakımından hayat bilgisi ders kitapları ile yüz temel eser listesindeki ulusal masalların karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Van, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 08.04.2018 tarihinde erişildi. Barnitz, J. G., Gipe, J. P., ve Richards, J. C. (1999). Linguistic benefits of literature for children's language performance in teacher education contexts. The Reading Teacher, 52, 528-531. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14.bs.). Ankara: Pegem Akademi.Candan, D. G., ve Ergen, G. (2014). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temek evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 134-161. Cebeci, S. (2012). Toplum ve devlet yapısında değerler eğitiminin rolü. Değerler ve eğitimi – II. sempozyum bildirileri kitabı içinde (s. 619-628), İstanbul. Çapoğlu, E. (2014). Ortaokul 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sakarya, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Dağlıoğlu, H. E., ve Çakmak, Ö. Ç. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikaye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534. Dirican, R., ve Dağlıoğlu, H. E. (2014). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikaye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet İnternational Journal of Education, 3(2), 44-69. Doğan, B., ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6-8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 44-69. Genç, M. F. (2014). Öğretmenler gözüyle ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde değerler eğitimi. Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası II içinde (s. 521-542), Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M., ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme, fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 250-265. Güleryüz, H. (2008). Hayat bilgisi öğretimi ve programı. Ankara: Pegem Akademi.Güngör, E. (2010). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar (4.bs.). İstanbul: Ötüken.Güzel, D. (2013). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Çanakkale, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 11.04.2018 tarihinde erişildi. Hökelekli, H. (2013a). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.Hökelekli, H. (2013b). Psikoloji, din ve eğitim yönüyle insani değerler. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.Kaliyeva, A. (2015). Türkçe ve İngilizce ders kitaplarında değerler eğitimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 14.04.2018 tarihinde erişildi. Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-475. Kaşkaya, A., ve Duran, T. (2017). İlkokul Türkçe ders kitaplarında değer aktarımı: Sınıf öğretmeni algıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(50), 547-558. Kaynak, L. (2012). Değerler eğitimi bağlamında Sevinç Çokum'un hikayelerinin analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Antalya, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Keskin, H. K. (2012). Akıcı okuma yöntemlerinin okuma becerileri üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Kızılçelik, S., ve Erjem, Y. (1994). Açıklamalı sosyaloji terimler sözlüğü. Ankara: Attila Kitabevi.Körükçü, Ö., Kapıkıran, N. A., ve Aral, N. (2016). Schwartz'ın modeline göre 3-6 yaş resimli çocuk kitaplarında değerlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 133-151. M.E.B. (2017). Hayat Bilgisi Öğretim Programı. 23.03.2018 tarihinde erişildi. http://mufredat.meb.gov.trÖztürk, C. (Ed.). (2006). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.Öztürk, H. (2013). İlköğretim 100 temel eserdeki manzum metinlerde değerler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Öztürk, M., ve Giren, S. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanan hikaye kitaplarındaki korku ve şiddet öğelerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 2095-2108. Sönmez, V., ve Alacapınar, F. G. (2017). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 5.bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.Şen, Ü. (2007). Milli Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Tarhan, N. (2014). Değerler Psikolojisi. Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası II içinde (s. 185-217), Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Ulaş, H., Aydın, S. M., Kurtlu, Y., ve Tedik, G. (2014). Öğretmen görüşleri temelinde değerler eğitimine yönelik bir değerlendirme. Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası II içinde (s. 545-572). Uysal, F. (2008). Karakter eğitimi programlarının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi. Uzmen, S., ve Mağden, D. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193-212. Veziroğlu, M., ve Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının M.E.B okul öncesi eğitim programı'ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 226-238. Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yılmaz, M. E. (2015). Fatma Karabıyık Barbarosoğlu'nun öykülerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Van, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 10.04.2018 tarihinde erişildi.