İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin metin içi anlam kurma becerilerinin incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 124 - 136, 31.12.2020

Yusuf Özdemir

https://doi.org/10.35233/oyea.732195

Öz

Matthew Etkisi, okuma eğitimi açısından bakıldığında iyi okuyucular ile zayıf okuyucular arasındaki akademik farkın zamanla artmasını ifade etmektedir. İlkokul birinci sınıf ile birlikte açılmaya başlayan bu fark dördüncü sınıfa gelindiğinde zor kapanacak bir hal almaktadır. Bu farkın azalması ise erken dönemlerde yapılacak müdahalelerle mümkün olabilecektir. Birinci sınıf öğrencileri için metinden anlam kurma becerisi temel bir beceri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle araştırmada ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin metin içi anlam kurma becerilerinin detaylı bir şekilde incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2017-2018 öğretim yılında Samsun ilinin Alaçam ilçesinde öğrenim gören ilkokul birinci sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu ile okuduğunu anlama testi kullanılmıştır. Okuduğunu anlama testi, Karasu, Girgin ve Uzuner (2013) tarafından hazırlanan 3 adet metin ve bu metinlere ait 20 açık uçlu sorudan oluşturulmuştur. Ayrıca demografik bilgi formu ile öğrencilerin cinsiyeti, anne-baba eğitim düzeyi ve bir öğretim yılı içinde okudukları kitap sayısı ile ilgili bilgiler toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin metin içi anlam kurma becerilerinin ortalamanın üstünde olduğu; cinsiyet değişkeninin öğrencilerin metin içi anlam kurma becerileri üzerinde fark yaratmadığı; anne-baba eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin metin içi anlam kurma becerilerinin geliştiği; bir yılda 30 ve üzeri kitap okuyan öğrencilerin metin içi anlam kurma becerilerinin diğerlerinden daha gelişmiş olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

metin içi anlam kurma, okuduğunu anlama, okuma

Investigation of primary school first grade student’s skills of making in-text meaning

Öz

The Matthew Effect in reading education refers to the increase in academic gap between good readers and poor readers over time. This difference, which started to open with the first grade of primary school, becomes difficult to close when it comes to the fourth grade. The reduction of this difference will be possible with early interventions. The skill of making meaning from the text is accepted as a basic skill for the first year students. For this reason, the aim of the study is to examine the elementary school first grade students' skills of making in-text meaning. Screening model was used in the research. The sample of the study consists of the first grade students in the Alaçam district of Samsun province in the 2017-2018 academic year. In the research, reading comprehension test with demographic information form was used as data collection tool. The reading comprehension test is composed of 3 texts prepared by Karasu, Girgin and Uzuner (2013) and 20 open-ended questions of these texts. In addition, information about the gender of the students, the level of education of parents and the number of books they read in one academic year were collected with the demographic information form. As a result of the research, first grade students' skills of making in-text meaning is above average; that the gender variable does not make any difference on the students' skills of making in-text meaning; as the level of education of parents increases, students' skills of making in-text meaning develop; it has been revealed that the students who read 30 or more books in a academic year have more advanced skills of making in-text meaning than others.

Anahtar Kelimeler

making in-text meaning, reading comprehension, reading

Kaynakça

• Akyol, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 49-58.
• Akyol, H., Yıldırım, K., Seyit, Ateş ve Çetinkaya, Ç. (2013). Anlamaya Yönelik Nasıl Sorular Soruyoruz?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-56.
• Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 251-265.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 264-299.
• Balow, I. H. (1963). Sex differences in first grade reading. Elementary English, 40(3), 303-321.
• Başkan, A. (2019). Yedinci sınıf öğrencilerinin öyküleyici metin yazma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 453-467.
• Baştuğ, M. ve Keskin, H. K. (2012). Akıcı okuma becerileri ile anlama düzeyleri (basit ve çıkarımsal) arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 227-244.
• Bayat, S. ve Çelenk, S. (2015). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma becerileri başarı düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 14(1), 13-28.
• Bishop, A. G. (2003). Prediction of first-grade reading achievement: A comparison of fall and winter kindergarten screenings. Learning Disability Quarterly, 26(3), 189-200.
• Bloom, B.S. (2012). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme, (D. Özçelik, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ceran, E., Yıldız, M. O. ve Özdemir, İ. (2015). İlkokul 2. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin cinsiyet ve yaşa göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 151-166.
• Chiu, M. M. & McBride-Chang, C. (2010). Family and reading in 41 countries: Differences across cultures and students. Scientific Studies of Reading, 14(6), 514-543.
• Çetin, B. (2008). Bilişsel alan davranışlarının ölçülmesi. M. Gömleksiz ve S. Erkan (Ed.) içinde, Eğitimde ölçme ve değerlendirme (ss. 67-142). Nobel Yayın Dağıtım: Ankara.
• Çiftçi, Ö. ve Temizyürek, F. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin ölçülmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 109-130.
• Çoşkun, M. ve Çetinkaya, S. (2018). Birleştirilmiş sınıflarda ve müstakil sınıflarda öğrenim gören 1. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 987-1002.
• Cunningham, A. & Stanovich, K. (2003). Reading Can Make You Smarter!. Principal, 83(2), 34-39.
• Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(1), 115-132.
• EARGED, M. (2010). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı PISA 2009 ulusal ön rapor. Ankara: MEB.
• Erdoğan, Ö. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık becerileri ile okuma ve yazma becerileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erkan, S. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 186-197.
• Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 94-106.
• Foorman, B. R., Francis, D. J., Shaywitz, S. E., Shaywitz, B. A. & Fletcher, J. M. (1997). The case for early reading intervention. In B. A. Blachman (Ed.), Foundations of reading acquisition and dyslexia: Implications for early intervention (p. 243–264). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Güler, N. ve Teker, G. T. (2015). Açık uçlu maddelerde farklı yaklaşımlarla elde edilen puanlayıcılar arası güvenirliğin değerlendirilmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 6(1), 12-24.
• Işık, A. D., Akosmanoğlu, E. ve Bilir, A. (2015). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma başarısını etkileyen sosyo-kültürel faktörler. Elementary Education Online, 14(4), 1327-1340.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karasu, P., Girgin, Ü. ve Uzuner, Y. (2013). Formel olmayan okuma envanteri. Nobel.
• Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıkları. Journal of Türklük Bilimi Araştırmaları, 15(27), 457-475.
• Kuşdemir, Y. ve Katrancı, M. (2016). Okumada kaygı ve anlama: Ana fikri bulamıyorum öğretmenim. Eğitim ve Bilim, 41(183), 251-266.
• Kuşdemir Kayıran, B. ve Katırcı Ağaçkıran, Z. (2018). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarının ve okuma hızlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 30-44.
• Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S. ve Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 132-139.
• Logan, S. ve Johnston, R. (2010). Investigating gender differences in reading. Educational review, 62(2), 175-187.
• Obalar, S. (2009). İlköğretim 1. sınıf öğrencilerinin ilk okuma yazma becerileri ile sosyal duygusal uyum ve zeka düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, Y. ve Kıroğlu, K. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metinlerde okuduğunu anlama düzeyleri. Pegem Atıf İndeksi, 495-502.
• Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
• Snow, C. E. (1991). The theoretical basis for relationships between language and literacy in development. Journal of Research in Childhood education, 6(1), 5-10.
• Sparks, R. L., Patton, J. & Murdoch, A. (2014). Early reading success and its relationship to reading achievement and reading volume: Replication of ‘10 years later’. Reading and Writing, 27(1), 189-211.
• Stanovich, K. E. (2009). Matthew effects in reading: Some consequences of individual differences in the acquisition of literacy. Journal of education, 189(1-2), 23-55.
• Ulutaş, A. ve Aksoy, A. (2016). Altı yaş çocuklarının ilkokulda okuduğunu anlama becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2), 215-228.
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Nobel.
• Vardar, A. K. ve Sarıoğlu, S. A. (2017). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma, yazma ve okuduğunu anlama düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 5(1), 28-43.
• Vatansever, H. (2008). Çözümleme (cümle) Yöntemi ve Ses Temelli Cümle Yöntemine Göre Okuma Yazma Öğrenmiş Çocukların Okuduğunu Anlamadaki Başarı Durumlarının Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yangın, B. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki altı yaş çocuklarının yazmayı öğrenmeye hazır bulunuşluk durumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 294-305.
• Yavuzer, H. (2007). Ana-baba ve çocuk (19. basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, K., Yıldız, M. ve Ateş, S. (2011). Kelime bilgisi okuduğunu anlamanın anlamlı bir yordayıcısı mıdır ve yordama gücü metin türlerine göre farklılaşmakta mıdır? Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1531- 1547.
• Yılmaz, Ö. (2006). Okuma becerisini çözümleme yöntemi ile kazanan ilköğretim okulu ikinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma hızı ve okumada doğruluk düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.