Directors’ Views on Adapted Physical Education and Sports Practices in Special Education and Rehabilitation Centers

Yıl 2023, , 419 - 434, 01.09.2023

Gizem Karakaş , Atike Yılmaz

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1039723

Öz

Introduction: This study aimed to determine the current situation regarding physical education and sports practices for special needs students in special education and rehabilitation centers and to analyze the views of the directors of these institutions in detail.
Method: The case study design used for qualitative research was employed. The research was conducted in nine institutions operating in the Izmit district of Kocaeli province, Turkey, via selection through easily accessible case sampling. The directors of the institutions were interviewed individually following semi-structured interview forms. The data obtained were analyzed using the content analysis method.
Findings: In line with the opinions expressed by the participants, four main themes and ten sub-themes emerged. The main themes identified were the shadow of the Ministry of National Education, educator characteristics, guidance toward physical education and sports, and integrity of development.
Discussion: Although there are no official guidelines for physical education and sports, services and guidance pertaining to physical education and sports exist thanks to the sensitivity and efforts of the institutions. The participating directors revealed the desire to add a module in physical education and sports to the regulations, and they are committed to fulfilling the relevant requirements. For the directors of the institutions, who undertake their efforts in the shadow of the regulations and are aware of the benefits that sports practices will provide to children with special needs, using their initiative and whatever financial and moral means are at their disposal are viewed as necessary steps to be taken in the name of education. Within this context, physical education and sports teachers and recreation leader should also be included and employed as personnel in such institutions, a condition that should be considered mandatory in the Special Education Institutions Regulation of the Ministry of National Education.

Anahtar Kelimeler

Special education and rehabilitation center, adapted physical education and sports, students with special needs, opinion, director

Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Uyarlanmış Beden Eğitimi ve Spor Uygulamalarına Yönelik Müdür Görüşleri

Öz

Giriş: Çalışmada, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere yönelik uygulanan beden eğitimi ve spor uygulamalarıyla ilgili mevcut durumların belirlenmesi ve buna yönelik müdür görüşlerinin detaylı olarak incelemesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Nitel araştırma kapsamında tasarlanan çalışmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma Kocaeli ili İzmit ilçesinde faaliyet gösteren ve kolayda ulaşılabilir durum örneklemesi yoluyla seçilen dokuz kurumda gerçekleştirilmiştir. Kurum müdürleriyle yapılan görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formları ile bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analiz yöntemiyle çözümlenmiştir.
Bulgular: Kurum müdürlerinin görüşleri doğrultusunda dört ana tema ve bu ana temalara bağlı toplam on adet alt tema ortaya çıkmıştır. Ana temalar, MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) gölgesi, eğitimci özellikleri, beden eğitimi ve spora yönlendirme ve gelişimin bütünlüğü olarak belirlenmiştir.
Tartışma: Kurumlarda resmi olarak beden eğitimi ve spor uygulaması olmasa da kurumların duyarlılığı ve çabası sayesinde beden eğitimi ve spor uygulamaları ile ilgili hizmet ve yönlendirmelerin yapıldığı görülmüştür. Kurumların, yönetmelikte beden eğitimi ve spor alanında bir modül eklenmesini istedikleri ve bu konuda gereklilikleri yerine getirecekleri anlaşılmıştır. Yönetmeliğin gölgesinde çaba harcayan, sportif uygulamaların özel gereksinimli çocuklara sağlayacağı yararların farkında olan kurum müdürleri için maddi ve manevi imkanları zorlamak, inisiyatif kullanmak eğitim için atılması gereken bir adım olarak görülmüştür. Bu kapsamda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği’nde zorunlu bulunması gereken personel kapsamında beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve rekreasyon uzmanlarının da olması ve istihdam edilmesi gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi, uyarlanmış beden eğitimi ve spor, özel gereksinimli öğrenci, görüş, müdür

Kaynakça

• Anderson, D., Bedini, L.A., & Moreland, L. (2005). Getting all girls into the game: Physically active recreation for girls with disabilities. Journal of Park and Recreation Administration Winter, 23 (4 ),78- 103 https://eds.s.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=00b33cc1-ff91-48be-b95a-2dab650fce5c%40redis
• Barton, L. (2017). Disability, empowerment and physical education. In Equality, Equity and Physical Education , p. 43-54, Routledge.
• Cavkaytar, A. & Diken, H.İ. (2013). Özel eğitim 2, özel eğitim uygulamaları [Special education 2, special education applications]. (3. Baskı).Vize Yayıncılık
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları [Research design: qualitative, quantitative and mixed method approaches] (Çev. S. B. Demir). (2. Basım). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çevik, O., & Kabasakal, K. (2013). Spor etkinliklerinin, engelli bireylerin toplumsal uyumuna ve sporla sosyalleşmelerine etkisinin incelenmesi [Investigationof the effects of sport activities on disabled persons,social adaptation and their socialization by spor]. International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2), 74-83 http://ijses.org/index.php/ijses/article/view/105
• Özer, D. ve Şahin, G. (2011). Engelli bireyler için fiziksel aktivite: 2009-2010 çalıştayları sonuç raporu [Adapted physıcal actıvıty: fınal reports of 2009-2010 workshops]. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(2), 21-28 https://dergipark.org.tr/en/pub/gbesbd/issue/28047/298159
• Doğaroğlu, T., & Dümenci, S. B. (2015). Sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve erken müdahale hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal. 1(2): 460-473 https://dergipark.org.tr/en/pub/husbfd/issue/7893/103909
• Ercan, Z.G. (2012). Erken çocukluk eğitimi. Y. Fazlıoğlu (Ed.), Erken çocukluk gelişi ve eğitimi [Early childhood development and education]içinde (ss. 121-134). Paradigma Akademi.
• Filazoğlu-Çokluk, G., Kırımoğlu, H., Öz, A. Ş., ve İlhan, E.L. (2015). Beden eğitimi ve sporun hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan çocukların benlik kavramlarına etkisi [The effects of physical education and sports on the self-concept of the children with mild mental disabilities]. Uluslararası Spor Kültürü ve Bilimi Dergisi , 3 (Özel Sayı 3), 55-72 https://dergipark.org.tr/en/pub/intjscs/issue/8669/108236
• Güven, G., Azkeskin, E. (2014). Erken çocukluk eğitimi ve okul öncesi eğitim. İ. H. Diken (Ed.) Erken çocukluk eğitimi [Early childhood education] içinde (ss. 2-50). Pegem Akademi.
• Heler T, Hsieh K, Rimmer J. (2002).Barriers and supports for exercise participation among adults with down syndrome. Journal of Gerontological Social Work, 38 (1-2), 161-178 https://doi.org/10.1300/J083v38n01_03
• Hodge, S. R., Lieberman, L. J., ve Murata, N. M. (2017). Essentials of teaching adapted physical education: Diversity, culture, and inclusion. Routledge.
• Ilkım, M., Kalaycı, M. C. K., Güleroğlu, F., ve Gündoğdu, C. (2018). Down sendromlu çocuklarda sportif etkinliklere katılma durumuna göre sosyal uyum ve beceri düzeyinin incelenmesi [Examination of the social adaptation and skills on children who are down syndrome according to participation status in sportive activities] İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS), 7(1), 162-172 http://dergipark.gov.tr/download/article-file/503983
• İkizler. H. C. (2002). Spor, sağlık ve motivasyon [Sports, health and motivation]. İstanbul: Alfa Basımevi
• İlhan, L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi [The effect of physical education upon the socialization levels of mentally handicapped children]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315-324 https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49101/626554
• İlhan, L. (2009). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların çocuklarının özel eğitimleri sürecinde beden eğitimi ve spor etkinliklerine yaklaşımlarının değerlendirilmesi [Evaluatıng the conscıous levels of parents on the effects of physıcal educatıon and sport actıvıtıes on theır handıcapped chıldren durıng specıal educatıon]. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 38-48 https://dergipark.org.tr/en/pub/bsd/issue/53581/713986
• Kalafat, S. (2012). Lise öğretmenleri kişilik özelliklerinin öğretmen yeterliliklerine etkisi [The influence of personality traits of high school teachers on their teacher qualifications]. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 193-200 https://dergipark.org.tr/en/pub/higheredusci/issue/61479/918022
• Karabulutlu, Z., ve Pulur, A. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki yeterliği ve eğitimlerinin özel alan yeterliklerine etkisinin incelenmesi [The effects of physıcal educatıon teachers’ vocatıonal traınıng on specıalıst fıeld profıcıency]. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 171-176 https://dergipark.org.tr/en/pub/spormetre/issue/41297/499048
• Karakaş, G. (2018). Hafif düzeyde zihinsel engelli çocuklara uygulanan serbest zaman aktivitelerinin fiziksel uygunluk ve motor gelişimleri üzerine etkisi [The effect of leisure activities applied on mild intellectual disabled children on their physical fitness and motor development] (Tez Numarası: 517136) [Doktora lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karataş, Z., ve Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin psikolojik danışman görüşlerinin incelenmesi [An ınvestigation of opinions of school counselor, students, class guidance teacher, school administrator about counseling and guidance services at high school]. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460 https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/59471/854621
• Kırdök, O., ve Doğanülkü, H. A. (2018). Öğretmenlerin mesleki bağlılıklarının yordayıcısı olarak kişilik özellikleri [Personalıty traıts as predıctor of teachers’ occupatıonal commıtment]. Electronic Turkish Studies, 13(19) http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13781
• Köse, F., ve Bedir, G. (2020). Öğretmen adaylarının duygu ve kişilik özellikleri ile öğretim yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [An analysis of the relationship between prospective teachers’ emotion and personality traits with their teaching efficacy] Cumhuriyet International Journal of Education, 9(4), 1177-1203 http://cije.cumhuriyet.edu.tr/en/pub/issue/58514/687467
• Kuruoğlu, M. Y. A., ve Uzunçayır, D. (2020). Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda uyarlanmış su içi egzersizlerin sosyal beceriler üzerine etkisi [Impact of adapted aquatic exercises on social skills of children with ıntellectual deficiencies]. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(2), 117-126 https://dergipark.org.tr/en/pub/gbesbd/issue/53526/671969
• Manley, F. (1995). Classroom personalities of effective teachers within a technical college setting. Western Michigan University. ProQuest Dissertations Publishing, 1995. 9533809 https://www.proquest.com/docview/304243397?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true
• Miles, M.B. and Huberman, A.M. (1994), Qualitative data analysis: a sourcebook of new methods, Sage, Newbury Park, CA.
• Mumcu, H.E. (2018). Engelli spor politikaları (Avrupa Birliği Ülkeleri İle Türkiye Karşılaştırması). Akademisyen Kitabevi. 185-189.
• Murray, H.G. (1975). Predicting student ratings of college teaching from peer ratings of personality types. Teaching of Psychology, 2(2), 66-69 https://doi.org/10.1207/s15328023top0202_4
• Nalbant, S. (2018). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi kurumlarının beden eğitimi öğretmeni istihdamına bakış açısı [Perspective of special education and rehabilitation ınstitutions on physical education teacher employment]. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 68-83 https://doi.org/10.53434/gbesbd.900837
• Orlić, A., Pejčić, B., Lazarević, D., ve Milanović, I. (2016). The predictors of students' attitude towards inclusion of children with disabilities in physical education classes. Fizička kultura, 70(2), 126-134 http://scindeks.ceon.rs/article.aspx?artid=0350-38281602126O
• Önen, A. S. (2012). Öğretmen adaylarının kişilik özellikleri ve duygusal zeka düzeylerinin stresle başa çıkmalarına etkileri [The Effects of student teachers’ personality traits & EQ levels on stress coping]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42) https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87286
• Philips M, Flemming N, ve Tsintzas K. (2009). An exploratory study of physical activity and perceived barriers to exercise in ambulant people with neuromuscular disease compared with unaffected controls. Clinical Rehabilitation, 23, 746- 755 https://doi.org/10.1177/0269215509334838
• Polfuss, M. L., Forseth, B. M., Schoeller, D. A., ve Papanek, P. E. (2018). Accuracy of parent and child self-reported physical activity in children with special needs: A pilot study. Medicine ve Science in Sports ve Exercise, 50(5S), 451 https://oce.ovid.com/article/00005768-201805001-01480?sequence=1&clickthrough=y
• Rimmer JH, Rowland JL. (2008). Physical activity for youth with disabilities: a critical need in an underserved population. Developmental Neurorehabilitation, 11 (2), 141-148 https://doi.org/10.1080/17518420701688649
• Sülün, K., ve Girli, A. (2016). İlköğretim genel eğitim sınıfı ile özel eğitim sınıfında öğrenim gören kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerinin incelenmesi [A comparatıve analysıs on the socıal competences of maıntreamıng students in genaral educatıon class and specıal educatıon class] Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 1-24 https://dergipark.org.tr/en/pub/baebd/issue/31813/349075
• Şahin, A. (2015). Engellilerde sosyal gelişim yetersizlikleri: Sosyalleşme sürecinde sporun faydaları [Socıal progress ınadequacıes ın the handıcapped: benefıts of sport ın socıalısıng process]. Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi, 2(3):20-28 http://www.joimar.com/archives.aspx
• Tokgöz, S.N. (2012). Okul öncesi dönem çocuklar için hareket eğitimi. Y. Fazlıoğlu (Ed.). Erken çocukluk gelişi ve eğitimi [Early childhood development and education] içinde (ss. 225-243). Paradigma Akademi.
• Wilhelmsen, T., ve Sørensen, M. (2017). Inclusion of children with disabilities in physical education: A systematic review of literature from 2009 to 2015. Adapted Physical Activity Quarterly, 34(3), 311-337 https://doi.org/10.1123/apaq.2016-0017
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Basım). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. ve Soyer, F. (2019). Beden eğitimi ve oyun uygulamalarının hafif düzey zihinsel engelli çocukların fiziksel uygunluk, eğitsel performans ve okul sosyal davranışları üzerine etkisi, Gazi Kitabevi.
• Yılmaz, A., ve Mirze, F. (2020). Box box on the shelve tell me the effects of adapted plays onphysical fitness in autism spectrum disorder. Journal of Education and Learning, 9(1), 110–118 https://eric.ed.gov/?id=EJ1241019
• Yılmaz, A., Aydın, M., Bahadır, T. K., ve Soyer, F. (2019). A study of participation motives in sports loneliness anddepression levels of children with specific learningdisabilities in terms of some variables. Journal of Human Sciences, 16(4), 978–98 https://doi.org/10.14687/jhs.v16i4.5600