İlk Üç Yaşta Gelişimsel Sorunları Olan Çocuklar: Üç Sorun ve Üç Çözüm

Yıl 2005, , 13 - 25, 01.03.2005

İlgi Öztürk Ertem

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000089

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İlk Üç Yaşta Gelişimsel Sorunları Olan Çocuklar: Üç Sorun ve Üç Çözüm

Öz

Bu yazının amacı ilk üç yaşta gelişimsel sorunları ya da gecikmeleri olan çocuklar ve ailelerine verilen hizmetlerin yapılanması ile ilgili ülkemizdeki sorunlardan üçünü irdelemek ve uygulanabilecek çözüm önerilerini gündeme getirmektir. Sorunlardan ilki sağlık hizmeti içinde gelişimsel izlemin yapılması, erken tanı konulması ve gerekli hizmetlere erken yönlendirme yapılması ile ilgilidir. Gelişimsel Pediatri biliminin ülkemizde yaygınlaşması ve farklı alanlardaki sağlık çalışanları için eğitim programları geliştirmesi bu soruna çözüm olabilecek bir model olarak özetlenmektedir. İkinci sorun gelişimsel gecikmeleri olan çocukların değerlendirme yöntemlerinin yetersizliğidir. Aile merkezli değerlendirme modelinin hızla yaygınlaşması bu soruna çözüm olarak önerilmektedir. Bu yazıda irdelenen üçüncü sorun ise 0-3 yaştaki çocuklara verilen gelişimsel destek ve özel eğitim hizmetlerinin günümüzde bu alanda altın standart olarak kabul edilen “aile merkezli erken destek programı” özelliklerini taşımamasıdır. Aile merkezli erken destek programlarının yaygınlaşabilmesi için gelişimsel sorunları ve gecikmeleri olan çocuklara hizmet veren uzmanların aile merkezli erken destek programları konusunda eğitimi büyük önem taşımaktadır. İlk üç yaşta gelişim açısından zorlukları, gecikmeleri ya da sorunları olan çocukların güncel bilimsel yaklaşımlara ulaşabilmesi için erken dönemde fark edilmelerini, uygun yöntemler ile değerlendirilmelerini, aile merkezli erken destek hizmetlerine ulaşmalarını ve sürdürmelerini engelleyen etmenler hızla giderilmelidir

Anahtar Kelimeler

Gelişimsel sorunlar, erken tanı, erken destek hizmetleri

Kaynakça

• Barnett, W. S. (2000). Economics of early childhood intervention. In S.J. Meisels, and J.P. Shonkoff (Eds.), Handbook of early childhood intervention (589-613). New York: Cambridge University Press.
• Bekman, S. (1992). Türkiye'deki erken çocukluk eğitiminin aralıklı incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 84, 26-37.
• Bekman, S. (1998). Eşit Fırsat: Anne-Çocuk Eğitim Programı’nın değerlendirilmesi. İstanbul: Anne-Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları-12.
• Cameron, R. J. (1997). Early intervention for young children with developmental delay: The Portage approach. Child Care, Health and Development, 23(1), 11-27.
• Güven, N., Bal, S., Metin, N., & Atay, M. (2000, Ekim). Usage of the Portage in Turkey and extending its usage throughout Turkey. VIII. Uluslararası Portage Kongresi’nde sunulmuş sözel bildiri, Birmingham.
• Erden, G., Ertem I. Ö., & Akçakın, M. (2003, Nisan). Çocuk hekimlerinin otizmi tanımadaki zorlukları. Poster Ulusal Çocuk Psikiyatrisi Kongresi’nde sunulmuştur, Ankara.
• Ertem İ., Ulukol, B., Kemahlı, S., & Cin, Ş. (1999). Türk Pediatri Kurumu XXXV. Ulusal Pediatri Kongresi Türkiye’de pediatri eğitimi anket sonuçları. Yayınlanmamış araştırma raporu, Ankara Üniversitesi.
• Ertem, İ., Gül Gök, C., & Beyazova, U. (2004). Bebeklik ve erken çocukluk döneminde gelişimin desteklenmesi programı uygulayıcı eğitim kitabı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ve UNICEF yayını.
• Ertem, İ. Ö. (2004). Early childhood development in developing countries. In S. Parker & B. Zuckerman (Eds.), Behavioral and developmental pediatrics: A handbook for primary care. Boston: Lippincot Williams and Wilkins.
• Guralnick, M. J. (Ed.) (2005). The developmental systems approach to early intervention. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
• Haggerty, R. J., & Friedman, S. B. (2003). History of developmental-behavioral pediatrics. J Dev Behav Pediatr, 24, 1-18.
• İncesoy, S. (2005). Yayınlanmamış uzmanlık tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Meisels, S. J., & Fenichel, E. (1996). New visions for the developmental assessment of infants and young children. Washington D.C.: Zero to Three National Center for Clinical Infant Programs Publications.
• Odom, S. L., Hanson, M. J., Blackman, J. A., & Kaul, S. (Eds.) (2003). Early intervention practices around the world. ISEI Publications.
• Seligman, S. (2000). Clinical interviews with families of infants. In C.H. Zeanah, Jr. (Ed.), Handbook of Infant Mental Health Second Edition. New York, The Guilford Press.
• Shonkoff, J. P. (2003). From neurons to neighborhoods: Old and new challenges for developmental and behavioral pediatrics. J Dev Behav Pediatr, 24(1), 70-6.
• Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (2000). From neurons to neighborhoods: the science of early childhood development. Washington, D.C: National Academy Press.
• Shonkoff, J. P., & Meisels, S. J. (2000). Early childhood intervention: A continuing evolution. In S. J. Meisels ve J.P. Shonkoff (Eds.), Handbook of Early Childhood Intervention (pp. 3-35). New York: Cambridge University Press.
• Spiker, D., & Hebbeler, K. (1999). Early intervention services. In M.D. Levine, W.B. Carey, & A.C. Crocker (Eds.), Developmental-behavioral pediatrics. (3rd Ed.) (pp. 793- 802). Philadelphia: WB Saunders Company.
• Sucuoğlu, B., Özenmiş, P., Bakkaloğlu, H., & Kaygusuz, Y. (2001). Küçük Adımlar Erken Eğitim Programının gelişim geriliği olan çocukların gelişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. B. Sucuoğlu, S. Küçüker, G. Kobal, P. Özenmiş, Y. Kaygusuz, & H. Bakkaloğlu (Eds.), Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı (ss. 19-31). İstanbul: Cümle Yayınları.
• Zeanah, C. H., Larrieu, J. A., Heller, S. S., & Valliere, J. (2000) Infant-parent relationship assessment. In C.H. Zeanah, Jr. (Ed.), Handbook of infant mental health (2nd Ed.). New York: The Guilford Press.