Özel eğitim araştırmalarında sosyal karşılaştırma üzerine bir uygulama örneği

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 03, 19 - 35, 01.04.2014

Selma Akalın

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000212

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Özel Eğitim Araştırmalarında Sosyal Karşılaştırma Üzerine Bir Uygulama Örneği

Öz

Uygulamalı davranış analizi, davranışçı yaklaşıma dayalı kuramların öne sürdüğü davranış ilkelerini sistematik biçimde uygulayarak sosyal açıdan önemli olan davranışları değiştirmeyi amaçlayan bir disiplindir. Uygulamalı davranış analizini temel alan ve sosyal açıdan önemli olan davranışları değiştirmek amacıyla planlanan uygulamaların birey ve çevresi üzerindeki etkileri sosyal geçerlik ölçümleri yoluyla değerlendirilmektedir. Sosyal geçerlik, uygulanan bir programın etkililiğinin niteliksel boyutları ile ilgilidir. Sosyal geçerlikte bir araştırmanın amacı, bu amacı karşılamak üzere kullanılan yöntemler ve elde edilen bulguların uygunluğu incelenmektedir. Sosyal geçerlik ölçümleri farklı yöntemler kullanılarak, uygulamadan önce ya da sonra yapılabildiği gibi, uygulama sırasında da gerçekleştirilmekte ve bu ölçümlerden elde edilen veriler farklı amaçlarla kullanılabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, özel eğitim alanında uygulamalı davranış analizini temel alan araştırmalarda kullanılan sosyal geçerlik değerlendirmeleri hakkında bilgi vermek ve kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin eğitimine yönelik bir müdahale programının sosyal geçerliğini belirlemek amacıyla kullanılan sosyal karşılaştırma yöntemine ilişkin bir uygulama örneği sunmaktır

Anahtar Kelimeler

Sosyal geçerlik, sosyal karşılaştırma, kaynaştırma, öğretmen eğitimi, özel gereksinimli öğrenciler

Kaynakça

• Akalın, S. (2007). İlköğretim birinci kademedeki sınıf öğretmenleri ile kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan öğrencilerin sınıf içi davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akalın, S. (2012). Bilgilendirme ve performans geribildirimine dayalı sınıf yönetimi müdahale programının kaynastırma sınıflarındaki öğretmen-öğrenci çifti çıktıları üzerindeki etkileri. Yayınlanmamıs doktora tezi, Ankara Universitesi Eğitim Bilimleri Enstitusu, Ankara.
• Alberto, P. A.,& Troutman, A.C. (2006). Applied behavior analysis for teachers. (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• Aldemir, Ö. (2011). Gelişimsel Yetersizlik Gösteren Çocuklara Okul Öncesi Dönem Akademik Becerilerin Öğretiminde Küçük Grup Düzenlemesiyle Sunulan Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (11. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Christensen, L., Young, K. R., & Marchant, M. (2004). The effects of a peer-mediated positive behavior support program on socially appropriate classroom behavior. Education and Treatment of Children, 27(3), 199-234.
• Guskey, T.R. (2002). “Does it make a difference? Evaluating professional development”, Educational Leadership, 59(6), 45-51.
• Hagermoser- Sanetti, L., Luiselli, J. K., & Handler, M. W. (2007). Effects of verbal and graphic performance feedback on behavior support plan implementation in a public elementary school. Behavior Modification, 31, 454-465.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26.baskı). Ankara Nobel Yayınevi.
• Kazdin, A. E. (1977). Assessing the clinical or applied importance ofbehavior change through social validation. Behavior Modification, 1, 427-452.
• Kennedy, C. H. (1992). Trends in the measurement of social validity. The Behavior Analyst, 15(2), 147.
• Kennedy, C. H. (2002). The maintenance of behavior change as an indicator of social validity. Behavior Modification, 26(5), 594-604.
• Kırcaali-İftar, G., & Tekin, E. (1997). Tek-denekli araştırma yöntemleri. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Kurt, O. (2012). Sosyal geçerlik. E. Tekin-İftar (Editör). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek denekli araştırmalar (s. 375-401). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Olcay-Gul, S. (2012). Ailelerce sunulan sosyal öykülerin otistik spektrum bozukluğu olan ergenlerin sosyal becerilerine etkileri. Yayınlanmamıs doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Ankara.
• Olçay-Gül, S., & Tekin-İftar, E. (2012). Otizm Spektrum Bozukluğu Tanısı Olan Bireyler için Sosyal Öykülerin Kullanımı. Özel Egitim Dergisi, 13(2), 1-20.
• Scheeler, M. C., Ruhl, K. L., & McAfee, J. K. (2004).Providing performance feedback to teachers: A review.Teacher Education and Special Education, 27, 396 - 407.
• Schwartz, I. S., & Baer, D. M. (1991). Social validity assessments: Is current practice state of the art? Journal of Applied Behavior Analysis, 24(2), 189-204.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. İstanbul: Morpa Yayıncılık.
• Sugai, G., Horner, R. H., Dunlap, G., Hieneman, M., Lewis, T. J., Nelson, C. M., et al. (2000). Applying positive behavior support and functional assessment in schools. Journal of Positive Behavior Interventions, 2, 131– 143.
• Tekin-İftar, E. & Kırcaali-İftar, G. (2004). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. (2.Baskı). Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
• Turan, Y., & Erbaş, D. (2010). Social Validation in Special Education. Journal of International Social Research, 3(10), 605-612.
• Van Houten, R. (1979). Social validation: The evolution of standards of competency for target behaviors. Journal of Applied Behavior Analysis, 12 (4), 581-591.
• Vuran, S. ve Sönmez, M. (2008). Sosyal geçerlik kavramı ve Türkiye’de özel eğitim alanında yürütülen lisansüstü tezlerde sosyal geçerliğin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 9 (1), 55-65.
• Wolf, M.M. (1978). Social validity: The case for subjective measurement or how applied behavior analysis is finding its heart. Journal of Applied Behavior Analysis, 11 (2), 203-214.