şitme Engelli Çocukların Konuşmalarının Anlaşılabilirliğini Etkileyen Faktörler

Yıl 2005, Cilt: 6 Sayı: 01, 19 - 39, 01.02.2005

Zehra Pınar Çeliker Pınar Ege

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000088

Öz

Anahtar Kelimeler

-

şitme Engelli Çocukların Konuşmalarının Anlaşılabilirliğini Etkileyen Faktörler

Öz

İşitme engeli sözel becerilerin kazanımında önemli güçlüklere neden olmaktadır. Dil ve konuşma gelişimi önemli ölçüde işitmeye dayalı olduğundan, işitme engelli çocukların bu becerilerin ediniminde büyük bir dezavantaja sahip oldukları gözlenmektedir. Gerçekleştirilen pek çok araştırma işitme engellilerin konuşma anlaşılabilirliğinin çok düşük olduğunu göstermektedir. Bu araştırmada, işitme engellilerin konuşmalarının anlaşılabilirliğini etkileyebilecek faktörlerden işitme kaybı derecesi (dB), süre (konuşma hızı), artikülasyon (seslerin doğru üretimi) ve cümle vurgusu gibi faktörler arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma grubu, işitme kayıpları 75dB ile 118dB arasında değişen ve rasgele seçilmiş 17 öğrenciden oluşmuştur. Önceden hazırlanmış cümleleri okuyan öğrencilerden alınan ses kayıtları 19 kişiden oluşan bir jüriye dinletilerek anlaşılabilirlikleri 5’li bir derecelendirme ölçeği üzerinden değerlendirilmiştir. Sözü geçen faktörler içinde anlaşılabilirliği en fazla etkileyen faktörün artikülasyon becerileri olduğu ve bunu işitme kaybının izlediği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

İşitme engeli, konuşma anlaşılabilirliği, artikülasyon

Kaynakça

• Acarlar, F., Ege, P., & Turan, F. (2002). Türk çocuklarında üstdil becerilerinin gelişimi ve okuma ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 17(50), 63-73.
• Alpiner, J. G., & McCarthy, P.A. (1987). Rehabilitative audiology: Children and adults. Williams and Wilkins.
• Atay, M. (1999). İşitme engelli çocukların eğitiminde temel ilkeler. Ankara: Özgür Yayınları.
• Bloom, L., & Lahey M. (1978) Language development and language disorders. New York: John Wiley and Sons.
• Boothroyd, A. (1985). Evaluation of speech production of the hearing impaired: Some benefits of forced-choiced testing. Journal of Speech and Hearing Research, 28, 185-196.
• Carney, A. E. (1986). Understanding speech intelligibility in the hearing impaired. Topics in Language Disorders, 6(3), 47-59.
• Cole, E. B. (1992). Promoting emerging speech in birth to 3 year-old hearing impaired children. The Volta Review, 94, 63-77.
• Çeliker, P., & Ege, P. (2002). İşitme engellilerin konuşmalarında vurgular. 12. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ankara
• Ege, P. (1994). Çocuklarda dil bozuklukları ve okul başarısı. Özel Eğitim Dergisi, 1(4), 3-10.
• Elffenbein, J. L., Hardin-Jones, M. A., & Davis, J. M. (1994). Oral communication skills of children who are hard of hearing. Journal of Speech and Hearing Research, 37, 216-226.
• Girgin, M.C. (1997). Türkçe konuşan, doğal- işitsel-sözel yöntemle eğitim gören kız çocuklarının konuşma anlaşılırlığı ile perde özellikleri ilişkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Maasen, B., & Povel, D. (1985). The effect of segmental and suprasegmental corrections on the intelligibility of deaf speech. Journal of Speech and Hearing Resarch, 78, 877-886.
• McGarr, N. (1983). The intelligibility of deaf speech to experienced and inexperienced listeners. Journal of Speech and Hearing Research. 26, 451- 458.
• McGarr, N., & Osberger, M.J. (1978). Pitch deviancy and intelligibility of deaf speech. Disorders, 11, 237-247.
• Metz, D. E., Samar, V.J., Schiavetti, N., Sitler, R. W., & Whitehead, R.L. (1985). Acoustic dimensions of hearing- impaired speakers’ intelligibility. Journal of Speech and Hearing Research, 28, 345-355.
• Monsen, R. B. (1983). The oral speech intelligibility of the hearing-impaired talkers. Journal of Speech and Hearing Research, 48, 286-296.
• Nickerson, R. S. (1975). The characteristics of the speech of deaf persons. The Volta Review, 66, 342-361.
• O’Halpin, R. (1997). Contransive stress in the speech of profoundly deaf children: A preliminary investigation. The Volta Review, 99(2), 89-105.
• Osberger, M. J., & Levitt, H. (1979). The effect of errors on the intelligibility of deaf childrens’ speech. The Journal of Acoustical Society of America, 66(5), 1316-1324.
• Owens, R. (1990). Development of communication, language and speech. Human Communication Disorders, 47, 226- 270.
• Parkhurst, B. G., & Levitt, H. (1978). The effect of selected prosodic errors on the intelligibility of deaf speech. Journal of Communication Disorders, 11, 249-256.
• Smith, C. (1975). Residual hearing and speech production in deaf children. Journal of Speech and Hearing Research, 18, 773-794.
• Tüfekçioğlu, U. (1989). Farklı iki eğitim ortamında sözel iletişim eğitimi gören işitme engelli öğrencilerin konuşma dillerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yoshinaga-Itano, C. (1999). Early speech development in children who are deaf or hard of hearing: Interrelationship language and hearing. The Volta Review, 100(5), 181-31.